«Γυναίκα» είναι το πλάσμα που φαινομενικά είναι σαν όλα τα άλλα κι όμως αποτελεί ακόμα και σήμερα ένα άλυτο μυστήριο. Η θέση της ανά τους αιώνες υπήρξε υποβαθμισμένη, αλλά η μορφή της εξυμνήθηκε. Όπου κι αν βρίσκεται, όποια κι είναι η κοινωνική και ταξική της θέση, σε όποια κοινωνία κι εποχή κι αν τοποθετεί, η Γυναίκα είναι ένα σύμβολο, μια ύπαρξη που μαγνητίζει το βλέμμα, δίνει τροφή στη σκέψη και ζεσταίνει την ψυχή.
Η Γυναίκα μπορεί να είναι ταυτόχρονα μητέρα, ερωμένη, αδερφή, σύζυγος, φίλη, συνεργάτης, νοικοκυρά, εργαζόμενη και άλλα πολλά…
Τί έχει, όμως, μέσα στο μυαλό της; Πώς σκέφτεται μια Γυναίκα; Πώς νιώθει; Πώς αντιδρά; Γιατί; Πώς αντιμετωπίζει τον έρωτα και τον γάμο; Πώς βλέπει τη φιλία; Πώς αισθάνεται μια Γυναίκα, όταν γίνεται μάνα; Τί αλλάζει τότε μέσα της και μέχρι που είναι ικανή να φτάσει για τα παιδιά της; Ο τρόπος που ζει και δρα είναι από τη φύση καθορισμένος ή κοινωνικές συνθήκες της τον επιβάλλουν;
Όλα αυτά αποτελούν πάγια ερωτήματα, τα οποία -φυσικά- δεν θα μπορούσαν να αφήσουν το θέατρο αδιάφορο. Ας δούμε, λοιπόν, πώς είδαν τη Γυναίκα θεατρικοί συγγραφείς και σκηνοθέτες και πώς μας την παρουσίασαν στο θεατρικό σανίδι μέσα από τα έργα που δημιούργησαν και αφιέρωσαν σε εκείνη.
1. “Γυναίκες” της Γαλάτειας Καζαντζάκη
Στο έργο αυτό πέντε γυναίκες, πέντε αδερφές, συνομιλούν, συγκρούονται, μοιράζονται, αλληλεπιδρούν. Είναι γυναίκες της δεκαετίας του ’30 οι οποίες ζωντανεύουν και επικοινωνούν μπροστά μας, φέρνοντάς μας κοντά σε μια άλλη εποχή αλλά και πιο κοντά στη σημερινή. Πέντε γυναίκες με διαφορετική κοινωνική εξέλιξη η καθεμιά, παρά την κοινή τους προέλευση, φανερώνουν μια γκάμα αντιλήψεων, αξιακών συστημάτων και τρόπου ζωής που εκφράζεται μέχρι σήμερα.
2. “Ευτυχισμένες μέρες” του Σάμουελ Μπέκετ
Ο Ιρλανδός συγγραφέας Σάμουελ Μπέκετ στήνει μια παράσταση με κεντρική ηρωίδα την Γουίννυ. Η Γουίνι βρίσκεται σχεδόν μισοθαμμένη μέσα στην γη, αιχμάλωτη του χρόνου και της μοναξιάς της. Μονολογεί την αγωνία της για την ίδια την ύπαρξη, την φθορά του χρόνου, τις γεμάτες αποξένωση σχέσεις και την καθημερινή μοναξιά. Οι “Ευτυχισμένες μέρες” είναι ένα κλασικό έργο που έχει χαρακτηριστεί ως θεατρικό ποίημα.
3. “Γυναίκες του Παπαδιαμάντη”
Οι γυναίκες στον Παπαδιαμάντη είναι φιγούρες μοναχικές αλλά δυναμικές. Παλεύουν μόνες με τη ζωή και το θάνατο, με τη χαρά και τη λύπη, με τη φύση εν γένει. Οι γυναίκες του Σκιαθίτη συγγραφέα είναι μάνες, σύζυγοι, κόρες ξενιτεμένων, ναυτικών ή χαμένων ανδρών, που συμμαχούν για να κερδίσουν την επιβίωση, το παρόν και το μέλλον των παιδιών τους. Προεξάρχουσα γυναίκα-ηρωίδα δεν θα μπορούσε να είναι άλλη από τη Φραγκογιαννού-Φόνισσα, η οποία αποτελεί το βασικό πρόσωπο της παράστασης αλλά και της παπαδιαμαντικής δημιουργίας. Σε αυτή, λοιπόν, την παράσταση στήνεται ένας χορός από κωμικά και δραματικά γεγονότα ζωής γυναικών στις αρχές του 20ου αιώνα, σε ένα απομονωμένο νησί της Ελλάδας.
4. “Η αγάπη άργησε μια μέρα” της Λίλης Ζωγράφου
Το έργο αυτό μας μεταφέρει σε μια κλειστή κοινωνία στην οποία οι γυναίκες είναι, ταυτόχρονα, και θύματα και θύτες. Μέσα από τον καθωσπρεπισμό φυλακίζουν τη ζωή τους στις κοινωνικές συμβάσεις και στερούνται το χάδι και τον έρωτα. Η Λίλη Ζωγράφου μας δείχνει πως οι γυναίκες μπορούν να προστατέψουν η μια την άλλη σε μια αυστηρά πατριαρχική κοινωνία μέσα από αυτή τη θαυμάσια πλασμένη παράσταση.
5. “Σταματία, το γένος Αργυροπούλου” του Κώστα Σωτηρίου
Η Σταματία είναι μια παρθένα γεροντοκόρη, άκρως συντηρητική και εθνικόφρων. Παρόλα αυτά, εμφανίζεται μπροστά στο κοινό της με σκέρτσο,νάζι, χαριτωμένη πονηριά και στεντόρεια φωνή. Αυτό που στην πραγματικότητα κάνει είναι να παρωδεί τη ζωή της, ενώ, παράλληλα, τραγουδά αποκαλύπτοντας τον αντιηρωικό βίο της. Στο ιδιαίτερο αυτό έργο η γυναικεία φύση βασιλεύει πέρα από όλα τα στερεότυπα.
6. “Κυρία Κούλα” του Μένη Κουμανταρέα
Η κυρία Κούλα είναι μια ώριμη, συνηθισμένη γυναίκα, στην οποία συμβαίνει κάτι όχι και τόσο συνηθισμένο. Ταξιδεύοντας με το τρένο συναντά και ερωτεύεται έναν νεαρό. Και, ω του θαύματος, την ερωτεύεται κι εκείνος…τι κακό…! Έτσι, λοιπόν, μεταξύ τους αναπτύσσεται μια ερωτική σχέση και πλάθεται μια ιστορία απλή με ήρωες συνηθισμένους ανθρώπους, οι οποίοι, ωστόσο, τολμούν να κάνουν κάτι εξαιρετικά ασυνήθιστο, τολμούν να κάνουν, έστω και για λίγο, το όνειρό τους πραγματικότητα . Στόχος του έργου είναι να αναδυθεί το παγκόσμιο μήνυμα πως όλοι έχουν δικαίωμα στον έρωτα και μια δεύτερη ευκαιρία να τον κυνηγήσουν.
Γυναίκα. Πολύ μελάνι χύθηκε για εκείνη. Και άλλο τόσο θα χυθεί. Κι όμως αυτή αέρινη και μοναδική σαν από άλλο κόσμο προερχόμενη θα αποτελεί πάντοτε ένα μυστήριο, ένα αίνιγμα που θα προκαλεί άθελά της τους τολμηρούς αυτή της γης να ανακαλύψουν τη φύση και τους θησαυρούς της.
