Εάν έχετε αρχίσει να κουράζεστε από την πολύωρη και απαιτητική εργασία, από το άγχος των υποχρεώσεων, δυσκολεύεστε να σηκωθείτε από το κρεβάτι και δεν έχετε κουράγιο να κάνετε τίποτα… Τα προβλήματα που έχετε σας φαίνονται ανυπέρβλητα και τα πάντα φαντάζουν δυσοίωνα; Ίσως βρίσκεστε προ των πυλών της υπερκόπωσης.
Η υπερκόπωση είναι παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από επίμονη εξάντληση, η οποία προέρχεται από υπερβολική εργασία, υπερβολική άσκηση ή ανεπαρκή ξεκούραση κατά την διάρκεια παρατεταμένων χρονικών περιόδων. Βιολογικά αντανακλαστικά που ρυθμίζουν την λειτουργία των σπλάγχνων οδηγούν σε αυξημένη λειτουργία ζωτικών οργάνων, η οποία κινδυνεύει να προκαλέσει πρόωρη γήρανση και εξάντλησή τους, όταν η ξεκούραση και η αναπλήρωση της ενεργειακής εφεδρείας των κυττάρων είναι ανεπαρκής.
Για να καταλάβετε ότι κινδυνεύετε άμεσα με υπερκόπωση, πρέπει να παρατηρήσετε τα ακόλουθα:
- Δεν μπορείτε να συγκεντρωθείτε
- Είστε μονίμως σε εγρήγορση
- Εκνευρίζεστε με το παραμικρό
- Δεν έχετε όρεξη να πάτε για δουλειά ή να ασχοληθείτε με οποιοδήποτε δραστηριότητα που σας “ξεκούραζε” παλιότερα
- Πίνετε πολλούς καφέδες
- Δε θυμάστε ημερομηνίες και γεγονότα
- Σας έχει πιάσει υπνηλία ενώ όταν έχετε τα μάτια σας ανοικτά
- Έχετε πολύ αυξημένη όρεξη
Τι συμβαίνει στο σώμα σου με την υπερκόπωση;
Η καταπόνηση προκαλεί αυξημένη έκκριση ορμονών του stress (π.χ. γλυκοκορτικοειδή κατεχολαμίνες), αύξηση της αρτηριακής πίεσης, αύξηση της καρδιακής παροχής και έκλυση ταχυκαρδίας. Ορισμένες μελέτες αναδεικνύουν ακόμη και αυξήσεις στην παραγωγή ελευθέρων ριζών. Οι διαταραχές στη σεροτονίνη και τα μειωμένα επίπεδα ενδορφινών που εμφανίζονται σε αρκετές περιπτώσεις, προάγουν περαιτέρω την βιολογική κόπωση.
Εκτός όμως από την κούραση στη δουλειά, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που οδηγούν στην υπερκόπωση. Παράγοντες και καταστάσεις της καθημερινότητας καθιστούν το άτομο πιο επιρρεπές στην υπερκόπωση κατά την διάρκεια περιόδων με υψηλές εργασιακές απαιτήσεις. Οι παράγοντες αυτοί και καταστάσεις της καθημερινότητας είναι:
- Η κύηση
- Η εμμηνόπαυση
- Η λοχεία
- Η κατάχρηση ουσιών (π.χ. αλκοόλ)
- Η ακατάλληλη δίαιτα
- Το stress
- Η αϋπνία
- Ορισμένα φάρμακα (π.χ. βενζοδιαζεπίνες)
- Οι ιώσεις
Τέλος κάποιες ασθένειες μπορεί να οδηγήσουν πιο γρήγορα στην υπερκόπωση. Χαρακτηριστικά, νοσήματα που καθιστούν το άτομο επιρρεπές στην υπερκόπωση είναι:
- Η αναιμία
- Η υπόταση
- Οι ορμονικές διαταραχές
- Οι λοιμώξεις
- Τα καρδιακά νοσήματα
- Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
- Ο καρκίνος
- Η νεφρική ανεπάρκεια
- Τα αυτοάνοσα
- Τα εγκεφαλικά νοσήματα
- Τα μεταβολικά προβλήματα
- Τα ψυχιατρικά νοσήματα
Τι μπορείς να κάνεις;
Η υπερκόπωση δεν αντιμετωπίζεται απλά με ξεκούραση. Η θεραπεία της γίνεται με φάρμακα, ειδικά διατροφικά προγράμματα και συμπληρώματα διατροφής. Τον πρώτο λοιπόν λόγο έχει ο παθολόγος που θα κάνει την εξέταση και είναι σε θέση να διαγνώσει την αποτελεσματική θεραπεία.
