Με λιγοστά σκηνικά και με μια ελεύθερη απόδοση κείμενων από τον Ευγένιο Ιονέσκο θέλει να περάσει τα μηνύματα του στους θεατές, ο Γιάννης Κουρκουμέλης, συνθέτης του κειμένου και σκηνοθέτης της παράστασης «Άσε κάτω τις φράουλες» που θα ανέβει στον Πολυχώρο Αθηναϊς στις 21, 22, 28 και 29 Απριλίου. Μια παράσταση του… παραλόγου με αφαιρετική ματιά και καυστικά σχόλια, ο εμπνευστής αυτής της ιδέας μας εξηγεί τι ήταν αυτό που τον παρακίνησε στην επιλογή του έργου και πολλά άλλα.
Επιμέλεια Συνέντευξης: Γιώτα Γιδαροπούλου
- Ξεκινώντας τις ερωτήσεις θα ήθελα να μου εκφράσετε σε λίγες γραμμές τι συναισθήματα βιώνετε κατά τη διάρκεια των σκηνοθετικών σας εντολών;
Αγωνία για το αν θα είμαι αρκετά μεταδοτικός και σαφής για να γίνω αντιληπτός με την πρώτη. Χαρά όταν επικοινωνώ εύκολα. Ανακούφιση όταν βλέπω τα πρόσωπα των ηθοποιών ικανοποιημένα.
- Τι είναι αυτό που σας ώθησε να επιλέξετε αυτόν τον χώρο;
Η δυνατότητα που μου έδινε να αξιοποιώ τη φαντασία και την καλή μου σχέση με τον ρυθμό. Ακόμα βαθύτερα, η ανάγκη μου να σχολιάζω αυτά που με απασχολούν. Στα πιο ηρωικά μου, ν’ αποκαθηλώνω τα σύμβολα που με βαραίνουν.
- Ποιες είναι οι θεατρικές σας επιρροές και πόσο αυτές σας έχουν διδάξει στο σήμερα;
Η πρώτη μου εικόνα σε θεατρική πρόβα ήταν ο Κάρολος Κουν όρθιος στο «υπόγειο» να χτυπάει το πάτωμα με το πόδι του και ν’ αρχίζει η πάροδος των Βακχών. «Χτύπησε το πόδι του στο πάτωμα, ενώ φορούσε πέδιλο με κάλτσα, και ανάβλυζε ένθεο». Κοντά του με είχε βοηθήσει να φτάσω ο θείος μου Μίμης Κουγιουμτζής. Μετά γνώρισα τον Βασίλη Παπαβασιλείου. Δεν χρειάζεται ν’ αναφέρω κάτι άλλο ως επιρροή. Έκανα όμως αρκετούς φίλους και σεβάστηκα πολλές δουλειές.
- Εκτός της σκηνοθεσίας, συνθέτετε και κείμενα, ποιο θεωρείτε πιο ενδιαφέρον και ποιο πιο δύσκολο;
Είναι εντελώς διαφορετικά πράγματα. Απαιτούν διαφορετικές δεξιότητες. Θα έλεγα πως είναι σαν τα φρούτα. Τα χρειάζομαι στην διατροφή μου για να μείνω υγιής. Το δεύτερο είναι πιο μοναχικό και χρειάζεται να σβήνεις συνέχεια. Το άλλο να φωτίζεις το περίγραμμα.
- ‘Όπως προείπαμε σκηνοθετείτε την παράσταση «Άσε κάτω τις φράουλες». Τι είναι αυτό που σας γοήτεψε σε αυτό το κείμενο ώστε να το επιλέξετε;
Δεν ήταν κείμενο, ήταν ένα θεατρικό ρεύμα αυτό που με παρακίνησε. Νόμισα πως δεν μπορούσα αλλιώς να περιγράψω καλύτερα την εποχή μας. Και μια περιέργεια να δω τι έχει αφήσει πίσω της η θεατρική πρωτοπορία του 50 και 60.
- Πρεσβεύει θα έλεγα ένα διαφορετικό είδος θεάτρου, αυτό του παράλογου. Σε παλαιότερη δήλωση σας είπατε «η δύναμη του κρύβεται στην απλότητα του». Πως διαμορφώνεται αύτη η απλότητα στο δικό σας έργο;
Με τον ίδιο τρόπο. Βρίσκει μια ηθοποιός ένα μικρό γιαλάκι στο πάτωμα και ρωτάει «τι να το κάνω;» Η απάντηση που παίρνει από μένα είναι «ρίχτο σ ένα φλιτζανάκι του καφέ κάποιος θα το πιεί». Στην αναπάντεχη λοιπόν σκληρότητα που δείχνουν τα παιδιά όταν αντιμετωπίζουν τον θάνατο σε σειρές που παίζει ο αγαπημένος τους υπέρ ήρωας.
- Ποια είναι τα μηνύματα που επιθυμείτε να περάσετε στους θεατές σας και τι πιστεύετε είναι αυτό που αποκομίσουν με το πέρας της παράστασης;
Ότι η ψυχή τους αξίζει περισσότερο απ’ το περιβάλλον που ζουν.
- Κλείνοντας θέλω να μου αναφέρετε το αγαπημένο σας απόφθεγμα που αναφέρετε μέσα στο κείμενο;
«Άσε κάτω τις φράουλες»!
Λίγα λόγια για την παράσταση:
Η ομάδα Attact ξαναδιαβάζει τον Ιονέσκο δημιουργώντας μια παράσταση με αντισυμβατική ματιά, καυστικό χιούμορ και ανατροπές που φέρνει το θέατρο του παραλόγου στο σήμερα.
Η περφόρμανς «Άσε κάτω τις φράουλες», σε σύνθεση κειμένων και σκηνοθεσία του Γιάννη Κουρκουμέλη, βασίζεται σε μια ελεύθερη απόδοση κειμένων του Ευγένιου Ιονέσκο ιδωμένη με μια αφαιρετικά συμπυκνωμένη ματιά: Τα λιγοστά σκηνικά, ο ασαφής χώρος και χρόνος, οι απροσδιόριστες ταυτότητες των ηρώων, ο λιτός επαναληπτικός λόγος έρχονται σε αντιπαράθεση -και συνάμα σε απόλυτη συμφωνία- με τα πυκνά νοήματα και τους διαχρονικούς προβληματισμούς που θέτει ο κυριότερος εκπρόσωπος του θεάτρου του παραλόγου.
Στόχος των συντελεστών είναι να φέρουν τα κείμενά του στο σήμερα, σχολιάζοντας, τρυφερά και αιχμηρά, τη δυσκολία της επικοινωνίας, ιδιαίτερα μεταξύ των ζευγαριών, αλλά και το πώς ο σύγχρονος δυτικός άνθρωπος μπορεί να γίνει ο στυγνότερος εκμεταλλευτής του ίδιου του εαυτού του.
Το «Άσε κάτω τις φράουλες» έκανε πρεμιέρα στις 27 Νοεμβρίου 2017 στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, στο πλαίσιο της πρώτης πλατφόρμας νέων δημιουργών «Ανοιχτές Πόρτες» του υπουργείου Πολιτισμού. Μετά την επιτυχία του, επαναλαμβάνεται για λίγες παραστάσεις (από 21 και 22, 28 και 29 Απριλίου) στον Πολυχώρο Πολιτισμού Αθηναΐς.
Ταυτότητα παράστασης
Πού: Πολυχώρος Πολιτισμού Αθηναΐς, Καστοριάς 34-36, Βοτανικός, τηλ.: 210 3480080.
Πότε: Σάββατο 21 και 28 Απριλίου και Κυριακή 22 και 29 Απριλίου
Ώρα έναρξης: 21:00
Σκηνοθετικό σημείωμα
Τα εκφραστικά εργαλεία αναζητήθηκαν απ’ την ομάδα μας με έναν ιδιότυπο τρόπο στον ευρύτερο χώρο του θεάτρου του παραλόγου. Χρησιμοποιήσαμε σκηνικά αντικείμενα προερχόμενα από τα έργα του Μπέκετ και λόγο από κείμενα του Ιονέσκο. Ενώσαμε τα σκορπισμένα λόγια με τους επαναλαμβανόμενους βασικούς προβληματισμούς – εμμονές του συγγραφέα και τα βάλαμε σιγά σιγά μέσα σε στόματα δικών μας ηρώων, τοποθετώντας τους στο δικό μας θεατρικό σύμπαν.
Το ερώτημα που προέκυψε είναι το εξής: Μπορεί, άραγε, σήμερα ο ίδιος λόγος να ηχήσει τόσο εντυπωσιακά «παράλογα» στα αυτιά μας, όσο εβδομήντα χρόνια πριν; Ή μήπως υπάρχει μια μετατόπιση της αντιληπτικής ικανότητας του σύγχρονου ανθρώπου, σε τέτοιο βαθμό που να τον εξοικειώνει με αυτόν τον λόγο; Και, άραγε, η μετατόπιση αυτή ενέχει ένα στοιχείο επικινδυνότητας, ψυχικής ανισορροπίας ή πρόκειται απλώς για ένα παιχνίδι εκτόνωσης, όπως τα σύγχρονα Escape rooms;
Το «Άσε κάτω τις φράουλες», αν δεν ήταν παράσταση θα μπορούσε να είναι ένα όνειρο. Έτσι θα θέλαμε να το δει και το κοινό. Σαν όνειρο που δεν χρειάζεται να επιχειρήσεις να το ερμηνεύσεις γιατί είναι πολύ πιθανό να ξυπνήσεις. Και είναι πολύ όμορφο για να ξυπνήσεις.
Γιάννης Κουρκουμέλης
