Κάθε χρόνο στις 24 Ιουνίου, η πόλη του Κούσκο στο Περού μεταμορφώνεται σε μια τεράστια σκηνή. Είναι η μέρα που πραγματοποιείται ένα από τα πιο γνωστά φεστιβάλ της χώρας. Το Inti Raymi που σημαίνει Φεστιβάλ του Ήλιου στην γλώσσα των Κέτσουα, ήταν η πιο σημαντική γιορτή των Ίνκας και σηματοδοτούσε το χειμερινό ηλιοστάσιο.
Η ιστορία του Inti Raymi
Το Inti Raymi ξεκίνησε κατά την εποχή των Ίνκας, με σκοπό να τιμήσει τον θεό Ήλιο Inti και τη θεά της γης Pachamama. Ο πρώτος εορτασμός του διατάχθηκε από τον μεγάλο αυτοκράτορα των Ίνκα, Pachacútec τo 1412. Το φεστιβάλ διαρκούσε 9 ημέρες και αποσκοπούσε στην ευφορία της γης και την αρμονία μεταξύ φύσης και ανθρώπων. Τελετουργίες, χοροί και προσφορές αποτελούσαν βασικά στοιχεία της γιορτής, ενώ λέγεται πως οι ιερείς των Ίνκα θυσίαζαν ένα λάμα. Έκοβαν την καρδιά του ζώου και διάβαζαν οιωνούς για να προβλέψουν αν η χρονιά θα ήταν ευημερούσα. Επιπλέον, σκοπός του Inti Raymi ήταν και η σύνδεση του λαού με τον αυτοκράτορα, ο οποίος έμπαινε στην μεγάλη πλατεία του Saqsayhuaman στο Κούσκο περπατώντας πάνω σε πέταλα λουλουδιών και περιτριγυρισμένος από ιερείς, τους Pichaq, που απομάκρυναν τα κακά πνεύματα.
Οι Κονκισταδόρες και η απαγόρευση του Φεστιβάλ
Το 1535 ο αυτοκράτορας Αταχουάλπα, διοργάνωσε το Inti Raymi, χωρίς να φανταστεί ότι θα ήταν το τελευταίο. Οι Κονκισταδόρες, οι Ισπανοί κατακτητές, απαγόρευσαν όλες τις θρησκευτικές πρακτικές των Ίνκας, θέλοντας να προωθήσουν τον καθολικισμό. Επέβαλαν τον δικό τους πολιτισμό, τις δικές τους παραδόσεις και τη δική τους θρησκεία. Οι λατρευτικές συνήθειες των ιθαγενών θεωρούνταν ειδωλολατρικές και βάρβαρες. Το Inti Raymi απαγορεύτηκε οριστικά το 1572 από τον Ισπανό αντιβασιλέα Φρανσίσκο ντε Τολέδο, όμως λέγεται πως ο εορτασμός του συνεχιζόταν κρυφά, με μυστικές και παράνομες τελετές.
Η αναβίωση του Φεστιβάλ
Πολλά χρόνια αργότερα και μετά την ανεξαρτησία του Περού, το Αμερικανικό Ινστιτούτο Τεχνών στο Κούσκο διερεύνησε εκτενώς την τελετή των Ίνκας. Το 1944 ο Faustino Espinoza, ιδρυτής της Ακαδημίας Γλώσσας Quechua, οργάνωσε μια σύγχρονη αναπαράσταση του Inti Raymi. Ο ίδιος ανέλαβε τον ρόλο του αυτοκράτορα και από τότε η 24η Ιουνίου καθιερώθηκε ως Ημέρα του Κούσκο. Το Φεστιβάλ δεν αποτελούσε πια θρησκευτική τελετή, αλλά ήταν ένα σύμβολο πολιτιστικής υπερηφάνειας και αναγνώρισης του παρελθόντος των Ίνκας.
Το Inti Raymi σήμερα
Η Γιορτή του Ήλιου είναι ένα ταξίδι στην καρδιά του πολιτισμού των Άνδεων. Κάθε χρόνο στις 24 Ιουνίου πραγματοποιείται μια μεγαλειώδης αναπαράσταση του Inti Raymi, που μας μεταφέρει στην παράδοση των Ίνκας. Η γιορτή ξεκινά από τον Qorikancha, τον Ναό του Ήλιου στο Κούσκο. Στις 9 π.μ. ο αυτοκράτορας (Sapa Inca) φορώντας χρυσό στέμμα και βασιλικά ενδύματα, μαζί με τη συνοδεία του αποδίδουν τιμές στον θεό Ήλιο. Ηθοποιοί ντυμένοι με αυθεντικές ενδυμασίες των Ίνκας ζωντανεύουν το τελετουργικό. Στις 10:30 π.μ., η πομπή μεταφέρεται στην Plaza de Armas, την κεντρική πλατεία της πόλης και ο αυτοκράτορας ζητά από τον Inti να προστατεύσει τα παιδιά του. Εκεί συγκεντρώνεται το κοινό και παρακολουθεί χορούς και λόγους στην γλώσσα Κέτσουα. Η τελετή κορυφώνεται στο φρούριο του Σακσαϋουαμάν. Στη 1 το μεσημέρι πραγματοποιείται στον αρχαιολογικό χώρο η κύρια τελετή, με προσευχές και μια συμβολική θυσία. Σ’ αυτό το φεστιβάλ που μας γυρνά αιώνες πίσω, παίρνουν μέρος τουλάχιστον 700 ηθοποιοί. Οι Περουβιανοί αλλά και οι τουρίστες που παρακολουθούν την αναβίωση του Inti Raymi, συμμετέχουν με όλες τις αισθήσεις τους σε μια γιορτή γεμάτη έντονα χρώματα, ρυθμούς από παραδοσιακά όργανα, και τοπικά έθιμα, όπως το μάσημα των φύλλων κόκας. Στις 3:30 το μεσημέρι συνήθως το Φεστιβάλ ολοκληρώνεται.
Γαστρονομία του Φεστιβάλ
Για να έρθει κανείς ακόμα πιο κοντά στον πολιτισμό των Ίνκας, αξίζει να δοκιμάσει και κάποια από τα τοπικά φαγητά του. Κατά τη διάρκεια του Inti Raymi παρασκευάζονται πιάτα, με βασικά συστατικά που υπήρχαν και στη διατροφή των Ίνκας. Καλαμπόκι, πατάτα, κινόα, κρέας από αλπάκα αλλά και ινδικό χοιρίδιο είναι μερικά από αυτά. Το Cuy Chactado είναι ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά πιάτα. Αποτελείται από τηγανισμένο ινδικό χοιρίδιο (οι Ίνκας το θεωρούσαν ιερό ζώο), μαζί με πατάτες και πικάντικη σάλτσα. Ένα από τα αρχαιότερα πιάτα επίσης είναι το Pachamanca. Το κρέας ψήνεται σε φούρνο από γη, μαζί με πατάτες και καλαμπόκι. Θεωρείται προσφορά στη μαμά γη, την Pachamama. Για να ξεδιψάσει κανείς, μπορεί να δοκιμάσει το chicha morada. Είναι δροσιστικό ποτό από μωβ καλαμπόκι και αποτελεί βασικό στοιχείο του Inti Raymi.
Η σημασία της Γιορτής του Ήλιου
Το Inti Raymi ανακηρύχθηκε το 2001, ως πολιτιστική κληρονομιά του έθνους και επίσημη τελετή εθνικής ταυτότητας. Οι Περουβιανοί του σήμερα, προσπαθούν να διατηρήσουν τη σύνδεση με το παρελθόν και τους προγόνους τους. Μέσα από αυτή την γιορτή συνδέονται με τις ρίζες τους, τη φύση και τον ήλιο. Οι κάτοικοι θυμούνται και οι επισκέπτες γνωρίζουν τον αυθεντικό πολιτισμό των Ίνκας.
Πηγές άρθρου:
Brasier, J. (2024), Inti Raymi Festival: Peru’s Connection to its Incan Past. Ανακτήθηκε από insightvacations.com. (τελευταία πρόσβαση 01/10/2025)
Lourens, D. (2023), Inti Raymi in Cusco. Ανακτήθηκε από incaexpert.com. (τελευταία πρόσβαση 01/10/2025)
Dominguez, L. (2021), What is Inti Raymi in Peru and Why Was It Banned?. (τελευταία πρόσβαση 01/10/2025)
Inti Raymi 2025: The Majestic Rebirth of the Sun. Ανακτήθηκε από intiraymi.org. (τελευταία πρόσβαση 01/10/2025)
