Ο Γιώργος Μανιώτης είναι ένας από τους πολυγραφότερους σύγχρονους συγγραφείς. Εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή, με τον τίτλο “Νέρων”, μόλις στα δεκαεννιά του χρόνια. Και αμέσως τον επόμενο χρόνο το πρώτο του θεατρικό έργο με τίτλο “Ηγέτες κι αξιώματα”. Από τότε έχει εκδώσει μεγάλο αριθμό διηγημάτων, μυθιστορημάτων και θεατρικών έργων, πολλά από τα οποία έχουμε παρακολουθήσει σε θεατρικές σκηνές.
ο Γιώργος Μανιώτης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά στη Θεσσαλονίκη. Έχει βραβευτεί με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Διηγήματος το 1998 για το διήγημά του “Τα μαύρα παραμύθια”.
Η γραφή του Γιώργου Μανιώτη, σύγχρονη και ρεαλιστική, μας οδηγεί στο να αντικρίσουμε την πραγματικότητα ως έχει, όχι όπως θα θέλαμε. Η ανατροπή στην ιστορία που διηγείται και η αλήθεια που μένει σαν αίσθηση είναι στοιχεία που αγαπάμε στα έργα του. Ο Γιώργος Μανιώτης είναι ένας στοχαστής της εποχής μας.
Οι απαντήσεις του στην συζήτησή μας είναι σίγουρα αφορμές για να σκεφτούμε. Και τον ευχαριστώ γι’ αυτό.
Είστε ένας πολυγραφότατος θεατρικός συγγραφέας. Οι εποχές εξελίσσονται ταχύτατα. Ίσως ταχύτερα απ’ ότι παλιότερα. Το θέατρο προλαβαίνει να αποτυπώσει και να εκφράσει αυτή την εξέλιξη;
Το θέατρο ως γνωστόν είναι η τέχνη της αναπαράστασης. Πολλές θρησκείες και πολιτισμοί την έχουν απαγορέψει αυτή την τέχνη. Διότι αποκαλύπτει τα αιματηρά τους λάθη που δεν προάγουν το αγαθό της ζωής. Το θέατρο λοιπόν προσπαθεί να λύσει την εξίσωση του μέλλοντος σε σχέση με τις συντεταγμένες του παρελθόντος και του παρόντος.
Αν στην τελευταία πράξη ενός θεατρικού έργου η σκηνή παρουσιάζει την εικόνα μιας ολικής κατάρρευσης και καταστροφής, αυτό πρέπει να μας προβληματίσει. Έτσι ώστε να εντοπίσουμε το λάθος μας και να το διορθώσουμε εγκαίρως με σκοπό ο επικείμενος όλεθρος να μην προλάβει να γίνει η νέα δυσβάσταχτη πραγματικότητα μας. Για αυτό υποστηρίζουμε ότι τα μεγάλα θεατρικά έργα που διέσωσε η συλλογική μνήμη των ανθρώπων είναι κοινωνικά συμβόλαια που πρέπει να ψυχαγωγούν τις νέες γενιές.
Σήμερα όμως η εποχή στον στρόβιλο της βιασύνης της προλαβαίνει όντως και τους πιο διορατικούς συγγραφείς. Αλλά αυτό δεν έχει και τόσο σημασία. Εκείνο που πρωτεύει δεν είναι η περιπέτεια και η έκπληξη ενός αναπάντεχου φινάλε. Εκείνο που πρωτεύει είναι να κατανοήσουμε την πορεία από το λάθος προς το μοιραίο γεγονός που συνήθως είναι ο πρόωρος θάνατος. Αν ακόμα έχουμε ισχυρό ένστικτο αυτοσυντηρήσεως η γνώση αυτή βοηθάει τους πολίτες και εκθέτει εξουσίες.
Τα μεγάλα θεατρικά έργα που διέσωσε η συλλογική μνήμη των ανθρώπων είναι κοινωνικά συμβόλαια
Advertising
Έχετε πει, και είναι μια πολύ ποιητική και αγαπημένη φράση για μένα, πως «οι περιθωριακοί είναι η κοίτη του κόσμου». Στα γραπτά σας πρωταγωνιστούν. Είναι πιο αποτελεσματικοί στο να προβάλλουν τη ζωή;
Η φράση “Η κοίτη του κόσμου” είναι από το Τάο-Τε-Κίνγκ του Λαο Τσε. Σημαίνει ότι όποιος βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο όπως είναι η κοίτη ενός στερεμένου ποταμού φορτώνεται πάνω του όλη την γνώση του κόσμου. Κι έχω την εντύπωση ότι όποιοι περιθωριακοί δεν έχουν πια σωτήριες ψευδαισθήσεις για να γραπωθούν πάνω τους και να κρατηθούν στις όχθες είναι αυτοί που γνωρίζουν πολλά. Η ανάποδη τύχη τους από την μια μεριά τους έχει σώσει. Από την άλλη όμως τους έχει ακινητοποιήσει. Είναι τα σκιάχτρα στις άκρες των δρόμων για να μένουμε ενεργοί εμείς οι άλλοι, οι σίγουροι και παραγωγικοί, όταν αρχίζουμε να καθυστερούμε και να αμφιβάλουμε για αυτά που ζούμε. Στην θέα τους αυτομάτως απαγορεύουμε στον εαυτό μας να κάνει επικίνδυνες σκέψεις. Για αυτό προσπαθούμε να καλοπιάσουμε την συνείδηση μας προσφέροντας τον οβολό μας.
Μπορεί τα σκηνικά των διαφόρων εποχών να φαίνονται ότι αλλάζουν, οι δομές όμως της ανθρώπινης ύπαρξης δεν αλλάζουν…
Κύριε Μανιώτη γράφετε από παιδί. Σας εμπνέουν σήμερα τα ίδια πράγματα;
Ακριβώς με εμπνέουν τα ίδια πράγματα επειδή ο άνθρωπος δεν αλλάζει. Μπορεί τα σκηνικά των διαφόρων εποχών να φαίνονται ότι αλλάζουν. Οι δομές όμως της ανθρώπινης ύπαρξης δεν αλλάζουν όσο κι αν μερικοί προσπαθούν να ισχυριστούν το αντίθετο, προς ίδιον όφελος.
Το πρόβλημα είναι, όταν κατανοήσεις τι ακριβώς είναι αυτό που θέλεις να κάνεις σε οποιοδήποτε τομέα της τέχνης, να καθαρίσεις τον εαυτό σου από βιώματα, σκέψεις και συναισθήματα που έχουν εντυπώσει στην συνείδηση σου οι οικογένειες, οι φίλοι, οι διαφημίσεις και εν ολίγοις το πνεύμα της εποχής που ζεις. Πρέπει σιγά σιγά να αφαιρέσεις όλα αυτά τα υποκειμενικά στοιχεία που αποπροσανατολίζουν την σκέψη σου. Σε αυτή την οδυνηρή αφαίρεση θα σε βοηθήσει το ισχυρό σου καλλιτεχνικό ένστικτο αν υπάρχει και τα μεγάλα κείμενα που έχει διασώσει η συλλογική μνήμη των ανθρώπων μέσα στους αιώνες.
Οι άνθρωποι προχωρούν μέσα από το δίπτυχο σύνθεση – αντίθεση. Συμβαίνει αυτό σήμερα πιστεύετε; Ή είναι μεγαλύτεροι οι συμβιβασμοί;
Οι άνθρωποι σήμερα βάλλονται από παντού. Πρώτα από όλα από την στιγμή που θα έρθουν στον κόσμο γεννιούνται και αναπτύσσονται σε ένα απόλυτα προγραμματισμένο χώρο. Και εδώ μπαίνει το μεγάλο μυστικό της “ελεύθερης βούλησης”. Κάθε στιγμή της ζωής τους πρέπει να αποφασίσουν με ελεύθερη βούληση τι είναι εκείνο που τους ωφελεί και τι είναι εκείνο που τους βλάπτει.
Συνήθως προτιμούν εκείνο που φαίνεται ότι τους ωφελεί βραχυπροθέσμως και το κάνουν βίωμα τους αφού τελικά είναι καταδίκη τους επιλογή. Ο πανδαμάτωρ χρόνος όμως με τις αναδιπλώσεις του και τις ανατροπές του, τους αποκαλύπτει ότι οι προτιμήσεις τους ήταν απολύτως βλαπτικές.
Εδώ τότε γίνεται το εξής παράλογο. Οι άνθρωποι είναι αδύνατον να παραδεχθούν το οποιοδήποτε λάθος τους διότι το έχουν προτιμήσει με δική τους προσωπική βούληση(από προσωπική εμπειρία δηλαδή). Ήδη έχουν συμβιώσει μαζί του τουλάχιστον για την μισή τους ζωή. Επομένως, το λάθος έχει γίνει αναπόσπαστο μέρος του εαυτού τους. Εξακολουθούν λοιπόν, να ζουν μαζί του, διότι τους είναι εντελώς αδύνατον να πετάξουν την μισή τους ζωή στα σκουπίδια. Αυτό που βιώνουν τελικά είναι ένα εκρηκτικό μαρτύριο σύγχυσης που αποτυπώνεται τόσο εμφανώς στα γεγονότα των ημερών.
Στο θέατρο, όπως και στη ζωή, ένα βασικό θέμα ήταν πάντα η εξουσία. Στις μέρες μας έχουμε όλες αυτές τις αποκαλύψεις για τον κόσμο του θεάτρου. Κύριε Μανιώτη είστε ανάμεσα σε εκείνους που υπόγραψαν υπέρ της Υπουργού Πολιτισμού. Πώς το ζείτε όλο αυτό;
Το θέατρο όπως το έχουν καταντήσει διάφοροι σκηνοθέτες και πρωταγωνιστές είναι ένα απέραντο φθηνό δουλοπάζαρο. Μηρυκάζει το ίδιο γλυκανάλατο ρεπερτόριο των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων που τα χαρακτήριζε μια αφελέστατη αισιοδοξία. Κάτι δηλαδή σαν ένα δειλό σημειωτόν που προσπαθεί να συντηρήσει τα κακώς έχοντα και αρνείται να παρουσιάσει και να αναδείξει τα ζέοντα προβλήματα της εποχής. Η φιλοσοφία του όλο και περισσότερο αντιγράφει την φιλοσοφία της τηλεόρασης που την ενδιαφέρει μόνον το κέρδος. Και για αυτό είναι δέσμιο του γούστου ενός κοινού καλοκουρδισμένου και αυτολογοκρινόμενου.
Ο σκηνοθέτης-πρωταγωνιστής είναι ο απόλυτος άρχων. Αυτός πράττει ανάλογα με την πρωινή του διάθεση χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανέναν. Πρώτα από όλα βιάζει και ανακατεύει τα έργα. Ύστερα βιάζει τους ηθοποιούς του σωματικά η ψυχολογικά, πολλές φορές χειροδικεί κιόλας δοξαζόμενος εσαεί. Εκτός όμως της πολύπλευρης βίας που εξασκεί στους υπηκόους του καρπώνεται τις αμοιβές που προκύπτουν από τις διασκευές, τις σκηνοθεσίες και τις ερμηνείες ταυτοχρόνως, αφήνοντας ψιχία στο τραπέζι για τους υπόλοιπους συνεργάτες, αναγκάζοντας τους έτσι να δουλεύουν δύο και τρείς δουλειές προκειμένου να παίξουν ένα ρολάκι. Όλη αυτή η κακοδαιμονία που επιφυλάσσει αφ’ εαυτού το Θέατρο στον εαυτό του μόνο ως έντεχνη αφανή λογοκρισία μπορώ να την χαρακτηρίσω.
Πράγματι ο παγκόσμιος ιερός λόγος του θεάτρου που διαπερνά τις εποχές και υπερασπίζεται το αγαθό της ζωής όλων των ανθρώπων έχει παύσει να ακούγεται. Τώρα ακούγονται μόνον κατάρες και πολιτικές κραυγές, γιατί μια τέτοια κατάσταση είναι πρόσφορη στην όποια πολιτική εκμετάλλευση. Όσο για την Κυρία Υπουργό εκνευρίζομαι και θυμώνω που δέχεται τέτοια επίθεση χωρίς να λαμβάνονται υπόψιν οι πολύχρονες και πολύτιμες υπηρεσίες της προς τον Πολιτισμό. Τον καλύτερο διάλεξε για να ηγηθεί του Εθνικού Θεάτρου. Δεν ήταν υποχρεωμένη να ξέρει και τα μυστικά της κρεβατοκάμαρας του που τόσο γαργαλιστικά παρουσίασαν σε κοινή θέα τα ξόανα του μακιγιάζ των πρωινών και βραδινών εκπομπών.
Κανείς δεν θυμήθηκε να αναφέρει ότι ο Κύριος Γλυκαδάκης, υπουργός Πολιτισμού της προηγούμενης κυβέρνησης, εν μια νυκτί με ένα βροντερό, επαναστατικό και προοδευτικό “αποφασίζομεν και διατάσσομεν” κατήργησε την προηγούμενη διοίκηση του Εθνικού Θεάτρου.
Τα θεατρικά σας έργα είναι αποκαλυπτικά, πρωτοποριακά. Κύριε Μανιώτη, είστε ευχαριστημένος με τον τρόπο που έχουν αποδοθεί στο σανίδι;
Πρέπει να καταλάβετε ότι όλοι αυτοί οι κύριοι του θεάτρου που χτυπιούνται και οδύρονται σκότωσαν στην κυριολεξία το Νεοελληνικό θεατρικό έργο επειδή κυκλοφορήσανε “βρώμα” ότι τα Νεοελληνικά θεατρικά έργα είναι καταθλιπτικά και δυσφημούν την Ελλάδα. Για ποιά αποκαλυπτικά και πρωτοποριακά έργα να μιλάμε τώρα εδώ στον αλατότοπο; Μόνο χονδροειδείς φάρσες με άρωμα εξωτερικού που κολακεύουν την τύφλα μας ανέχονται όλοι αυτοί που κρατούν τα ηνία του Θεάτρου. Και στην καλύτερη περίπτωση ασπόνδυλα θεάματα η μελό, δραματικές δήθεν μπαλαφαρίες οι οποίες μόλις σταματήσουν οι παραστάσεις που τις υποστηρίζουν τα κείμενα τους γίνονται στάχτη και κουρνιαχτός.
Δεν θέλουν ένα έργο ολοκληρωμένο, συντεταγμένο και γεωμετρημένο που υπερασπίζεται κάτι, διότι φοβούνται ότι ένα τέτοιο έργο θα αποτελέσει μαρτυρία της εποχής μας και θα αποκαλύπτει τα αίσχη τους στο διηνεκές. Αν πέσει στα χέρια τους ένα τέτοιο έργο κλασικό η νεότερο το κατακρεουργούν. Το παραμορφώνουν σε τέτοιο σημείο που και ο ίδιος ο δημιουργός του η το φάντασμα του είναι αδύνατον να το αναγνωρίσει.
Μόνο χονδροειδείς φάρσες με άρωμα εξωτερικού που κολακεύουν την τύφλα μας ανέχονται όλοι αυτοί που κρατούν τα ηνία του Θεάτρου
Πώς βιώνετε τον τελευταίο χρόνο; Σας έχει βοηθήσει η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στη συγγραφή; Η παρατηρώντας συλλέγεται υλικό;
Η επιδημία αυτή είναι ο πλέον αναρχικός τρομοκράτης που γνώρισε ποτέ ο κόσμος. Κάνει κατά μέτωπον επίθεση σε όλο το Δυτικό οικοδόμημα. Όπως αυτό έχει δημιουργηθεί με όλες αυτές τις επιστρωματώσεις τόσους αιώνες τώρα και ρίχνει φως σε όλες τις παθογένειες του. Για έναν συγγραφέα εν δράσει όλη αυτή η κατάσταση αποτελεί ένα πραγματικό χρυσωρυχείο έμπνευσης.
Είναι ένα είδος ρεαλιστικής ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΣ που γίνεται μπρος στα μάτια μας με πανοραμική, μιντιακή παρουσίαση που την καθιστά οικεία. Τόσο πολύ ώστε η φρίκη της να μας φαντάζει πλέον ρουτίνα. “Όλα τα μωρά στην πίστα λοιπόν” και ο θάνατος να σέρνει πρώτος τον χορό.
Κύριε Μανιώτη σας ευχαριστώ πολύ για την κουβέντα μας
Γιώργος Μανιώτης : https://www.facebook.com/Giorgos-Maniotis
