Πηγή εικόνας: medicalnewstoday.com
Για την έννοια της αποτοξίνωσης (το λεγόμενο detoxing) πολλά έχουν ειπωθεί. Πράσινα smoothies, detox diets, celebrities που ορκίζονται στο όνομα των εξεζητημένων διατροφών, αποτοξινωτικά τσάγια, συνταγές-ελιξίρια αδυνατίσματος, superfoods με υπερφυσικές δυνάμεις και δε συμμαζεύεται. Η κουλτούρα του detoxing κερδίζει διαρκώς έδαφος μοιράζοντας αφειδώς και προς όλες τις κατευθύνσεις υποσχέσεις για καλή υγεία, ωραίο δέρμα, απώλεια κιλών και θωράκιση του ανοσοποιητικού. Αν είχες θεωρήσει ότι όλα αυτά είναι πολύ καλά για να είναι αληθινά, τότε πολύ καλά είχες κάνει.
Τι εννοούμε με τον όρο “τοξίνες”;
Σε γενικές γραμμές, ως τοξίνη μπορεί να θεωρηθεί οποιαδήποτε χημική ουσία είναι δηλητηριώδης για έναν οργανισμό, ενώ συνηθέστερα ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει δηλητηριώδη συστατικά παραγόμενα από ζωντανούς οργανισμούς. Στο πλαίσιο μιας δίαιτας detox, ως τοξίνες μπορούν να θεωρηθούν κυρίως βαρέα μέταλλα, ρύποι, συνθετικά χημικά και συστατικά επεξεργασμένων τροφίμων που ασκούν βλαπτική δράση στον ανθρώπινο οργανισμό. Ας σημειωθεί, ωστόσο, ότι οι περισσότερες δίαιτες detox κατά κανόνα δεν διευκρινίζουν τα είδη των τοξινών από τις οποίες υπόσχονται να μας απαλλάξουν.
Τι υπόσχεται μια δίαιτα detox
Γενικώς τον ουρανό με τα άστρα.
Ειδικώς, τα εξής: να κινητοποιήσει το ήπαρ ώστε αυτό να ξεφορτωθεί τις υπάρχουσες τοξίνες, να βελτιώσει την αιματική κυκλοφορία, να ‘ξεκουράσει’ τα ζωτικά όργανα μέσω της νηστείας και να εφοδιάσει τον οργανισμό με θρεπτικές ουσίες. Οι δίαιτες detox είναι βραχυπρόθεσμης διάρκειας (έτσι κι αλλιώς δεν γίνεται να ακολουθηθούν για μεγάλο διάστημα λόγω των περιορισμών που θέτουν), και περιλαμβάνουν συνήθως περιόδους νηστείας που ακολουθούνται από αποκλειστική κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, φυσικών χυμών και νερού. Κάποιες φορές μπορεί να εντάσσουν επίσης βότανα, τσάι, διατροφικά συμπληρώματα, διουρητικά και καθαρτικά. Μας καλούν επίσης να μηδενίσουμε την κατανάλωση καφέ, αλκοόλ, ζάχαρης και αλλεργιογόνων τροφίμων.
Μια δίαιτα αποτοξίνωσης υπόσχεται να μας απαλλάξει από προβλήματα όπως η παχυσαρκία, αυτοάνοσα νοσήματα, διαταραχές πέψης, αλλεργίες, φλεγμονές, φούσκωμα και χρόνια κόπωση.
Ωστόσο, ο παραπάνω ισχυρισμός δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υποστηριχθεί επαρκώς από επιστημονικά δεδομένα. Με άλλα λόγια, τα φημολογούμενα οφέλη μιας δίαιτας detox είναι επιστημονικά ανυπόστατα. Επιπλέον πρέπει να τονισθεί ότι πολλές φορές οι δίαιτες αποτοξίνωσης μπορούν να βάλουν σε κίνδυνο την υγεία ατόμων που ανήκουν σε ευαίσθητες πληθυσμιακές ομάδες όπως είναι τα παιδιά και οι έφηβοι, οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα, οι έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες, τα άτομα με διαβήτη ή τα άτομα με ιστορικό διατροφικών διαταραχών.
… και τι προσφέρει τελικά
Κυρίως δραστική μείωση θερμίδων και θρεπτικών συστατικών. Κάτι τέτοιο μπορεί βραχυπρόθεσμα να οδηγήσει σε αυξημένη κόπωση, ευερεθιστότητα, προβλήματα στον ύπνο, μειωμένη συγκέντρωση και λιγούρες. Μακροπρόθεσμα, η στέρηση θρεπτικών συστατικών μπορεί να επιφέρει αφυδάτωση, ελλείψεις σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία και ανισορροπία ηλεκτρολυτών, ειδικά αν το πλάνο αποτοξίνωσης περιλαμβάνει χρήση διουρητικών και καθαρτικών.
Σε κάθε περίπτωση, μια δίαιτα detox δεν είναι αυτό που χρειάζεται ο οργανισμός για να αποβάλλει τις τοξίνες. Και προφανώς, ο χυμός σέλερι, είτε στο πλαίσιο μιας δίαιτας αποτοξίνωσης είτε ανεξαρτήτου αυτής, δεν αρκεί για να καθαρίσει τον οργανισμό μας από τις τοξίνες. Ωστόσο, ένα πράσινο smoothie δεν παύει να είναι μια εξαιρετική επιλογή για σνακ. Χαμηλό σε θερμίδες και με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες και φυτικές ίνες, μπορεί να καταναλωθεί στο πλαίσιο του πρωινού ή ως ενδιάμεσο σνακ, εφοδιάζοντας τον οργανισμό με βιταμίνες και μέταλλα.
Και τι είναι τελικά η αποτοξίνωση;
Τι κι αν οι δίαιτες detox είναι τελικά ένας μύθος; Η μάνα φύση έχει προνοήσει για όλα.
Αποτοξίνωση του σώματος υφίσταται και είναι πράγματι το κλειδί για καλή υγεία και υγιή εμφάνιση. Ωστόσο, όπως είπαμε, δεν εξασφαλίζεται από πράσινους χυμούς με σπανάκι, σπιρουλίνα, σέλερι, σιταρόχορτο, acai berry και τα συναφή ούτε από νερό με λεμόνι (ακόμη παλεύω να καταλάβω από πού προέκυψε αυτή η θεωρία για το νερό με λεμόνι).
Η αποτοξίνωση του οργανισμού μας εξαρτάται από την καλή λειτουργία των νεφρών και του ήπατος. Οι νεφροί και το ήπαρ είναι τα όργανα εκείνα που αναλαμβάνουν να ξεφορτωθούν μεταβολικά παραπροϊόντα και να εξουδετερώσουν ουσίες βλαπτικές για τον οργανισμό. Το γαστρεντερικό σύστημα, το δέρμα και οι πνεύμονες παίζουν επίσης ρόλο στη διαδικασία της φυσιολογικά συντελούμενης αποτοξίνωσης.
Με άλλα λόγια, μία δίαιτα detox δεν κάνει τίποτα παραπάνω από αυτό που ο (θαυμάσιος) ανθρώπινος οργανισμός μπορεί να επιτελέσει μόνος του.
Προκειμένου να διευκολύνουμε το σύστημα αποτοξίνωσης που φυσιολογικά διαθέτουμε, αρκεί να παραμένουμε ενυδατωμένοι, να περιορίσουμε την κατανάλωση αλατιού και αλκοόλ που δρουν αφυδατώνοντας το σώμα, και να εντάξουμε την άσκηση στο πρόγραμμά μας. Επιπλέον, συστήνεται τακτική κατανάλωση φυτικών ινών, γεγονός που προάγει την καλή λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος και συνεπώς διευκολύνει την απομάκρυνση επιβλαβών ουσιών που δεν εξυπηρετούν τον οργανισμό. Τέλος, εξίσου σημαντική είναι η υιοθέτηση μιας δίαιτας πλούσιας σε αντιοξειδωτικά. Περισσότερες πληροφορίες για το πού μπορείς να τα αναζητήσεις, θα βρεις εδώ.
