Το Οχυρό Λίσσε βρίσκεται στο Νομό Δράμας σε απόσταση 2 χλμ από το Νευροκόπι και αποτελεί ένα από τα 21 συνολικά αμυντικά συγκροτήματα κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων που έφερε το όνομα Γραμμή Μεταξά. Η Γραμμή Μεταξά περιελάμβανε τα Οχυρά: Ποποτλίβιτσα, Ιστίμπεη, Κελκαγιά, Αρπαλούκι, Παληουριώνες, Ρούπελ, Καρατάς, Κάλη, Περσέκ, Μπαμπαζώρα, Μαλιάγκα, Περιθώρι, Παρταλούσκα, Ντάσαβλη, Λίσσε, Πυραμιδοειδές, Καστίλλο, Άγιος Νικόλαος, Μπαρτίσεβα, Εχίνος και Νυμφαία. Η Γραμμή Μεταξά αποτελεί το μεγαλύτερο ελληνικό οχυρωματικό έργο στην νεότερη ιστορία και είχε κατασκευαστεί με σκοπό την άμυνα της Ελλάδας σε περίπτωση εισβολής κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το Οχυρό Λίσσε αποτελούσε την «ναυαρχίδα» της Γραμμής Μεταξά. Πήρε το όνομα του από την παλιά ονομασία του παρακείμενου χωριού, το οποίο έλαβε την ονομασία Οχυρό (ανταλλαγή ονομάτων). Ο Ελληνικός Στρατός πολέμησε σε αυτό εναντίον των Γερμανών και των Βουλγάρων στις 6 και 7 Απριλίου του 1941. Παρά τις επιθέσεις τους το Οχυρό Λίσσε δεν καταλήφθηκε παρά μόνο παραδόθηκε μετά την συνθηκολόγηση της Ελλάδος. Μάλιστα, αποτελεί το μοναδικό οχυρό το οποίο δεν έπεσε από τις ναζιστικές δυνάμεις.
Οι υπόγειες στοές του ξεπερνούν τα 950 μέτρα συνολικά και είναι χωρισμένες σε τέσσερις ομάδες στοών (Χελώνες). Δύο από τα συμπλέγματα στοών επικοινωνούν με υπόγειες διαβάσεις, ενώ τα άλλα δύο αποτελούν αυτόνομες αμυντικές εγκαταστάσεις. Το Οχυρό Λίσσε διέθετε πολυβολεία, εγκαταστάσεις για διαμονή και αποθήκευση, δεξαμενές νερού, ηλεκτρογεννήτριες, οπλισμό και θέσεις για στρατιωτικά οχήματα, ενώ το ανθρώπινο δυναμικό του αποτελούταν από 12 αξιωματικούς και 457 οπλίτες.
Το Μουσείο
Για την ανάδειξη των ηρωικών μαχών που δόθηκαν αλλά και για να αποδοθούν τιμές στους ήρωες του, έχει δημιουργηθεί ένα μικρό μουσείο στον χώρο του Οχυρού Λίσσε, ενώ μπορεί κανείς να επισκεφτεί και ένα κομμάτι των υπόγειων στοών. Στο μουσείο μπορεί κανείς να δει τον οπλισμό που χρησιμοποιούσαν την εποχή εκείνη όπως πιστόλια, πολυβόλα, όλμους, χειροβομβίδες κ.α. Ενώ, διασώζονται ακόμη στολές, μετάλλια και προσωπικά αντικείμενα στρατιωτών και αξιωματικών. Επίσης, στο προαύλιο υπάρχουν κανόνια του Ελληνικού στρατού, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για την υπεράσπιση των οχυρών. O επισκέπτης μπορεί ακόμη να ενημερωθεί από multimedia εφαρμογές και φωτογραφικές εκθέσεις για την ιστορία του Λίσσε, το χρονικό της μάχης, τον οπλισμό της εποχής και να βιώσει στιγμές της μάχης, μέσω του συστήματος προσομοίωσης βολών του ψηφιακού πυροβολείου.
Εκτός από το μουσείο και τις στοές, στον προαύλιο χώρο υπάρχει μνημείο πεσόντων της ομώνυμης μάχης και ογκώδες ομοίωμα μαχητού των Οχυρών.
Απόδοση τιμών στους μαχητές του Οχυρού
Στο ηρώο του Οχυρού Λίσσε αναγράφονται τα ονόματα των 22 Ελλήνων αξιωματικών και οπλιτών που σκοτώθηκαν στη διάρκεια των μαχών, ενώ δίπλα ακριβώς, Γερμανοί Βετεράνοι της 72ης Μεραρχίας τοποθέτησαν μαρμάρινη πλάκα αφιερωμένη στη μνήμη των δεκάδων συμπατριωτών τους που σκοτώθηκαν κατά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην περιοχή η οποία αναγράφει:
«Εν θλίψει υπέρ των νεκρών. Αναζητώμεν φιλίαν μεταξύ των ζώντων».
Στις 6 Απριλίου κάθε χρόνο λαμβάνουν χώρα εκδηλώσεις μνήμης στον χώρο αυτό με την συμμετοχή του στρατού, ενώ, μεταξύ άλλων, τελείται και επιμνημόσυνη δέηση για τα θύματα της μάχης.
Το Οχυρό Λίσσε αποτελεί ένα σύμβολο εθνικής αντίστασης και ένα χώρο τεράστιας ιστορικής σημασίας όχι μόνο για την περιοχή αλλά για ολόκληρη την Ελλάδα. Με μια επίσκεψη στο μουσείο και μια ξενάγηση στις στοές του μπορείτε να αντιληφθείτε τον τεράστιο αγώνα που έδωσαν οι μαχητές των οχυρών και να ενημερωθείτε για τα ιστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο αγώνας των μαχητών αυτών είναι ένα ακόμα παράδειγμα της ιστορίας όπου το αριθμητικό μειονέκτημα εύκολα αντισταθμίστηκε χάρη στην προνοητική σκέψη, την στρατηγική θέση και την ανδρεία των αριθμητικά μειονεκτούντων.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
