Ας ξεκινήσουμε με ένα ερώτημα. Αν, -όπως λέγεται- ο ηθοποιός σημαίνει φως, ο φωτο-γράφος τι άραγε σημαίνει; Η απάντηση σίγουρα δεν είναι απλή. Ένα όμως είναι σίγουρο. Είναι πρώτα καλλιτέχνης. Η παραγωγή εικόνων, είναι πλέον μια τεράστια πολυεθνική, που γεννάει τα μωρά της ανά δευτερόλεπτο. Η καλλιτεχνική ή διαφορετική αποτύπωση όμως μιας ιστορίας με περιεχόμενο και σύνθεση, είναι σαν μια ανάσα δροσιάς σε μια αποπνικτική ατμόσφαιρα άγονης παραγωγής pixel.
Αυτή η αποτύπωση, δεν είναι παρά η ”ματιά” που όμως δεν είναι κάτι που μπορεί να είναι ίδια για τον καθένα, ούτε μπορεί να επιβληθεί. Είναι κάτι που βγαίνει από μέσα προς τα έξω, σχεδόν φυσικά, σχεδόν ενστικτωδώς και σχεδόν υποσυνείδητα. Είναι ο τρόπος που βλέπει ο φωτογράφος τον κόσμο γύρω του, είναι το μέσο έκφρασης -όπως του ηθοποιού είναι η υποκριτική και του ζωγράφου η ζωγραφική-, είναι ο τρόπος να μιλήσει με τους άλλους αλλά και με τον εαυτό του.
Πως λοιπόν ”γεννιέται η ματιά”; Με το να σου γίνει εμμονή. Πιστεύοντας ότι αυτή η προσέγγιση ή αυτή η γωνία είναι ο μόνος τρόπος. Οτιδήποτε άλλο δεν είναι αυτό που σε ικανοποιεί οπτικά. Δεν είναι αντιπροσωπευτικό της δουλειάς σου και φτάνεις ίσως στο σημείο να ντρέπεσαι να το δείξεις. Τότε, έχει γεννηθεί η ματιά σου και ζεις κάτω από την σκιά της ”αγωνίας για την χαμένη γωνία”. Τότε και μόνο τότε, γίνεσαι ο σκηνοθέτης του έργου σου.
Όπως λοιπόν ο σκηνοθέτης είναι αυτός που δεν ελέγχει την πραγματικότητα αλλά μπορεί να ελέγξει την αποτύπωση της προς τα έξω, έτσι και ο φωτογράφος, ελέγχει την ”αντίληψη” για την πραγματικότητα και δημιουργεί εντυπώσεις. Ο σκηνοθέτης ”στήνει” μια κατάσταση μες την οποία δημιουργεί το έργο του. Το ίδιο κάνει και ο φωτογράφος. Και οι δυο, σχεδιάζουν το περιεχόμενο ή αλλιώς concept, τα κάδρα και τα συνθετικά στοιχεία τους, τα πλάνα, τον φωτισμό, την επιλογή χρωμάτων ή και την απουσία τους, την γενική ατμόσφαιρα, το στήσιμο των μοντέλων- ηθοποιών και την εκμαίευση συναισθημάτων από αυτούς, την οπτική γωνία και την γωνία λήψης, το φόντο και πολλά ακόμη σχέδια για την τέλεια εικόνα -κινούμενη ή στατική.
Τέλος, ίσως το πιο σημαντικό κοινό στοιχείο μεταξύ του φωτογράφου και του σκηνοθέτη και ίσως εκεί που κρύβεται η δύναμη ελέγχου της εικόνας και της αντίληψης της από το ”κοινό”, είναι η διόρθωση. Ο φωτογράφος έχει με το μέρος του, ένα σημαντικό εργαλείο που άλλωτε είναι καταστροφικό και άλλωτε λειτουργεί ως καλλιτεχνική παρέμβαση ή ενίσχυση του μηνύματος και του περιεχομένου της φωτογραφίας και δεν είναι άλλο από το Photoshop. Φαντάζεστε τι αντίστοιχο εργαλείο μπορεί να έχει στα χέρια του ο σκηνοθέτης; Σωστά, το μοντάζ.
Οπότε ας καταλήξουμε σε μια δήλωση. Η φωτογραφία δεν είναι απλά εικόνα ή τεχνική και ο φωτογράφος σίγουρα δεν είναι απλά παραγωγός των ”κλικ”. Είναι κάτι πιο σύνθετο και πολύπλοκο που τον καθιστά καλλιτέχνη και εκφραστή. Αφηρημένο και συγκεκριμένο. Παρατηρητή και αφηγητή. Σκηνοθέτη και δημιουργό. Μια έννοια που είναι συνονθύλευμα πολλών αλλά που μπορούμε να κατανοήσουμε, αν δουμε πέρα και πιο βαθιά από τις ρυθμίσεις της φωτογραφικής μηχανής και από το χαρτί εκτύπωσης.
