Κατάθλιψη
Η κατάθλιψη αποτελεί μία από τις πλέον σοβαρές ψυχικές ασθένειες, η οποία χαρακτηρίζεται από συναισθηματικές (λ.χ. χαμηλή διάθεση, μειωμένη αυτοπεποίθηση, ενοχικό σύνδρομο) και σωματικές (λ.χ. μειωμένη ενέργεια, αυπνία, μεταβολές βάρους) εκδηλώσεις.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η κατάθλιψη έχει σημαντική επίδραση στον τρόπο με τον οποίο το άτομο σκέφτεται, αισθάνεται και ενεργεί δρώντας επιβαρυντικά για τη καθημερινότητά του. Η σοβαρότητά της έγκειται στο γεγονός ότι δυνητικά μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια ζωής (αυτοκτονικές τάσεις) και λόγω αυτού προκαλεί έντονο προβληματισμό η ραγδαία εξάπλωσή της. Συγκεκριμένα από έρευνες που διεξήχθησαν το 2021 προέκυψε πως 280 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως έπασχαν από κατάθλιψη (Global Health Data Exchange, 2021). Η νόσος, μάλιστα, αποκτά τη μορφή πανδημίας συνυπολογίζοντας τη σημαντική αύξησή της σε ποσοστό +27,6% κατά τη περίοδο της πρόσφατης πανδημίας του COVID-19 για το 2020. Ο τρόπος με τον οποίο επιδρά η κατάθλιψη στον άνθρωπο γίνεται σαφέστερος από τα αποφθέγματα μεγάλων ψυχολόγων και ψυχιάτρων επί του θέματος. Συγκεκριμένα ο Aaron Beck, πατέρας της Γνωσιακής-Συμπεριφορικής Θεραπείας (CBT), αναφέρει για τη κατάθλιψη: «Η κατάθλιψη είναι η πιο διαβρωτική ασθένεια της ψυχής. Αλλάζει τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας, τους άλλους και τον κόσμο και το κάνει τόσο αθόρυβα, που μοιάζει με την αλήθεια.». Ακόμη ο πασίγνωστος ψυχίατρος Sigmund Freud αναφέροντας τη κατάθλιψη ως μελαγχολία επισημαίνει: «Η μελαγχολία περιέχει ένα στοιχείο αυτοκατηγορίας: το άτομο στρέφει την επιθετικότητα προς τα μέσα, προς το Εγώ.»
Τι είναι η εντερική μικροχλωρίδα;
Από την άλλη πλευρά η μικροχλωρίδα του εντέρου αποτελεί το σύνολο των μικροοργανισμών (ζύμες, αρχαία, παράσιτα, νηματώδη, ιοί, πρωτόζωα, βακτήρια) που κατοικούν στο ανθρώπινο έντερο (κυρίως στο παχύ έντερο) φυσιολογικά.
Μάλιστα η ύπαρξή τους θεωρείται καίριας σημασίας για τον ανθρώπινο οργανισμό λόγω της σημαντικής συνεισφοράς τους σε διαδικασίες όπως είναι η πέψη άπεπτων θρεπτικών συστατικών (φυτικές ίνες, υδατάνθρακες, ορισμένα λιπίδια και πρωτεΐνες, χολικά οξέα και χοληστερόλη), η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος (άμυνα έναντι επικίνδυνων παθογόνων) και η παραγωγή σημαντικών βιταμινών (με κυριότερες τη βιταμίνη Κ και τη βιταμίνη Β12). Ο πληθυσμός του εντερικού μικροβιώματος μπορεί να προσεγγίσει το 1 τρισεκατομμύριο βακτήρια για κάθε mL εντερικού περιεχομένου. Ακόμη, τόσο ο πληθυσμός όσο και το είδος των μικροοργανισμών που συμβιώνουν στο έντερο έχει αποδειχθεί πως διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Η εντερική μικροχλωρίδα διαμορφώνεται από τις πρώτες μέρες της ζωή του ανθρώπου και εξαρτάται από ποικίλους παράγοντες όπως είναι ο τρόπος γέννησης (φυσιολογική ή με καισαρική γέννα), ο αρχικός τρόπος τροφής του νεογνού (θηλασμός νεογνού ή τροφή από μπουκάλι), η φαρμακευτική αγωγή (ιδίως με χρήση αντιβιοτικών), η μετέπειτα διατροφή, η κατανάλωση αλκοόλ, καθώς και τυχών λοιμώξεις κατά τη διάρκεια της ζωής.
Πώς όμως η εντερική μικροχλωρίδα μπορεί να συσχετίζεται με τη κατάθλιψη;
Έχει αποδειχθεί πως η εντερική μικροχλωρίδα μπορεί να εμφανίσει έντονη επίδραση στον σύνθετο αμφίδρομο άξονα εντέρου εγκεφάλου (GBA). Ο άξονας αυτός περιλαμβάνει επιμέρους συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού όπως είναι το κεντρικό νευρικό σύστημα, ο εγκέφαλος, ο νωτιαίος μυελός, το εντερικό νευρικό σύστημα και το σύστημα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (άρα δυνητικά η εντερική μικροχλωρίδα επηρεάζει όλα αυτά τα συστήματα!!!). Ειδικά για το εντερικό νευρικό σύστημα (ENS), το αποκαλούμενο και «εγκέφαλο του εντέρου» ή «δεύτερο εγκέφαλο», μελέτες αναφέρουν πως περιλαμβάνει ένα σύνθετο δίκτυο νευρικών, ανοσολογικών και χημικών σημάτων που φαίνεται πως εμπλέκονται στη παθοφυσιολογία της κατάθλιψης. Τυχόν διατάραξη του μικροβιώματος του εντέρου είναι πιθανό ότι θα οδηγήσει σε μεταβολή των μονοπατιών κατά τη μεταφορά σημάτων μεταξύ του εντερικού νευρικού δικτύου, οδηγώντας δυνητικά σε ποικίλες νευρολογικές ασθένειες μεταξύ των οποίων και η κατάθλιψη.
Gut microbiota and its metabolites in depression: from pathogenesis to treatment
Γίνεται, εν τέλει, σαφές πως η πιθανή συσχέτιση της εντερικής μικροχλωρίδας με μία βαριάς μορφής ψυχική διαταραχή, όπως είναι η κατάθλιψη, ανοίγει νέους ορίζοντες στους επιστήμονες για περαιτέρω εμβάθυνση στους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς που προκαλούν τέτοιου είδους παθήσεις. Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα μελέτης και έπειτα παροχής νέων θεραπευτικών στρατηγικών σε ψυχικά νοσήματα που αποτελούν σύνηθες φαινόμενο, ιδίως στον αιώνα μας.
Πως να ξεπεράσεις την κατάθλιψη | Αψυχολόγητα
Βιβλιογραφία:
- Brain–gut–microbiota axis in depression: A historical overview and future directions Lijia Chang a a , Yan Wei b , Kenji Hashimoto a
- Assistance of Gut Microbiota in Depression Reeja T Reji1, Krishna Ravi2*, R. Sambath Kumar3
- Gut microbiota in anxiety and depression: Pathogenesis and therapeutics Universidade Nova de Lisboa, Portugal Stefano Bibbò1, Salvatore Fusco2, Gianluca Ianiro1, Carlo Romano Settanni1, Daniele Ferrarese1, Claudio Grassi2, Giovanni Cammarota1 and Antonio Gasbarrini1
- Gut microbiota and its metabolites in depression: from pathogenesis to treatment Lanxiang Liu,a,b,c,e Haiyang Wang,b,d,e Xueyi Chen,b Yangdong Zhang,b,c Hanping Zhang,b,c and Peng Xiea,b,c,d
