Ο άνθρωπος (Homo sapiens sapiens) θεωρείται ότι βρίσκεται στην κορυφή της εξελικτικής πυραμίδας των ανθρωποϋπόστατων (Hominis). Με τον όρο Hominis χαρακτηρίζεται η γενεαλογική γραμμή των πρωτευόντων που οδήγησαν στον άνθρωπο αλλά όχι στους μεγάλους πιθήκους.
Η ιστορία μας αρχίζει με το διαχωρισμό μεταξύ των γενεαλογικών γραμμών των ανθρωποϋπόστατων και του χιμπατζή. Δηλαδή περίπου πριν από 5-8 εκατομμύρια έτη (Mya). Ακολουθώντας στη συνέχεια την απόκλιση των ανθρωποϋπόστατων σε πολλαπλές μορφές στο χώρο της Αφρικής και τον υπόλοιπο Παλαιό Κόσμο, καταλήγουμε τελικά στην εμφάνιση του σύγχρονου ανθρώπου που αρχίζει πριν από περίπου 200.000 έτη.
Στο μεγαλύτερο μέρος της η ιστορία των ανθρωποϋπόστατων είναι ορατή μόνο μέσω των απολιθωμάτων και των τεχνουργημάτων. Για τη συντριπτική πλειονότητα της ιστορίας του ανθρώπου, δεν διατίθενται οποιεσδήποτε γενετικές πληροφορίες και πιθανότατα να μην αποκτηθούν ποτέ. Η γενετική ανάλυση, όμως, έχει μεγάλη συνεισφορά όσον αφορά την εμφάνιση του σύγχρονου ανθρώπου. Επιλύοντας κυρίως αυτό που θεωρείται επί μακρόν ως άλυτη διαφωνία για την προέλευση του ανθρώπου.
Οι θεωρίες για το πρότυπο της εξέλιξης του ανθρώπου ποικίλλουν. Αυτές περιλαμβάνουν από μια απλή γραμμική πρόοδο ξεκινώντας με τον κοινό πρόγονο των μεγάλων πιθήκων και καταλήγοντας σε εμάς, μέχρι μια υψηλά διακλαδισμένη φυλογένεση (η μελέτη της συγγένειας των διαφορετικών οργανισμών) που περιέχει πολλά αποκλίνοντα είδη τα οποία, με εξαίρεση τον H. Sapiens, έχουν όλα εξαφανισθεί.
Η ικανότητα του ανθρώπου για συμβολική σκέψη και η πολυπλοκότητα των κοινωνιών μας μέχρι σήμερα υπερτερούν εκείνων των στενότερων συγγενών μας. Υπάρχει μια τάση να θεωρούμε τις «ανθρώπινες ιδιότητες» ως μοναδικό και ενοποιημένο σύνολο. Με όρους του τι μας κάνει ανθρώπους, θεωρούμε τους εαυτούς μας εξίσου μακράν όλων των άλλων στενών μας συγγενών. Χωρίς να αναγνωρίζουμε, για παράδειγμα, καμία ένδειξη ανθρώπινων ιδιοτήτων στο χιμπατζή σε σχέση με τον γορίλα. Ίσως για το λόγο αυτό οι μορφολογίες των ζώντων ειδών έχουν συχνά ερμηνευθεί ως πήγες ενδείξεων της στενής συγγένειας των Αφρικανικών πιθήκων και μιας πιο μακρινής σχέσης ανάμεσα σε αυτούς και τον άνθρωπο. Οι πιο πρόσφατες ενδείξεις στηριγμένες σε μοριακά δεδομένα δείχνουν ότι οι άνθρωποι και οι Αφρικανικοί πίθηκοι σχετίζονται στενά.
Μια άλλη σημαντική διαφορά που χαρακτηρίζει τους ανθρώπους είναι ο διποδισμός που αποτελεί και κομβική προσαρμογή του. Υπάρχουν πολλές θεωρίες που αφορούν την προέλευσή της. Ο Δαρβίνος θεωρούσε ότι εξελίχθηκε για να ελευθερωθούν τα χέρια για λεπτούς χειρισμούς. Αυτή η άποψη διατηρεί κάποια εγκυρότητα ακόμα και σήμερα. Άλλες προτάσεις περιλαμβάνουν τη μεγαλύτερη αντοχή για μακρινά ταξίδια, πιο αποτελεσματικό κυνήγι και αυξημένη ικανότητα μεταφοράς τροφής.
Όπως και να έχει όμως, πάρα τη σπουδαία εξελικτική πορεία του ανθρώπου, ο ίδιος δεν μπορεί να αναλογιστεί το «φορτίο» της εξελικτικής του ζωής.
