Ο πυρετός είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα εκδήλωσης νοσημάτων, γνωστό σε όλους, και ορίζεται ως η αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος πάνω από το φυσιολογικό εύρος των 36,5-37,5°C εξαιτίας της ανόδου του σημείου ρύθμισης της θερμοκρασίας. Όμως τι είναι ο πυρετός αγνώστου αιτιολογίας; Πρόκειται ουσιαστικά για μία κατάσταση στην οποία ο ασθενής παρουσιάζει αυξημένη θερμοκρασία σώματος (πυρετό), ενώ παρά τη διαγνωστική διερεύνηση καμία εξήγηση δεν έχει ανευρεθεί.
Διατυπώνονται, λοιπόν, τα εξής διαγνωστικά κριτήρια που αποτελούν τον ορισμό του πυρετού αγνώστου αιτιολογίας:
- Πυρετός που επιμένει τουλάχιστον 3 εβδομάδες και παραμένει χωρίς διάγνωση
- Πυρετός που σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνά τους 38,3oC
- Δεν έχει τεθεί διάγνωση μετά από 3 επισκέψεις σε εξωτερικά ιατρεία ή 3 ημέρες παραμονής σε νοσοκομείο
Πόσο συχνός είναι ο πυρετός αγνώστου αιτιολογίας; Αποτελεί την αιτία εισαγωγής ασθενών σε τριτοβάθμιο νοσοκομείο σε ποσοστό 2,9%. Μάλιστα, 12-35% των ασθενών θα καταλήξουν από νόσημα που σχετίζεται με τον πυρετό αγνώστου αιτιολογίας, ενώ στους ασθενείς που δεν ανευρίσκεται η αιτία του εμπύρετου η πρόγνωση είναι άριστη. Το 1/3 των περιπτώσεων παραμένουν αδιάγνωστες.
Ο πυρετός αγνώστου αιτιολογίας διακρίνεται στις εξής κατηγορίες:
- Κλασικός (ανοσοεπαρκή άτομα)
- Νοσοκομειακός
- Ουδετεροπενικός (ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς)
- HIV λοίμωξη
Ποιες είναι οι συχνότερες αιτίες του πυρετού αγνώστου αιτιολογίας; Σε αυτό το σημείο κρίνεται θεμιτό και απαραίτητο να τονιστεί κάτι που ισχύει για όλα τα διαδικτυακά ενημερωτικά άρθρα που αφορούν παρόμοια θέματα. Η ενημέρωση μέσω του διαδικτύου αφορά αποκλειστικά το εγκυκλοπαιδικό ενδιαφέρον του αναγνώστη και σε καμία περίπτωση δεν αντικαθιστά ή υποκαθιστά την επίσκεψη στον γιατρό. Κατά προέκταση, μία λίστα με διάφορες ασθένειες, μεταξύ των οποίων και αρκετές σοβαρότερες, δε θα πρέπει να προκαλεί τον πανικό ή να ενισχύει συμπεριφορές «κυβερνοφοβίας», ούτε αντίστροφα να υποβαθμίζει το επείγον μίας κατάστασης καθυστερώντας επιβλαβώς την εισαγωγή στο νοσοκομείο. Πίσω στο θέμα μας.
Οι αιτίες του πυρετού αγνώστου αιτιολογίας είναι οι εξής:
- Λοιμώξεις (περίπου 30%)
- Κακοήθεια (περίπου 20%)
- Διαταραχές συνδετικού ιστού (περίπου 15%)
- Διάφορα αίτια (περίπου 20%)
- Ιδιοπαθής (περίπου 15%)
Ας δούμε αναλυτικότερα τις παραπάνω ευρύτερες κατηγορίες με την αναφορά μερικών χαρακτηριστικών παραδειγμάτων:
Στις λοιμώξεις, λοιπόν, συμπεριλαμβάνονται συγκεκριμένες εντοπίσεις (π.χ. αποστήματα, λοιμώδης ενδοκαρδίτιδα, λοιμώξεις οστών και αρθρώσεων), συγκεκριμένοι μικροοργανισμοί (π.χ. φυματίωση, λοίμωξη από HIV-1, άλλες ιογενείς λοιμώξεις όπως από CMV και EBV), αλλά και συγκεκριμένες ομάδες ασθενών (π.χ. εισαγόμενες λοιμώξεις όπως η ελονοσία, νοσοκομειακές λοιμώξεις, άτομα θετικά για HIV).
Στα νεοπλάσματα περιλαμβάνονται η αιματολογική κακοήθεια (π.χ. λέμφωμα) και οι συμπαγείς όγκοι (π.χ. νεφρού, ήπατος).
Στην κατηγορία των διαταραχών συνδετικού ιστού συναντάται η κροταφική αρτηρίτιδα/ρευματική πολυμυαλγία σε γηραιότερους ασθενείς, ενώ σε νεότερους συναντώνται η νόσος του Still, ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος κ.ά. Υπάρχει, επίσης, ο γεωγραφικά περιορισμένος Ρευματικός πυρετός.
Στα υπόλοιπα αίτια ανήκουν τα καρδιαγγειακά (π.χ. μύξωμα κόλπων), τα αναπνευστικά (π.χ. σαρκοείδωση, πνευμονική εμβολή), τα γαστρεντερικά (π.χ. φλεγμονώδης νόσος του εντέρου), τα ενδοκρινή/μεταβολικά (π.χ. θυρεοτοξίκωση), τα αιματολογικά (π.χ. αιμολυτική αναιμία), τα κληρονομικά (π.χ. οικογενής μεσογειακός πυρετός), οι αντιδράσεις σε φάρμακα και ο πλασματικός πυρετός.
Όσον αφορά στην πρόγνωση, η συνολική θνητότητα του πυρετού αγνώστου αιτιολογίας κυμαίνεται στο 30-40%, κυρίως λόγω της συμμετοχής της κακοήθειας σε γηραιότερους ασθενείς. Όπως προαναφέρθηκε, εάν δε βρεθεί κάποια αιτία, η μακροχρόνια θνητότητα είναι χαμηλή και ο πυρετός συνήθως υποχωρεί αυτόματα.
