Η Ισμήνη Μπάρακλη είναι η σημερινή καλεσμένη στη στήλη των συνεντεύξεων του MAXMAG. Μας μίλησε για το νέο της βιβλίο “Tο χελιδόνι του Βορρά”,τη συγγραφή που τη θεωρεί εσωτερική ανάγκη που ζητούσε διέξοδο, σαν ένα δώρο το οποίο τιμά και σέβεται αλλά και για την συνεργασία της με τις εκδόσεις Ψυχογιός ,για την οποία νιώθει ευγνώμων.
Επιμέλεια συνέντευξης: Βασιλική Ευαγγέλου Παπαθανασίου
“Το χελιδόνι του Βορρά” : Ο τίτλος ενός βιβλίου πρέπει να εξιτάρει τον αναγνώστη για να το πιάσει στα χέρια του;
Ο τίτλος του βιβλίου νομίζω πως πρέπει να συμπυκνώνει όλη την ιστορία που έχει να πει, μέσα σε ελάχιστες λέξεις. «Το χελιδόνι του Βορρά» είναι όσα λέει, αλλά και όσα υπαινίσσεται.
Η Δάφνη, η ηρωίδα σας στο νέο σας μυθιστόρημα «Το χελιδόνι του Βορρά», αναμοχλεύει τις αναμνήσεις της ζωής της. Ποιος ο ρόλος του παρελθόντος στη ζωή μας;
Το παρελθόν, κατά κάποιο τρόπο, καθορίζει το μέλλον, κινεί τα νήματα της ζωής του ανθρώπου. Όλη η ύπαρξή μας, ίσως να έχει τις ρίζες της στο παρελθόν, είτε αυτό έχει να κάνει με τις δικές μας «εγγραφές», είτε με των προγόνων μας.
Γιαννιτσά. Γιατί επιλέξατε αυτή τη πόλη για να ξετυλιχθεί το κουβάρι της ιστορίας;
Συνηθίζω να λέω πως οι ιστορίες έχουν τη δική τους οντότητα, εκείνες επιλέγουν τον τόπο, τους ανθρώπους, τη χρονική περίοδο, αλλά και τη δεδομένη στιγμή που θα αναδυθούν στο φως, και όχι ο δημιουργός. Το μυθιστόρημα ξεκινάει από τον βάλτο των Γιαννιτσών, από Κομιτατζήδες και Μακεδονομάχους που διαμορφώνουν την πλοκή του βιβλίου, μπλέκονται αναμεταξύ τους και στο τέλος αφήνουν ένα ερώτημα να πλανάται στον ομιχλώδη αέρα του βάλτου και του μυθιστορήματος. Αν προσδιορίζεται, τελικά, ο άνθρωπος από την τυχαία καταγωγή του ή από την ευγένεια της ψυχής του, το αυτεξούσιο, το προσωπικό του, δηλαδή, στίγμα.
Καραγκιόζης, μύθοι, ιστορία και γέλια παιδικά. Πόσο συνδεδεμένος είναι ο Έλληνας με τον Καραγκιόζη;
Ο Καραγκιόζης ήταν η τέχνη που προηγήθηκε του κινηματογράφου και μαζί του γαλουχήθηκαν γενιές μικρών και μεγάλων, γέλασαν, έκλαψαν, έμαθαν ιστορία, γνώρισαν ήρωες και ένιωσαν ήρωες σε τραγικές στιγμές της ελληνικής ιστορίας που έπρεπε κάπου να στηριχθούν. Ο Καραγκιόζης αποτελεί σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, διαφυλάττει τη λαϊκή παράδοση και συντηρεί την ιστορική μνήμη του λαού.
Την ιστορία της Δάφνης ή των άλλων ηρώων σας την έχουν διηγηθεί ή είναι μυθοπλασία;
Είναι μυθοπλασία, ωστόσο, η δημιουργία κάθε ήρωα μοιάζει κάπως με κυοφορία, αρχίζει από έναν κόκκο της ύπαρξής του και σταδιακά αναπτύσσεται, εξελίσσεται, μπορεί να χρειαστεί κάποιες φορές μέσα στη διαδικασία αυτή να ανατρέξεις και δυο γενιές πίσω για να δικαιολογήσεις, να κατανοήσεις την προαίρεσή του, όποια κι αν είναι. Είναι ένα ψυχογράφημα, που για να συμβεί, πρέπει να έχεις αφουγκραστεί πρώτα τον ήρωά σου, να δεις τον κόσμο πίσω από το δικά του μάτια, και όχι τα δικά σου. Και κατ’ αυτή την έννοια θα μπορούσε η διαδρομή της Δάφνης, του Μίμαρου, του Νιόνιου, και των υπόλοιπων ηρώων του βιβλίου, να είναι υπαρκτή μέσα από την αλήθεια τους και μέσα από την εμπλοκή τους με την ελληνική Ιστορία.
Τι σας ώθησε να εκφραστείτε μέσα από τη συγγραφή;
Πολλές φορές αδυνατώ κι εγώ να κατανοήσω αλλαγές οι οποίες εισβάλλουν στη ζωή, απόρροια προφανώς εσωτερικών διεργασιών. Κι αδυνατώ, γιατί είναι μυστικές, ήσυχες, εσωτερικές, καμωμένες σίγουρα από καιρό, που περίμεναν καρτερικά την κατάλληλη στιγμή για να ευδοκιμήσουν. Δεν ξέρω τί ακριβώς με ώθησε στο να καταπιαστώ με τη γραφή, ξέρω όμως πως ήρθε αυθόρμητα, σε μια θλιμμένη περίοδο της ζωής μου και της ζωής της οικογένειάς μου, σαν εσωτερική ανάγκη που ζητούσε διέξοδο, σαν ένα δώρο το οποίο τιμώ και σέβομαι.
Σκαλίζετε εποχές που έχουν άρωμα νοσταλγίας. Γοητεύεστε με το να γυρίζετε πίσω το χρόνο;
Το παρελθόν κουβαλάει τη γοητεία της νοσταλγίας, αλλά και πικρές στιγμές της ιστορίας. Ωστόσο, το ιστορικό υπόβαθρο είναι αυτό που μου ασκεί ιδιαίτερη έλξη, ίσως γιατί το απολαμβάνω κι εγώ σαν αναγνώστρια. Κρατάει ζωντανή την Ιστορία, διαφυλάσσει σημαντικά κομμάτια της μικροιστορίας ενός τόπου που τείνουν να χαθούν μέσα στο χρόνο. Η Ιστορία πρέπει να μένει ζωντανή, είναι μαθήματα που πήραμε σαν λαός με μεγάλο τίμημα, που διδάσκουν το παρόν και το μέλλον, και ένα καθήκον της λογοτεχνίας είναι να συντηρεί τη μνήμη αυτή, να μην ξεχαστούμε στην πορεία των χρόνων, καθώς η ιστορία απαιτεί εγρήγορση εφόσον έχει την τάση να επαναλαμβάνεται.
Ποιες είναι οι ασυνείδητες δυνάμεις της ύπαρξής μας;
Μακάρι να ήμουν σε θέση να σας απαντήσω. Είναι πολύ δύσκολο να κατανοήσει ο άνθρωπος με το συνειδητό νου εσωτερικές δυνάμεις που αφορούν την ψυχή. Ωστόσο, αυτό που αντιλαμβάνομαι, είναι πως η τέχνη έχει την ικανότητα να τσιγκλάει την εσωτερική μνήμη, όσα ξεχάσαμε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και οφείλουμε να θυμηθούμε. Ίσως και αυτή ακριβώς να είναι η σημασία της λογοτεχνίας, να θυμηθούμε ποιοι είμαστε, γιατί έχουμε έρθει, και που θέλουμε να φτάσουμε.
Εκδόσεις Ψυχογιός. Τι σημαίνει για την Ισμήνη Μπαρακλή αυτή η συνεργασία;
«Το χελιδόνι του Βορρά» είναι το τρίτο μυθιστόρημα από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, μετά τη «Σμύρνη. Κυνήγι Μαγισσών» και «Το Μυστικό της Πεταλούδας». Είμαι ευγνώμων για τη συνεργασία αυτή που τιμώ και σέβομαι, και εύχομαι να ακολουθήσουν αξιόλογα βιβλία.
Έχετε γράψει και παιδικά βιβλία. Ποιο είναι πιο δύσκολο κοινό;
Το έργο του δημιουργού παιδικών βιβλίων ενέχει μεγάλη ευθύνη και δυσκολία προκειμένου να προσεγγίσει τον ψυχισμό τους, να κεντρίσει την φαντασία τους, να διαθέτει χιούμορ και σπιρτάδα. Τα παιδικά βιβλία ψυχαγωγούν και διασκεδάζουν. Πρέπει αφενός να είναι γραμμένα με τρόπο διασκεδαστικό για να αγαπήσουν τα παιδιά το βιβλίο, και από την άλλη να μεταφέρουν όμορφα μηνύματα. Η λογοτεχνία ενηλίκων πάλι, έχει άλλες ιδιαιτερότητες και δυσκολίες. Ίσως στο μοναδικό σημείο που συγκλίνει η φιλοσοφία μου και για τα δυο είδη να είναι το εξής : Όταν το βιβλίο κλείνει, πρέπει να βρίσκεται σε εγρήγορση η συνείδηση.
Οι αναγνώστες επικοινωνούν μαζί σας;
Είναι χαρά και τιμή για εμένα να λαμβάνω μηνύματα αναγνωστών που τα διαβάζω με μεγάλη προσοχή. Αναγνωρίζω πως η μελέτη ενός βιβλίου είναι και αυτή μια τέχνη από την πλευρά του αναγνώστη, προκειμένου να επιτρέψει σε ένα βιβλίο να μιλήσει μέσα του και να βάλει σε κίνηση εσωτερικές του δυνάμεις. Πρόσφατα, ένας αναγνώστης μού ανέφερε μεταξύ άλλων πως διαβάζοντας το Μυστικό της Πεταλούδας, αναλογίστηκε τα σφάλματά του, μετάνιωσε για αυτά, έκλαψε, και όταν ολοκλήρωσε το βιβλίο αισθάνθηκε μια βαθιά γαλήνη. Ωστόσο, όλος αυτό ο πόλεμος που έγινε μέσα του, είναι δικό του κατόρθωμα και επιτυχία. Το βιβλίο, στάθηκε απλά η αφορμή.
Ποια μηνύματα θέλετε να περάσετε στον αναγνώστη;
«Το χελιδόνι του βορρά» θα μπορούσε να είναι ένα απαλό ιστορικό μυθιστόρημα της Μακεδονίας του προηγούμενου αιώνα που απορρόφησε τους μεγαλύτερους κραδασμούς της σύγχρονης ιστορίας. Ωστόσο, για εμένα είναι μια προσπάθεια να μαλακώσει τον μεγαλύτερο φόβο του ανθρώπου· τον θάνατο. Μια ιστορία, που αν είχε μιλιά θα έλεγε : θάνατος δεν υπάρχει!
Θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας μια φράση από το βιβλίο σας;
«Οι μεγαλύτεροι φόβοι των ανθρώπων είναι κάλπικοι. Ψεύτης ο φόβος, παιδί μου, μην τον πιστεύεις»
Θα μας αποκαλύψετε τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια;
Είναι νωρίς ακόμα, επί του παρόντος απολαμβάνω το ταξίδι του Χελιδονιού που μόλις άνοιξε τα φτερά του, ωστόσο, εύχομαι ο χρόνος και οι συνθήκες να φέρουν το επόμενο βιβλίο.
Ευχαριστούμε πολύ την κυρία Ισμήνη Μπαρακλή για το φωτογραφικό υλικό.
Παρουσίαση βιβλίου
Ισμήνη Μπαρακλή
Το χελιδόνι του Βορρά
Σάββατο 11 Μαϊου στις 19.00
Καφέ Κλίμαξ – αίθουσα του Λίντο Οργανισμού, Λάρισα
Περισσότερα για το «χελιδόνι του Βορρά»
Ισμήνη Μπαρακλή – Το χελιδόνι του Βορρά
Η Δάφνη, μια δυναμική αρχιτέκτονας, με αφορμή τη συνάντηση με τον μεγάλο έρωτα των φοιτητικών της χρόνων θα αναμοχλεύσει αναμνήσεις της ζωής της για να γυρίσει πολλά χρόνια πίσω και να συναντήσει ανθρώπους που τη σημάδεψαν, πριν κιόλας πάρει την πρώτη της ανάσα.
Κεντρική Μακεδονία, αρχές του προηγούμενου αιώνα. Ένα μωρό, μοναδικό απομεινάρι μιας φλεγόμενης καλύβας του βάλτου, αγωνίζεται να παραμείνει στη ζωή. Δυο αδέρφια, με τα χέρια φυτεμένα στο μνήμα του πατέρα τους, ορκίζονται να πάρουν εκδίκηση. Λίγα χρόνια μετά, ένα κορίτσι με μαρμαρωμένα πόδια αποχωρίζεται τον πατέρα του, που τον στέλνουν στην εξορία.
Παιδιά της ελληνικής Ιστορίας ξετυλίγουν το κουβάρι του μύθου μέσα στη δίνη της, όταν εκείνη τρυπώνει ύπουλα στις ζωές τους για να τις συγκλονίσει, σε μια παραμυθένια πολιτεία, τα Γιαννιτσά, έναν ζωντανό μπερντέ με τα παλάτια του και τις καλύβες του, κι ανθρώπους λογιών λογιών που θα περάσουν εμπρός του, δειλούς και ήρωες, εχθρούς και φίλους.
Πληροφορίες για την Ισμήνη Μπάρακλη μπορείτε να βρείτε εδώ.
