Πρέσπες: Η ιστορία ενός φυσικού συνόρου ανά τους αιώνες

Δύο λίμνες, τρία κράτη, ένα φυσικό σύνορο που τα χωρίζει. Ο λόγος για τις λίμνες Πρέσπες, την Μικρή και την Μεγάλη, οι οποίες μοιράζονται μεταξύ Ελλάδας, Αλβανίας και Σκοπίων. Βρισκόμενες και οι δύο λίμνες σε υψόμετρο περίπου 850 μέτρων, αποτελούν έναν φυσικό θησαυρό με πλούσια χλωρίδα και πανίδα, ικανό να προσφέρει στον επισκέπτη, απίστευτες εικόνες απαράμιλλου κάλλους. Σε ελληνικό έδαφος εντοπίζεται κυρίως η Μικρή Πρέσπα, ένα μέρος της οποίας βρίσκεται στην Αλβανία αλλά έχει σχεδόν εξαφανιστεί, και ένα κομμάτι της Μεγάλης Πρέσπας, το σύνολο της οποίας χωρίζεται στις προαναφερθείσες γειτονικές χώρες. Τα μέρη των Πρεσπών που υπάγονται στην ελληνική πλευρά, ανήκουν στον νομό Φλώρινας, και φιλοξενούν, εκτός από ψάρια, τεράστια ποικιλία πτηνών, όπως είναι ο αργυροπελεκάνος, και θηλαστικών, όπως η βίδρα και η αρκούδα.

Η ιστορία των Πρεσπών

Λέγεται πως η λεκάνη, στην οποία βρίσκονται οι Πρέσπες, δημιουργήθηκε κατά τη γεωλογική εποχή (1-70 εκατομμύρια χρόνια πριν) μετά από τεκτονικές υφέσεις. Μαρτυρείται πως στην αρχή, υπήρξε μόνο μια λίμνη, η οποία όμως πριν από μερικά χιλιάδες χρόνια, χωρίστηκε στα δύο, όταν μια αμμώδης λωρίδα γης εμφανίστηκε, δημιουργώντας την Μικρή Πρέσπα.

Κατά την αρχαιότητα, οι Πρέσπες αποτελούσαν τμήμα της αρχαίας Λύγκου, και ονομάζονταν Μικρή και Μεγάλη Βρυγηίς αντίστοιχα. Εξαιτίας της θέσης των Πρεσπών, συχνά αποτελούσαν εμπόλεμη ζώνη, γεγονός που οδήγησε σε απουσία ουσιαστικής μέριμνας του κράτους για την περιοχή. Η κατάσταση αυτή είχε σαν αποτέλεσμα την περιορισμένη, αν όχι ανύπαρκτη, αρχαιολογική έρευνα. Τα πενιχρά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν οδηγούν στο συμπέρασμα πως στην περιοχή υπήρξε η αρχαία πόλη της Λύκης. Και κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο όμως, τα ευρήματα δεν αποκαλύπτουν πολλά για τον τρόπο ζωής και τις συνήθειες των ανθρώπων που κατοικούσαν τότε στην περιοχή. Μόνο μερικά λείψανα αποδεικνύουν την ύπαρξη οχύρωσης, καθώς και τις ταφικές συνήθειες που ακολουθούνταν.

Διαβάστε επίσης Παιανία: H γενέθλια πόλη του ρήτορα Δημοσθένη

Έως και τον 9^ο αιώνα, η περιοχή των Πρεσπών διοικητικά ανήκει στην Θεσσαλονίκη και θρησκευτικά στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Μετά από συνεχείς βουλγαρικές και σλαβικές επιδρομές, τελικά περιέρχεται στα χέρια των Βουλγάρων, κατά τα τέλη του ίδιου αιώνα. Ο Σαμουήλ, ο οποίος αυτοανακηρύχθηκε τσάρος των Βουλγάρων, εγκατέστησε την πρώτη πρωτεύουσα του κράτους του στις Πρέσπες και έχτισε τα ανάκτορα του στον Άγιο Αχίλλειο, ένα λιμναίο νησί των Πρεσπών, το οποίο όμως κατά την περίοδο εκείνη αποτελούσε χερσόνησο που ενώνονταν με την Μικρή Πρέσπα.

Advertising

Advertisements

Κατά τους επόμενους αιώνες, οι Πρέσπες περιέρχονται στον έλεγχο του Ιωάννη Βατατζή, στην αυτοκρατορία της Νίκαιας ενώ λίγα μόλις χρόνια μετά περιλαμβάνονται στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Την περίοδο των υστεροβυζαντινών αιώνων (12^ος-14^ος αιώνας) καταδεικνύεται έντονα η σπουδαιότητα των Πρεσπών για το Βυζάντιο, γεγονός που γίνεται φανερό και από το χρυσόβουλο του Αλεξίου Γ’. Περί το 1385, και αφού έχει προηγηθεί η απελευθέρωση της Μακεδονίας από τις βουλγαρικές δυνάμεις, σειρά έχει ο οθωμανικός ζυγός. Στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας, η Φλώρινα αποτέλεσε οικονομικό και εμπορικό κέντρο, γεγονός που οδήγησε σε εχθροπραξίες εκ μέρους των Οθωμανών, στους πληθυσμούς της περιοχής, κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης.

Οι Πρέσπες γνώρισαν, στη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, εντονότατες εντάσεις καθώς διεκδικούνταν ταυτόχρονα από Έλληνες, Βούλγαρους και Τούρκους. Το 1884 όμως, οι κάτοικοι της περιοχή δήλωσαν την ελληνική καταγωγή και συνείδησή τους και έτσι, λίγα μόλις χρόνια μετά, λειτούργησαν ελληνικά σχολεία στις Πρέσπες. Παρ’ όλη την οργάνωση της αντίστασης στη Δυτική Μακεδονία, τα χωριά των Πρεσπών υπέφεραν από βουλγαρικές επιδρομές, καθώς και στρατολογήσεις από τις βουλγαρικές δυνάμεις χωρίς τη σύμφωνη γνώμη τους. Τα γεγονότα αυτά όμως δεν λύγισαν το ακλόνητο πνεύμα των αγωνιστών του Μακεδονικού Αγώνα, οι οποίοι πολέμησαν με αυταπάρνηση για τη διαφύλαξη της εδαφικής ακεραιότητας και της εθνικής τους συνείδησης. Στις 7 Νοεμβρίου 1912, με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου, οι Πρέσπες και γενικότερα η Φλώρινα, προσαρτάται στο ελληνικό κράτος. Στα χρόνια της Μικρασιατικής καταστροφής, Πόντιοι πρόσφυγες καταφθάνουν στα χωριά της περιοχής. Ο Β’ Παγκόσμιος και ο Εμφύλιος πόλεμος όμως είναι προ των πυλών. Κατά τη διάρκεια του πρώτου οι Πρέσπες γνωρίζουν την ιταλική κατοχή ενώ στα χρόνια του εμφυλίου αποτέλεσαν βάση των κομμουνιστικών δυνάμεων. Κατά τα επόμενα χρόνια, Βλάχοι από διάφορες περιοχές της Ελλάδας καταφεύγουν στις Πρέσπες και εγκαθίστανται μόνιμα εκεί, διαμορφώνοντας τη σημερινή τους μορφή.

Οι Πρέσπες σήμερα

Πλέον οι Πρέσπες αποτελούν έναν ιδιαίτερο τόπο, ο οποίος εξαιτίας των αξιοθέατων που προσφέρει, της φυσικής ομορφιάς που διαθέτει αλλά και των δραστηριοτήτων που ο κάθε επισκέπτης μπορεί να απολαύσει, προσελκύει μεγάλο αριθμό εναλλακτικού τουρισμού. Το νησί του Αγίου Αχίλλειου, που αποτελεί ένα από τα δύο λιμναία νησιά της Ελλάδας που κατοικείται, ο Άγιος Γερμανός, το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής καθώς και το ασκητήριο των Πρεσπών, είναι μερικά από τα μέρη που ο κάθε επισκέπτης οφείλει να εξερευνήσει κατά την παραμονή του στην περιοχή. Με σεβασμό στη φύση και το θαύμα που αυτή έχει δημιουργήσει στην περιοχή, κάθε επίσκεψη θα αποτελεί μια μοναδική εμπειρία της απόλυτης επαφής με το φυσικό περιβάλλον.

Διαβάστε επίσης Δήμος Ζωγράφου: Η ιστορία από τον δήμο Ποταμού έως σήμερα

Advertising