Σχολικός εκφοβισμός, μια καθημερινή πραγματικότητα
Τα τελευταία χρόνια, η όλο και συχνότερη δημοσιοποίηση ακραίων περιστατικών βίας και εκφοβισμού εντός του σχολικού περιβάλλοντος προκαλεί έντονη συζήτηση και αναταραχή στην ελληνική κοινωνία. Αφορμή στάθηκαν όσα από αυτά τα περιστατικά είχαν “τραγικό φινάλε”, ευαισθητοποιώντας ακόμα και όσους είχαν πλήρη άγνοια επί του θέματος. Η εκτεταμένη προβολή από τα ΜΜΕ αλλά και η ανοιχτή συζήτηση σχετικά με τον σχολικό εκφοβισμό έδωσε τη δυνατότητα και σε άλλα παιδιά να μιλήσουν για το δράμα που περνούσαν καθημερινά και, έτσι, μικροί και μεγάλοι να συνειδητοποιήσουμε πως το θέμα αυτό μας αφορά και δεν αποτελεί απλά “ένα αστείο που κάνουν τα παιδιά μεταξύ τους”.
Τι είναι όμως ο σχολικός εκφοβισμός;
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς πως πρόκειται για μία μορφή παιδικής-νεανικής παραβατικότητας η οποία λαμβάνει χώρα εντός του σχολικού περιβάλλοντος. Οι “bullyδες”, όπως συχνά ονομάζουμε τους νεαρούς “δράστες”, στοχοποιούν συμμαθητές τους, οι οποίοι, πιθανόν αλλά όχι απαραίτητα, διαφέρουν για κάποιο λόγο από τους ίδιους (εμφάνιση, συμπεριφορά, δεξιότητες κ.α.). Από εκεί και έπειτα, τους ασκούν βία οποιασδήποτε μορφής, μετατρέποντας τη ζωή των “θυμάτων” τους στο σχολείο σε “βασανιστήριο”. Τα σπρωξίματα, τα πικρόχολα αστεία, οι απειλές και η ταπείνωση αποτελούν πλέον καθημερινότητα για τα παιδιά- “θύματα”.
Πώς θα καταλάβουμε ότι το παιδί μας είναι θύμα σχολικού εκφοβισμού;
Η έντονη αναστάτωση μετά την επιστροφή από το σχολείο, η απομόνωση και η γενικότερη συστολή αποτελούν ενδείξεις ότι ένα παιδί μπορεί να έχει πέσει «θύμα» σχολικού εκφοβισμού. Ακολουθούν η άρνηση και η αποφυγή του σχολικού περιβάλλοντος με διάφορες προφάσεις, όπως για παράδειγμα κάποια ασθένεια. Το κλάμα, τα νεύρα, το άγχος και η άσχημη ψυχολογική κατάσταση, ειδικά μετά την επιστροφή από το σχολείο, “μαρτυρούν” πως πιθανόν κάτι έχει προηγηθεί. Άλλο ένα πιθανό σημάδι αποτελεί η έντονη άρνηση για συζήτηση σχετικά με τα θέματα που αφορούν το σχολείο. Τα παιδιά συχνά φοβούνται πως εάν εκμυστηρευτούν στους γονείς τους τα γεγονότα που βιώνουν, αυτό θα γίνει αφορμή να στοχοποιηθούν περισσότερο.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν;
1. Να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του παιδιού τους: Εφόσον οι γονείς αντιληφθούν κάποιες ενδείξεις σχολικού εκφοβισμού, όλες οι κινήσεις που θα ακολουθήσουν πρέπει να χαρακτηρίζονται από ψυχραιμία και κυρίως διακριτικότητα. Πιο συγκεκριμένα, πρέπει να συνειδητοποιήσουν πως σε αυτές τις τρυφερές ηλικίες τα παιδιά σκέφτονται και λειτουργούν διαφορετικά συγκριτικά με τους ενήλικες. Η συζήτηση με το ίδιο το παιδί προσεγγίζοντας ζητήματα του σχολείου κρίνεται αναγκαία. Σε αυτό το σημείο οφείλουν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του παιδιού και να το κάνουν να ανοιχτεί. Κυρίως πρέπει να δείξουν πως είναι διατεθειμένοι να το καταλάβουν και να το βοηθήσουν με κάθε τρόπο.
2. Να αναφέρουν το θέμα στο σχολείο : Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές οφείλουν να γνωρίζουν τι κλίμα επικρατεί μεταξύ των παιδιών. Όμως, συχνά, λόγω του μεγάλου αριθμού των παιδιών αλλά και ίσως λόγω άλλων παραγόντων (απειρία, μη απόδοση της πρέπουσας σημασίας κλπ.), δεν προλαμβάνουν ή παρεμβαίνουν σε περιστατικά βίας και σχολικού εκφοβισμού. Σε κάθε περίπτωση, οι γονείς πρέπει να ενημερώσουν το σχολείο σχετικά με την παρούσα κατάσταση και να ζητήσουν περαιτέρω πληροφορίες. Μια αναφορά στη διεύθυνση του σχολείου κρίνεται επίσης απαραίτητη, καθώς οποιαδήποτε και αν είναι η στάση απέναντι στο θέμα, το σχολείο έχει βασική ευθύνη. Εάν δεν δοθεί η ανάλογη προσοχή σε ένα τόσο σοβαρό ζήτημα, τότε τον λόγο θα πρέπει να αναλάβουν ανώτεροι φορείς όπως η Ασφάλεια και φορείς που ασχολούνται με την παραβατικότητα ανηλίκων.
