Η «Ανάληψη» του συγγραφέα Ηλία Λ. Παπαμόσχου, το όγδοο κατά σειρά μυθιστόρημά του που κυκλοφόρησε το 2023 από τις εκδόσεις Πατάκη και κατάφερε να αποσπάσει το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2024, είναι ένα βιβλίο βασισμένο στην πραγματική ιστορία ενός ναυαγίου που έλαβε χώρα σχεδόν έναν αιώνα πριν στα παγωμένα νερά της λίμνης της Καστοριάς.
Η τραγική ιστορία του ναυαγίου
Στα τέλη της δεκαετίας του 1920 ξεκίνησε η νηολόγηση σιδερένιων πλοιαρίων, των λεγόμενων μοτοριών τα οποία εκτελούσαν τακτικά δρομολόγια από τις αποβάθρες της πόλης σε αυτές του Μαυροχωρίου και του Δισπηλιού, ενώ συχνές ήταν και οι εν πλω εκδρομές αναψυχής τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες. Οι πολίτες απολάμβαναν έκτοτε την γρηγορότερη και ευκολότερη μετακίνησή τους στη λίμνη, μέχρι το 1968 οπότε καταργήθηκαν οι λιμναίες τακτικές συγκοινωνίες. Την 13η Ιουνίου 1929 ένα από αυτά τα πλοιάρια αυτά βυθίστηκε, παίρνοντας μαζί του επτά ψυχές, στο πιο πολύνεκρο καταγεγραμμένο ναυάγιο που έγινε στη λίμνη έως σήμερα. (Πηγή: www.aboutkastoria.gr)
Η «Ανάληψη»
Πάνω σε αυτή την τραγική ιστορία που έλαβε χώρα στη γενέτειρά του, την Καστοριά, βάσισε το μυθιστόρημά του ο συγγραφέας Ηλίας Παπαμόσχος, πόνημα το οποίο προέκυψε μετά από πολύμηνη έρευνα γύρω από τις συνθήκες του ναυαγίου και τις ιστορίες των επιβατών που έχασαν τόσο άδικα τη ζωή τους σε αυτό. Όπως ο ίδιος ο συγγραφέας είπε στην πρόσφατη παρουσίαση του βιβλίου του στη ΔΕΒΘ, το μυθιστόρημα γράφτηκε σε 64 ημέρες, όσα και τα κεφάλαια της «Ανάληψης» χωρίς να έχει κανένα σκελετό κατά νου, πέραν του υλικού που προέκυψε από την έρευνα που έκανε. Κάθε κεφάλαιο αφορά διαφορετικό ήρωα του βιβλίου, μη υπαρκτό, με εξαίρεση την ηρωίδα του πρώτου του κεφαλαίου, μια ψυχοκόρη που όντως έζησε στην Καστοριά κι έχασε τη ζωή της στα νερά της λίμνης, ηρωίδα στην οποία παραπέμπει και το περίτεχνο εξώφυλλο της έκδοσης.
Ωστόσο, το βιβλίο του Παπαμόσχου δεν επικεντρώνεται μόνο στο ναυάγιο αυτό καθαυτό και στις επιπτώσεις του στους ανθρώπους και την καστοριανή κοινωνία. Η ενδελεχής έρευνα στην οποία προχώρησε σε συνδυασμό με τη συγγραφική του δεξιοτεχνία, καταφέρνουν να ζωντανέψουν μια ολόκληρη εποχή μπροστά στα μάτια των αναγνωστών. Η γλαφυρότητα των περιγραφών του τόπου στον οποίο διαδραματίζεται η ιστορία του βιβλίου του, η ακριβής απεικόνιση της καστοριανής κοινωνίας με τα γουναράδικα,τα ψαράδικα και τις μεγαλοπρεπείς επαύλεις, η αναφορά στην εβραϊκή κοινότητα της πόλης και η γεμάτη ευαισθησία ματιά του συγγραφέα πάνω στην ελληνική οικογένεια και τις διαπροσωπικές σχέσεις των μελών της, συνθέτουν ένα βιβλίο που λειτουργεί κι εκείνο σαν πλοιάριο που μεταφέρει τους αναγνώστες σε μια άλλη εποχή, παντοτινά χαμένη. Αυτό που, κατ’εμέ, συνιστά το μεγαλύτερο πλεονέκτημα αυτού του εξαιρετικά καλογραμμένου μυθιστορήματος, είναι η αριστοτεχνική ψυχογράφηση των ηρώων του. Ο Παπαμόσχος υπεισέρχεται τόσο βαθιά στην ψυχοσύνθεση των ανθρώπων που αφηγούνται την ιστορία τους, που καταφέρνει κάτι το ανεπανάληπτο. Παρόλο που οι αναγνώστες γνωρίζουν το θλιβερό τέλος του παρθενικού ταξιδιού της Περιστέρως – όπως ονόμασε τον βενζινοκίνητο ταχύπλοο ο συγγραφέας- αγωνιούν μέχρι το τέλος για την έκβασή του, τους συμπονούν κι ελπίζουν σε μια ανατροπή. Το αριστοτεχνικά γραμμένο φινάλε του βιβλίου, επισφραγίζει την λογοτεχνική αξία του εν λόγω μυθιστορήματος και ταυτόχρονα λειτουργεί ως ανάσυρση της τραγικής αυτής ιστορίας από το βυθό του παρελθόντος, ως «Ανάληψη» της μνήμης ανθρώπων που έφυγαν πριν προλάβουν να ζήσουν.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Βρείτε το εδώ.
