Είναι αναγκαίο να έχουμε όρια εάν θέλουμε να έχουμε υγιείς σχέσεις. Τα προσωπικά όρια είναι σημαντικά, γιατί θέτουν τις βασικές κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με το πώς θέλεις να σου φέρονται.
Τα όρια είναι βασικές οδηγίες τις οποίες δημιουργούν οι άνθρωποι ώστε να θεσμοθετήσουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να τους φέρονται. Για παράδειγμα, μπορεί να περιέχουν ποια συμπεριφορά είναι αποδεκτή και ποια όχι, όπως επίσης και πώς να απαντήσεις εάν κάποια συμπεριφορά ξεπεράσει τα όρια. Το να θέτεις όρια μπορεί να επιβεβαιώσει πως οι σχέσεις είναι αμοιβαία σεβαστές, ιδανικές και στοργικές.
Πολλές φορές, όμως, τα όρια παραβιάζονται…
Είναι σίγουρο πως σε κάποια φάση της ζωής σου ένιωσες τα όριά σου να παραβιάζονται. Μπορεί να σκέφτεσαι ή να νιώθεις πως ένα άτομο είναι ”περίεργο” εξαιτίας της συμπεριφοράς του απέναντί σου. Μπορεί να αρνούνται ότι σου είπαν κάτι συγκεκριμένο με αποτέλεσμα να αναρωτιέσαι τη δύναμή σου. Μπορεί να είναι κάποιος άγνωστος που στέκεται πολύ κοντά σου ή σε αγγίζει (σωματικά όρια). Μπορεί ακόμα να σου κάνει πολύ προσωπικές ερωτήσεις (συναισθηματικά όρια). Τέλος, ίσως κάποτε να ήσουν στόχος λεκτικής βίας ή bullying στο σχολείο ή το εργασιακό σου περιβάλλον (γνωστικά όρια). Όλα τα παραπάνω είναι παραδείγματα ορίων που έχουν παραβιαστεί.
Συχνά υποθέτουμε ότι οι άνθρωποι θα σεβαστούν τα όριά μας, επειδή έχουμε μεγαλώσει και έχουμε διδαχτεί τι είναι αποδεκτό από την οικογένεια ή την κουλτούρα μας. Δυστυχώς όμως, δεν είναι πάντοτε αυτή η περίπτωση. Παρ’όλο που μπορούμε να επιλέξουμε με ποιον θα συναναστραφούμε στην προσωπική μας ζωή, όπως το να διαλέγουμε τους κοντινούς μας φίλους, κάτι τέτοιο όμως δεν συμβαίνει σε άλλα περιβάλλοντα όπως η εργασία, η οικογένεια, η κοινότητα κλπ. Μπορούμε να νιώσουμε ενοχλημένοι ή ακόμα και “παραβιασμένοι” εάν αλληλεπιδρούμε με ανθρώπους οι οποίοι έχουν ανεπαρκή όρια. Στην πραγματικότητα, μπορεί να είναι ακόμα πιο προβληματικά τα πράγματα με αυτούς που έχουν θέματα ψυχικής υγείας.
Συχνά, καταλαβαίνουμε ότι τα όριά μας έχουν παραβιαστεί από τον τρόπο που νιώθουμε. Συναισθήματα όπως το μπέρδεμα, το άγχος ή το αίσθημα εξουθένωσης, όταν είμαστε με ένα συγκεκριμένο άτομο, μπορούν να είναι σημάδια ότι τα όριά μας έχουν παραβιαστεί. Οι ναρκισσιστές είναι γνωστοί για την ικανότητά τους να παραβιάζουν όρια και αυτή η συμπεριφορά φαίνεται να αυξάνεται στην κουλτούρα μας. Γι’ αυτόν τον λόγο, καλό είναι να ξέρουμε πώς να δημιουργούμε υγιή συναισθηματικά, γνωστικά και σωματικά όρια στις σχέσεις μας ώστε να νιώθουμε τον σεβασμό και την ασφάλεια. Για να το καταφέρεις αυτό, πρώτα πρέπει να γνωρίζεις τα δικαιώματά σου για μία υγιή σχέση.
Ξέρεις ποια είναι αυτά;
- Να νιώθεις ασφάλεια μέσα σε μία σχέση
- Να σέβονται τα όρια που έχεις δημιουργήσει και την ιδιωτικότητά σου
- Να ακούς και να σε ακούν
- Να νιώθεις αναγνωρισμένος/η
- Να σε εκτιμούν και να έχεις αξία
- Να σέβονται πως η απάντηση ”όχι” σημαίνει ”όχι”
- Να πραγματοποιούνται οι ανάγκες σου
- Να σου φέρονται με σεβασμό -να λείπει η συναισθηματική, σωματική ή λεκτική βία
Το να θέτεις τα όριά σου στις σχέσεις είναι το πρώτο βήμα στο να τις διατηρείς υγιείς. Ποιες είναι οι αποδεκτές συμπεριφορές απέναντι σου μέσα σε μία σχέση; Το δεύτερο βήμα είναι να ”κολλήσεις” σε αυτά τα όρια και να έχεις σκεφτεί τι θα κάνεις εάν κάποιος τα ξεπεράσει. Τις περισσότερες φορές, άτομα τα οποία έχουν έλλειψη αποφασιστικών/δυναμικών χαρακτηριστικών, αυτοί που ”δε θέλουν να γίνουν κακοί”, βρίσκονται σε ρίσκο σχετικά με την παραβίαση των ορίων τους. Αυτό γιατί δε θέλουν να πληγώσουν τα συναισθήματα των άλλων και καταλήγουν να βάζουν τις ανάγκες τους στο περιθώριο.
