Εκτός από τις αρνητικές επιπτώσεις που είχε για την ανθρώπινη ζωή η πανδημία, τους τελευταίους μήνες βλέπουμε και την κατάρρευση του παγκοσμίου εμπορίου λόγω κορωνοϊού. Η παγκόσμια οικονομία βουλιάζει, μαζί και το παγκόσμιο εμπόριο, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου να προειδοποιεί για «απότομη βουτιά» στο πρώτο εξάμηνο του έτους. Σίγουρα, ο κόσμος δεν θα είναι ο ίδιος μετά την πανδημία, αλλά και την παγκόσμια ύφεση που ξεδιπλώνεται σιγά σιγά εξαιτίας της. Το παγκόσμιο εμπόριο και οι παραγωγικές μονάδες, θα αλλάξουν ριζικά.
Το παγκόσμιο εμπόριο πρόκειται να μειωθεί απότομα το πρώτο εξάμηνο του 2020
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) δήλωσε ότι το διεθνές εμπόριο πρόκειται να μειωθεί απότομα το πρώτο εξάμηνο του 2020, οι παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και η ζήτηση των καταναλωτών αποτελούν σημαντικές επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού. Το εμπόριο κινείται χαμηλότερα από τη μεσοπρόθεσμη τάση του. Ο δείκτης, σύμφωνα με τον ΠΟΕ, μειώθηκε στις 87,6 μονάδες από τις 95,5 που βρισκόταν τον Φεβρουάριο. «Η τρέχουσα τιμή αποτυπώνει τις αρχικές φάσεις της έξαρσης και δεν δείχνει σημάδια ότι η μείωση του εμπορίου έχει φθάσει ήδη στο χαμηλότερο επίπεδο», πρόσθεσε ο ΠΟΕ στην ανακοίνωσή του. Ο ΠΟΕ εκτιμά ότι το παγκόσμιο εμπόριο πρόκειται να μειωθεί από 13 έως και 32% φέτος, ανάλογα με το πόσο θα διαρκέσει η πανδημία και με την αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών μέτρων.
Ο δείκτης για τις προοπτικές του παγκόσμιου εμπορίου που χρησιμοποιεί ο ΠΟΕ είναι ένας σύνθετος δείκτης που βασίζεται σε στοιχεία, τα οποία αφορούν στις εξαγωγικές παραγγελίες με βάση επιχειρηματικές έρευνες, τα αεροπορικά ναύλα, τα κοντέινερ που φορτώνονται στα πλοία, την παραγωγή αυτοκινήτων καθώς και τις πωλήσεις και το εμπόριο ηλεκτρονικών εξαρτημάτων και αγροτικών υλικών. Το εμπόριο αυτοκινήτων αναμένεται να υποφέρει περισσότερο στο πρώτο εξάμηνο του έτους, καθώς οι διακοπές λειτουργίας προκαλούν πτώση τόσο της παραγωγής, όσο και της ζήτησης. Το γεωργικό εμπόριο έχει επηρεαστεί λιγότερο, όπως τα καταστήματα τροφίμων παρέμειναν ανοικτά. Όμως, εξακολουθεί και αυτό να είναι κάτω από την συνηθισμένη τάση του.
Ο ΠΟΕ, ο οποίος προωθεί το ελεύθερο εμπόριο και καθορίζει τους κανόνες του εμπορίου, δήλωσε ότι το εμπόριο είχε ήδη επιβραδυνθεί από το 2019. «Ο όγκος του παγκόσμιου εμπορίου εμπορευμάτων μειώθηκε κατά 0,1% το 2019, σηματοδοτώντας την πρώτη ετήσια πτώση από το 2009, κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης», αναφέρεται στην έκθεση. Στην καρδιά της επιβράδυνσης του 2019 ήταν ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Ένας πόλεμος που κρατάει μέχρι και σήμερα, με τις ΗΠΑ να έχουν εξαντλήσει τη ρητορική κατά της Κίνας κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Οι ΗΠΑ κατηγορούν την Κίνα ότι απελευθέρωσαν τον κορωνοϊό από ένα εργαστήριο, χωρίς όμως να υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για αυτές τις κατηγορίες.
Τα προβλήματα του παγκοσμίου εμπορίου
Ένα από τα προβλήματα του παγκοσμίου εμπορίου είναι η μη λειτουργία παραγωγικών μονάδων λόγω των περιοριστικών μέτρων. Οι περισσότερες χώρες του κόσμου κάνουν μια διάκριση ανάμεσα σε ουσιώδεις και μη ουσιώδεις βιομηχανίες. Αυτό έχει οδηγήσει πολλές βιομηχανίες να μην λειτουργούν ή να υπολειτουργούν. Ανάλογα με το ρυθμό με τον οποίο λαμβάνονται μέτρα αντιμετώπισης, εμφανίζονται κρίσιμες διακοπές σε εφοδιαστικές αλυσίδες. Για παράδειγμα, η διακοπή της λειτουργίας εργοστασίων στην Ουχάν και σε άλλες περιοχές της Κίνας, υποχρέωσε βιομηχανίες στην Ευρώπη ή και αλλού σε αναστολή λειτουργίας, γιατί δεν είχαν τα αναγκαία εξαρτήματα να προχωρήσουν στην ολοκλήρωση των προϊόντων.
Αργότερα, τα περιοριστικά μέτρα στην Ευρώπη και η διακοπή λειτουργίας πολλών μη ουσιωδών παραγωγικών μονάδων οδήγησε πολλές παραγωγικές μονάδες από την Κίνα και άλλες περιοχές, να μην μπορούν να στείλουν τα προϊόντα τους. Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας προϊόντων και η Ευρώπη ο μεγαλύτερος εισαγωγέας. Ακόμη μία αρνητική επίπτωση του παγκοσμίου εμπορίου είναι και η υποχώρηση ζήτησης για πλήθος προϊόντων. Τα περιοριστικά μέτρα οδήγησαν σε παγκόσμια ύφεση. Αντίστοιχα, η παγκόσμια ύφεση έχει οδηγήσει σε μεγάλες αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες. Ακόμη, έχει παρουσιαστεί υποχώρηση της ζήτησης για ενέργεια, για πετρέλαιο και κατά συνέπεια οι τιμές των καυσίμων κατέρρευσαν.
Πως θα είναι το νέο παγκόσμιο εμπόριο;
Ποιες θα είναι, όμως, οι αλλαγές του νέου παγκοσμίου εμπορίου; Αρχικά, είναι αρκετά πιθανό πολλές χώρες να θελήσουν να έχουν μια απεξάρτηση από την Κίνα ως προς την παραγωγική βάση. Εάν κάτι τέτοιο συμβεί, είναι πιθανό να υπάρξει μετακίνηση παραγωγικών μονάδων σε άλλες χώρες, όπως η Ινδία ή η Νοτιοανατολική Ασία, που ήδη κατέχουν ένα αυξανόμενο μερίδιο της παγκόσμιας μεταποίησης. Η Ινδία προσπαθεί να διαμορφώσει μία ολόκληρη στρατηγική για την προσέγγιση ξένων άμεσων επενδύσεων από επιχειρήσεις που θέλουν να φύγουν από την Κίνα, προσφέροντας διάφορα κίνητρα, με τα ινδικά ΜΜΕ να αναφέρουν ότι οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν θετικά μια τέτοια εξέλιξη. Αντίστοιχα, η Ιαπωνία έχει ανακοινώσει κίνητρα ύψους 2,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ανάλογες πρωτοβουλίες παίρνει και η Νότια Κορέα.
Άλλη μία λύση για τη διάσωση του παγκοσμίου εμπορίου θα είναι και η απόκτηση μερικής αυτάρκειας από ορισμένες χώρες. Διάφορες αναπτυγμένες χώρες, ίσως θελήσουν να εξασφαλίσουν ορισμένες ουσιώδεις βιομηχανίες να βρίσκονται στο έδαφός τους. Έτσι, θα μπορούν να παράγουν και δεν θα υπάρχουν φαινόμενα όπως η εναγώνια αναζήτηση χειρουργικών μασκών στην παγκόσμια αγορά.
Θα υπάρξει, τέλος, ένας μεγαλύτερος κατακερματισμός σε πόλους παραγωγής και εμπορίου. Θα βλέπαμε, έτσι, ένα μέρος της παραγωγής να αναδιπλώνεται σε περιοχές όπως η Βόρεια Αμερική ή η Ευρώπη και προφανώς αντίστοιχες δυναμικές στην Ασία. Ωστόσο, τα όρια και η μορφή τέτοιων πόλων θα εξαρτηθεί από το συσχετισμό εντός ευρύτερων ανταγωνισμών.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
Σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο ο δείκτης εμπορίου προϊόντων. Ανακτήθηκε από https://www.forin.gr/articles/article/34053/pagkosmios-organismos-emporiou-se-istorika-xamhlo-epipedo-o-deikths-emporiou-proiontwn (Τελευταία πρόσβαση 23/05/2020)
World Trade Organization: Global trade to drop ‘precipitously’. Ανακτήθηκε από https://www.cityam.com/world-trade-organization-global-trade-to-drop-precipitously/ (Τελευταία πρόσβαση 23/05/2020)
Ο κοροναϊός ανατρέπει το παγκόσμιο εμπόριο – Η Κίνα, η Ευρώπη και η Ελλάδα. Ανακτήθηκε από https://www.in.gr/2020/05/18/world/o-koronaios-anatrepei-pagkosmio-emporio-kina-eyropi-kai-ellada/?fbclid=IwAR3wXWhAxb9EvV-wzQNsNi6euwpkrDiImruSW6f9nGoH3yBIXhCOTyLLmdQ (Τελευταία πρόσβαση 23/05/2020)
