Είναι οι αριστερόχειρες πιο δημιουργικοί; 100 χρόνια έρευνας

Πηγή εικόνας: Είναι οι αριστερόχειρες πιο δημιουργικοί; 100 χρόνια έρευνας λένε όχι

Είναι οι αριστερόχειρες πιο δημιουργικοί; 100 χρόνια έρευνας λένε όχι. 

Το παρόν άρθρο αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή του πρωτότυπου άρθρου το οποίο μπορεί να βρεθεί εδώ.

Μια σαρωτική ανασκόπηση της έρευνας η οποία ξεπέρασε τον έναν αιώνα ανατρέπει τη δημοφιλή αντίληψη ότι οι αριστερόχειρες είναι εκ φύσεως πιο δημιουργικοί. Η ομάδα του Ψυχολόγου του Cornell, Daniel Casasanto, εξέτασε σχεδόν χίλιες μελέτες, χωρίς τελικά να βρει κανένα σταθερό πλεονέκτημα για τους αριστερόχειρες σε τεστ δημιουργικής σκέψης –και μάλιστα βρήκε ένα μικρό πλεονέκτημα για τους δεξιόχειρες σε ορισμένες μελέτες.

Ο μύθος φαίνεται να ευδοκιμεί τις συμπτώσεις: η αριστερόχειρια είναι σπάνια, όπως και η δημιουργική ιδιοφυΐα, ενώ η υπερεκπροσώπηση των αριστερόχειρων στην τέχνη και τη μουσική επιλέγεται με προσοχή, ενώ άλλα επαγγέλματα αγνοούνται.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Οι αριστερόχειρες δεν είναι εκ φύσεως πιο εφευρετικοί. Δεδομένα αποκαλύπτουν ότι οποιαδήποτε δημιουργική φλέβα ανήκει, αν μη τι άλλο, στους δεξιόχειρες. Ο διαχρονικός μύθος βασίζεται στη σπανιότητα, την καλλιτεχνία και μια πινελιά από την παράδοση περί «βασανισμένης ιδιοφυΐας».

Αναζητώντας περισσότερες από έναν αιώνα μελέτες οι οποίες διερεύνησαν τις σχέσεις μεταξύ της χρήσης του αριστερού χεριού και της δημιουργικότητας, μια νέα έρευνα του Πανεπιστημίου Cornell βρήκε ότι η ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι οι αριστερόχειρες είναι πιο δημιουργικοί δεν είναι στην πραγματικότητα αλήθεια.

«Τα δεδομένα δεν υποστηρίζουν κανένα πλεονέκτημα δημιουργικής σκέψης για τους αριστερόχειρες», δήλωσε ο Daniel Casasanto, Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχολογίας. «Στην πραγματικότητα, υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις ότι οι δεξιόχειρες είναι πιο δημιουργικοί σε ορισμένα τεστ στο εργαστήριο και ισχυρές ενδείξεις ότι οι δεξιόχειρες υπερεκπροσωπούνται σε επαγγέλματα τα οποία απαιτούν τη μεγαλύτερη δημιουργικότητα».

Ο Casasanto είναι ο κύριος συγγραφέας του βιβλίου «Handedness and Creativity: Facts and Fictions», το οποίο δημοσιεύτηκε στο Psychonomic Bulletin and Review. Ο Casasanto είπε ότι υπάρχουν επιστημονικοί λόγοι να πιστεύουμε ότι οι αριστερόχειρες, που συντηρητικά εκτιμάται ότι αποτελούν περίπου το 10% του πληθυσμού, θα είχαν πλεονέκτημα στη δημιουργικότητα. Η αποκλίνουσα σκέψη -η ικανότητα να εξερευνά κανείς πολλές πιθανές λύσεις σε ένα πρόβλημα σε σύντομο χρονικό διάστημα και να κάνει απροσδόκητες συνδέσεις- υποστηρίζεται περισσότερο από το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου.

Advertising

Οι ερευνητές διεξήγαγαν μια μετα-ανάλυση – ταξινομώντας σχεδόν 1,000 σχετικές επιστημονικές εργασίες που έχουν δημοσιευτεί από το 1900. Οι περισσότερες αποκλείστηκαν επειδή δεν ανέφεραν δεδομένα με τυποποιημένο τρόπο ή περιελάμβαναν μόνο δεξιόχειρες (ο κανόνας σε μελέτες που αναζητούν ομοιογενή δείγματα), αφήνοντας 17 μελέτες που ανέφεραν σχεδόν 50 μεγέθη αποτελεσμάτων.

Η μετα-ανάλυση αποκάλυψε ότι η χρήση του χεριού έκανε μικρή διαφορά στις τρεις πιο συνηθισμένες εργαστηριακές δοκιμές σχετικά με τη σύνδεσή της με την αποκλίνουσα σκέψη. Αν μη τι άλλο, οι δεξιόχειρες είχαν ένα μικρό πλεονέκτημα σε ορισμένες δοκιμές. «Αν κοιτάξετε τη βιβλιογραφία στο σύνολό της», είπε ο Casasanto, «αυτός ο ισχυρισμός περί αριστερόχειρας και δημιουργικότητας απλώς δεν υποστηρίζεται».

Τι έχει διατηρήσει την πίστη στην ιδιαίτερη δημιουργικότητα των αριστερόχειρων; Ένας παράγοντας, εικάζουν οι συγγραφείς, είναι η ιδιαιτερότητα των αριστερόχειρων: η ιδέα ότι είναι σπάνιο να είσαι αριστερόχειρας και σπάνιο να είσαι δημιουργική ιδιοφυΐα, οπότε ίσως το ένα εξηγεί το άλλο.

Ένας άλλος είναι η δημοφιλής αντίληψη ότι η δημιουργική ιδιοφυΐα συνδέεται με ψυχικές διαταραχές. Αποδεικνύεται ότι οι αριστερόχειρες, οι οποίοι είναι πιο πιθανό να είναι καλλιτέχνες, βιώνουν σε υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψη και σχιζοφρένεια.

«Αυτή η ιδέα ότι η αριστεροχειρία, η τέχνη και η ψυχική ασθένεια πάνε μαζί –αυτό που ονομάζουμε «μύθο του βασανισμένου καλλιτέχνη»– θα μπορούσε να συμβάλει στην ελκυστικότητα και τη διάρκεια του μύθου της αριστερόχειρας και της δημιουργικότητας», είπε ο Casasanto.

Τέλος, είπε ο Casasanto, ο αστικός μύθος είναι μια μελέτη περίπτωσης στη στατιστική επιλογή –συχνή αναφορά κατά τη διάρκεια των ετών σε έναν μικρό αριθμό μελετών με μικρά ή μεροληπτικά δείγματα.

«Η εστίαση σε αυτά τα δύο δημιουργικά επαγγέλματα όπου οι αριστερόχειρες υπερεκπροσωπούνται, την τέχνη και τη μουσική, είναι ένα πραγματικά συνηθισμένο και δελεαστικό στατιστικό λάθος που κάνουν οι άνθρωποι συνεχώς», είπε ο Casasanto.

«Οι άνθρωποι γενίκευσαν ότι υπάρχουν όλοι αυτοί οι αριστερόχειρες καλλιτέχνες και μουσικοί, άρα οι αριστερόχειρες πρέπει να είναι πιο δημιουργικοί. Αλλά, αν κάνετε μια αμερόληπτη έρευνα σε πολλά επαγγέλματα, τότε αυτή η φαινομενική ανωτερότητα των αριστερών, εξαφανίζεται».

Βιβλιογραφία

Morgan, O., Zhao, S., & Casasanto, D. (2025). Handedness and creativity: Facts and fictions. Psychonomic bulletin & review, 10.3758/s13423-025-02717-2. Advance online publication. https://doi.org/10.3758/s13423-025-02717-2

Cornell University. (2025, July 1). Are lefties really more creative? 100 years of data say no. ScienceDaily. Retrieved July 1, 2025 from www.sciencedaily.com/releases/2025/07250701020641.htm

Σπούδασα Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (2008) και ολοκλήρωσα μεταπτυχιακό πρόγραμμα ειδίκευσης στην Ανάπτυξη του Παιδιού στο Τμήμα Ψυχολογίας και Ανθρώπινης Ανάπτυξης του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου (2012). Το 2014, ξεκίνησα διδακτορικές σπουδές στο Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Λονδίνου. Τον Δεκέμβριο του 2018, υπερασπίστηκα επιτυχώς τη διατριβή μου με τίτλο (στην ελληνική γλώσσα): Η διερεύνηση της οργάνωσης του λεξιλογίου σε παιδιά που μιλούν Ελληνικά με δυσκολίες στη γλώσσα και τον αλφαβητισμό. Η διδακτορική διατριβή μπορεί να βρεθεί εδώ: https://discovery-pp.ucl.ac.uk/id/eprint/10077333/

Περισσότερα από τη στήλη: Ψυχολογία

Ψυχολογία

Υπερπληροφόρηση και ημιμάθεια στην ψυχολογία

  Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία ραγδαία άνοδος του ενδιαφέροντος του κόσμου για την ψυχολογία,…

Ψυχολογία

Ψυχολογία των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων

Πώς διαμορφώνονται, γιατί επιμένουν και τι μπορούμε να κάνουμε Οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα αποτελούν…

Ψυχολογία

Απωθημένες Αναμνήσεις Σεξουαλικής Κακοποίησης

Απωθημένες Αναμνήσεις Σεξουαλικής Κακοποίησης Το παρόν άρθρο, με τίτλο Απωθημένες Αναμνήσεις Σεξουαλικής Κακοποίησης, θα παρουσιάσει…

Ψυχολογία

Νάρκισσοι στις Σχέσεις : Πώς να Αναγνωρίσεις & να Αντιμετωπίσεις τη Ναρκισσιστική Κακοποίηση

Ο ναρκισσισμός είναι ένας ψυχολογικός όρος με ρίζες στον αρχαιοελληνικό μύθο του Νάρκισσου — του…

Ψυχολογία

Πανελλαδικές εξετάσεις: Αλήθειες για την Ψυχολογία της Επιτυχίας και της Αποτυχίας – Οδηγός για Γονείς και Παιδιά

Οι Πανελλαδικές εξετάσεις δεν είναι απλώς ένα εκπαιδευτικό γεγονός – είναι μια συναισθηματική και ψυχολογική…

Ψυχολογία

Η Διαταραχή της Παρασυσσώρευσης

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Η Διαταραχή της Παρασυσσώρευσης, αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή από την…

Ψυχολογία

Το φαινόμενο της συμμόρφωσης: Γιατί ακολουθούμε το πλήθος;

Στην καθημερινότητά μας, οι άνθρωποι επηρεαζόμαστε — συνειδητά ή ασυνείδητα — από τις πράξεις, τις…