Στον δάσκαλο μας…με αγάπη.
Στη ζωή υφαίνονται πολλοί δεσμοί, αληθινοί και ψεύτικοι. Πρόσωπα πολλά έρχονται και φεύγουν, από διαφορετικές προελεύσεις και προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Κάποιοι δεσμοί είναι παντοτινοί, αντέχουν στο χρόνο και στη λήθη, κάποιοι πιο προσωρινοί και σύντομοι, χάνονται μέσα στο χρόνο.
Μετά από 15 περίπου χρόνια στον τομέα της εκπαίδευσης δεν έχω καταλήξει ακόμα σε ποια ακριβώς ομάδα ανήκει η σχέση δασκάλου και μαθητή. Δεν γεννήθηκα εκπαιδευτικός. Υπήρξα και μαθητής και στιγματίστηκα από τους δασκάλους μου. Ισχύει όμως κάτι τέτοιο για την πλειοψηφία των παιδιών; Μπορεί ο εκπαιδευτικός σήμερα να σημαδέψει ευεργετικά την ψυχή ενός μαθητή του και να διαμορφώσει την προσωπικότητα του; Ή μήπως είμαστε (ή ίσως μετατραπήκαμε από τις συνθήκες) «περαστικοί» από τη ζωή τους, χρήσιμοι βοηθοί για την επίτευξη ενός και μόνο, συγκεκριμένου στόχου και ως εκεί;
Δεν γνωρίζω αν υπάρχει απάντηση αλλά αναγνωρίζω και την υποκειμενικότητα του ζητήματος. Πάντως σε εποχές παλιότερες, πιο αθώες, πιο έντιμες και πιο αγνές η σχέση εκπαιδευτικού και μαθητή έχει δοκιμαστεί και έχει βγει νικήτρια. Τα παραδείγματα πολλά. Από την αγάπη του Μ. Αλεξάνδρου για τον δάσκαλο του Αριστοτέλη, ο οποίος αναγνώρισε ότι στον πατέρα του οφείλει το «ζῆν», αλλά στον δάσκαλό του το «εὖ ζῆν». Μάλιστα το 336 π.Χ, έτος το οποίο ο Φίλιππος δολοφονήθηκε και ο Αλέξανδρος ανέβηκε στον θρόνο, ο Αριστοτέλης έγραψε γι’ αυτόν και του αφιέρωσε το «Περί βασιλείας» έργο του, με προτροπές για ορθή άσκηση της συνεχίζοντας κατά κάποιο τρόπο να τον νουθετεί.
Ως τον Αλμπέρ Καμύ, που όταν του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ ένιωσε την ανάγκη να ευχαριστήσει δημόσια εκτός από τη μητέρα του, τον δάσκαλο του Λουί Ζερμαίν. Ο τελευταίος τον προετοίμασε αφιλοκερδώς και κρυφά από μητέρα και γιαγιά, για έναν διαγωνισμό υποτροφίας στο Λύκειο Μπυζώ του Αλγερίου. Μάνα και γιαγιά πίεζαν τον μικρό Αλμπέρ να δουλέψει άμεσα για να βρεθούν χρήματα όμως ο εντεκάχρονος Καμύ και ο δάσκαλος «ταξίδευαν» αλλού. Και δικαιώθηκαν.
Ακολουθεί η επιστολή:
Άφησα το θόρυβο γύρω μου να καταλαγιάσει λίγο, πριν σας απευθυνθώ από τα βάθη της καρδιάς μου. Mόλις μου δόθηκε μια πολύ μεγάλη τιμή που ούτε περίμενα και ούτε επεδίωξα. Όταν άκουσα την είδηση, η πρώτη μου σκέψη μετά τη μητέρα μου ήσασταν εσείς. Χωρίς εσάς, χωρίς το χέρι που στοργικά απλώσατε στο φτωχό παιδί που ήμουν τότε, χωρίς τη διδασκαλία και το παράδειγμά σας, τίποτα από όλα αυτά δεν θα είχε συμβεί. Δεν πρόκειται να κερδίσω πολλά από αυτή την τιμή. Μου δίνει όμως τουλάχιστον την ευκαιρία να σας πω τι υπήρξατε και εξακολουθείτε να είστε για μένα και να σας διαβεβαιώσω ότι οι προσπάθειές σας, το έργο σας, και η γενναιόδωρη καρδιά σας εξακολουθούν να ζουν σε έναν από τα μικρά σχολιαρόπαιδα σας που παρά τα χρόνια, δεν έπαψε ποτέ να είναι ευγνώμων μαθητής σας.
Σας εναγκαλίζομαι με όλη μου την καρδιά.Advertising
Στην τελετή της Στοκχόλμης, ο Καμύ αφιέρωσε την ομιλία του στον Ζερμαίν και Γάλλος δάσκαλος του απήντησε μεταξύ άλλων σφραγίζοντας τη σχέση ζωής που τους διέκρινε:
Αγαπητό μου παιδί,
Δεν ξέρω πώς να εκφράσω την ευχαρίστηση που μου έδωσες με την ευγενική σου πράξη ούτε πώς να σε ευχαριστήσω γι’ αυτήν. Αν ήταν δυνατόν, θα έδινα μια μεγάλη αγκαλιά στο μεγάλο αγόρι που έχεις γίνει και που για μένα θα είναι για πάντα «ο μικρός μου Καμύ […]
Πόσο εύκολο είναι να υπάρξουν τέτοιοι δεσμοί σήμερα;
Από τη μία ο μαθητής φαίνεται να έχει «χαρίσει» πλήρως τις συναισθηματικές και πνευματικές του δυνάμεις στο κινητό, το λάπτοπ και το playstation. Από την άλλη ο εκπαιδευτικός, δέσμιος της ύλης και των υποχρεώσεων, δεν έχει χρόνο για τους μαθητές του. Δεν προλαβαίνει σχεδόν ποτέ και αναλώνεται συχνά στο ανούσιο και το επουσιώδες
Υπάρχει τελικά ελπίδα;
Στο χέρι και των δυο μας είναι. Καλή σχολική χρονιά να έχουμε.
