Τη σημερινή εποχή, έχει παρατηρηθεί αυξημένη οικονομική δαπάνη που γίνεται όσον αφορά την κατανάλωση αλκοόλ. Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται να διαταράσσει και τις εθνικές οικονομίες αρκετών χωρών. Ένα σημαντικό παράδειγμα θεωρείται η έρευνα του Laramee et al. (2013) που ανέφερε ότι ”Σύμφωνα με στοιχεία που προκύπτουν από μελέτη ανασκόπησης σχετικά με το οικονομικό φορτίο της εξάρτησης από το αλκοόλ, τα άμεσα ετήσια συνολικά κόστη αγγίζουν τα 7,8 δισεκατομμύρια ευρώ για το 2012, περί- που δηλαδή το 0,31 του ΑΕΠ, ενώ τα έμμεσα κόστη φτάνουν τα 68 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή το 0,64 του ετήσιου συνολικού ακαθάριστου ευρωπαϊκού προϊόντος ή αλλιώς το 7,7% των ετήσιων δαπανών μιας χώρας για την υγεία ”. Αποδεικνύεται δηλαδή η μεγάλη δαπάνη που γίνεται για το αλκοόλ και συνεπώς μπορεί να επιδεινώσει την οικονομική δυσχέρεια που ήδη επικρατεί στην Ευρώπη αλλά και γενικά στον κόσμο.
Οι παράγοντες που προσδιορίζουν τη χρήση αλκοόλ σε φυσιολογικά επίπεδα είναι κυρίως κοινωνικοί. Το αλκοόλ όπως αναφέραμε εν’ συντομία και πιο πριν σε μικρές ποσότητες προκαλεί ευφορία και για αυτό το λόγω η κατανάλωσή του στο δυτικό κόσμο είναι ιδιαίτερα δημοφιλής σε παρέες και κοινωνικές συναθροίσεις σε στιγμές χαράς και ευτυχίας. Οι παράγοντες αυτοί όμως δεν είναι οι ίδιοι όταν μιλάμε για την κατάχρηση του αλκοόλ. Παρά το γεγονός ότι μεγάλο ρόλο στην υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και στον εθισμό διαδραματίζει η κληρονομικότητα η επίδραση του κοινωνικού περιβάλλοντος κρίνεται σύμφωνα με πολλούς επιστήμονες ιδιαίτερα σημαντική.
Το οικογενειακό περιβάλλον, για πολλούς θεωρείται ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που μπορεί να καθορίσει την κατάχρηση αιθυλικής αλκοόλης. Πιο αναλυτικά, τα γονικά πρότυπα διαδραματίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο για τη συμπεριφορά των παιδιών. Η ύπαρξη ενός ανθρώπου που καταναλώνει υπερβολικές ποσότητες αλκοόλ αναμφισβήτητα επηρεάζει και τους απογόνους της οικογένειας αυτής. Όμως, τα γονικά πρότυπα δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας που επηρεάζει την κατανάλωση αλκοόλ. Πολύ σημαντικός κοινωνικός παράγοντας θεωρείται και η κοινωνική πίεση από συνομηλίκους ιδιαίτερα στα χρόνια της εφηβείας (peer pressure). Το αλκοόλ όπως γνωρίζουμε είναι ιδιαίτερα δημοφιλές σε παρέες εφήβων και ενηλίκων καθώς προκαλεί αυξημένη κοινωνικότητα αλλά και ‘τόνωση της αυτοπεποίθησης’. Συνεπώς κάποιος άνθρωπος που επιθυμεί να ενταχθεί σε κάποια παρέα ατόμων που καταναλώνουν αλκοολούχα ποτά είναι πιθανό να τα καταναλώνει και ο ίδιος στην προσπάθεια του να ενσωματωθεί. Αυτό είναι ιδιαίτερα συχνό σε παρέες εφήβων όπου οι άνθρωποι τότε ανακαλύπτουν την κοινωνική τους ταυτότητα.
Ένας ακόμη παράγοντας κοινωνικής φύσεως, είναι το στρες που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι στην καθημερινή τους ζωή. Πιο αναλυτικά, στις μέρες μας όπου η ανεργία είναι σε υψηλά επίπεδα και η οικονομική κρίση κυριαρχεί το άγχος για επιβίωση γίνεται όλο και μεγαλύτερο. Κάποιοι άνθρωποι που δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της καθημερινής ζωής στρέφονται στο αλκοόλ για να μπορέσουν να ηρεμίσουν και να ξεχαστούν νιώθοντας για λίγο καιρό ευχάριστα. Χαρακτηριστικό όσων αναφέρονται είναι το γεγονός ότι στην Ελλάδα της κρίσης το ποσοστό των ανθρώπων που έχουν εθιστεί στο αλκοόλ αυξήθηκε. Σε αυτό το σημείο αξίζει να διευκρινίσουμε ότι κάποιοι άνθρωποι με διαταραχές διάθεσης είναι πιο πιθανό να καταναλώσουνε μεγάλη ποσότητα αλκοολούχων ποτών συγκριτικά με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Πράγματι για πολλούς ανθρώπους που βρίσκονται σε άσχημη διάθεση το αλκοόλ τους προσφέρει κάποιες στιγμές ευχαρίστησης και ανακούφισης από τον προσωπικό τους πόνο. Η κατανάλωση αλκοόλ από το σύνολο της κοινωνίας, οι διαφημίσεις και η εύκολη πρόσβαση σε αυτό οδηγούν πολλά άτομα με διαταραχές διάθεσης στην υπερκατανάλωση.
Διαβάζοντας κανείς τα παραπάνω θα μπορούσε να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ένας παράγοντας μεμονωμένος καθορίζει κάθε φορά την κατανάλωση της αιθυλικής αλκοόλης. Ένα τέτοιο συμπέρασμα είναι σαφέστατα λανθασμένο. Η κατανάλωση του αλκοόλ επηρεάζεται από την αλληλεπίδραση όλων μαζί των παραγόντων που αναφέραμε. Ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοολούχων ποτών είναι ένας συνδυασμός των παραπάνω παραγόντων.
Πολλοί άνθρωποι παρασύρονται από τη ψευδαίσθηση ότι το αλκοόλ χαλαρώνει, σε κάνει χαρούμενο, σε οδηγεί στην αποφυγή των προβλημάτων κ.α. Όμως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε στον λανθασμένο συμπέρασμα που φαίνεται και στην παροιμία ”οίνος ευφραίνει καρδίαν”. Αυτό δεν ισχύει γιατί πολλοί παρεξηγούν και παρερμηνεύουν την παροιμία προς το συμφέρον τους για να πίνουν αλόγιστα. Η λύση στο πρόβλημα είναι μια συνολική προσπάθεια όλων που μπορεί να οδηγήσει στην ”έξοδο από το αδιέξοδο και στην απόλαυση της ζωής. Έτσι θα δοθεί μια δυνατότητα ”δεύτερης ευκαιρίας” και επανεκκίνησης των εξαρτημένων από το αλκοόλ ανθρώπων γιατί σε όλους μας αξίζει να ζούμε για το αύριο.
Βιβλιογραφία
Feldman.R. (2008). DEVELOPMENT ACROSS THE LIFE SPAN. Pearson
Education.Inc
Katsa M.E , Adamopoulou A, Saridi M. (2014). Interscientific Health Care (2014)
Vol 6, Issue 4, 144-153
Pinel, J. (2009).BIOPSYCHOLOGY published by Pearson Education
Schacter D., Gilbert D., Wegner D.(2009).PSYCHOLOGY. Worth Publishers, New York
Καραδήμας Ε.(2005).ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ .θεωρία και πράξη.τυπωθήτω
Γιώργος ΔάρδακοςΑφροδίτη Καρρά , Μαρία Σαρίδη , Κυριάκος Σουλιώτης(2014)Ελληνικό Περιοδικό της Νοσηλευτικής Επιστήμης 2014, 7(1): 27-36
