H συγγραφέας Σωτηρία Τσέλιου Παππά μας αυτοσυστήνεται στον κόσμο του βιβλίου με το Σημάδι Αδυναμίας από τις εκδόσεις Άπαρσις. Μια νέα συγγραφέας με πολύ ώριμη και αυθεντική γραφή. Σε πολλά από τα 37 αυτοτελή διηγήματα που περιέχονται στο βιβλίο, η συγγραφέας αντιδιαστέλει την ωμότητα με την τρυφερότητα, σημείο κατατεθέν θα έλεγα της υφολογίας της.
Αντιθέσεις: σαρκασμός και τρυφερότητα
Στο κεφάλαιο «Θα είναι Κυριακή και θα φυσάει», ο γιός παρά την σκληράδα που κληρονόμησε «συμπεριφοριακά» από τον πατέρα του, δείχνει το τρυφερό του πρόσωπο εμπρός στις δυσκολίες: «Μαμά, πάλι κουτούλησες στην πόρτα!» γελάνε πάλι… «Στυλώνει τα μάτια στις πλάτες τους καθώς φεύγουν. Ποιος είναι ο άντρας της και ποιος ο γιός της; Δεν μπορεί να τους ξεχωρίσει . Τους ακούει στο ασανσέρ. Γελάνε πάλι.» ….«Ο γιός της με το ένα πόδι στο γύψο τρέχει χοροπηδώντας και πέφτει στην αγκαλιά της κλαίγοντας.»
Στο κεφάλαιο Υπό Έλεγχο, η αδυναμία του πατέρα Αγαμέμνονα είναι ότι δεν κατόρθωσε να θέσει υπό έλεγχο την οικογένεια του. Όλη η επιλογή της ονοματολογίας του διηγήματος είναι φανερά επηρεασμένη από την Ιλιάδα. Η συγγραφέας, Σωτηρία Τσέλιου, συνυφαίνει με σαρκασμό και αλληγορία τα τραγικά πρόσωπα στο σήμερα καταδεικνύοντας ότι ο πόνος είναι διαχρονικός και ότι η τραγικότητα απλά αλλάζει σκυτάλη από το παρελθόν στο παρόν.
Σωτηρία της ψυχής
Στο κεφάλαιο Το διαζύγιο ο φόβος για το θάνατο είναι ενωτικό στοιχείο για τους ζωντανούς! Η ευτυχία και η ηρεμία είναι δίπλα μας! Αρκεί μια χειραψία μαζί της με του νου τα δάχτυλα! Ο θυμός είναι σαν νερό που βράζει, μα σαν πάψει να καίει η φωτιά ξεφουσκώνουν οι φουσκάλες του. Σαν λίμνη μετά τη βύθιση του βότσαλου που τάραξε την ηρεμία της επιφάνειας της, ξαναγίνεται καθρέπτης ζωής και χρωμάτων. «Όποτε θέλεις μπορείς να γίνεσαι άνθρωπος», έγραψε η Σωτηρία στο κινητό με το οικουμενικό της μήνυμα. Συνώνυμο με τ’ όνομα της είναι η σωτηρία της ψυχής.
Στο Μαμά, μη λες να συνηθίσω το πρόσωπο και το προσωπείο, το φαίνεσθαι και το είναι αποκαλύπτονται εμπρός μας, ενώ ο αφηγητής μας φανερώνει το σημάδι πίσω από το αριστείο. Το κενό πίσω από το χειροκρότημα, το δάκρυ πίσω από το γέλιο. Όπως στην περίπτωση της Αντιγόνης, όταν την αναγγέλλουν ως τη νέα Πρύτανη του Πανεπιστημίου.
Στην Υπόσχεση η αγάπη έχει τον κύριο λόγο. Το διήγημα δηλώνει ολοφάνερα το στίγμα της Σωτηρίας Τσέλιου, καθώς είναι συγκινητικό μέσα στον τραχύ ρεαλισμό του, ζωντανό σαν ψάρι που πασχίζει να αναπνεύσει έξω απ’ τη θάλασσα. Στο διήγημα Προσοχή στο κενό μας μαγνητίζει η γλώσσα του κειμένου με τους συμβολισμούς της. Ιδιαζόντως χειρουργική, σαν λάμα κοφτερή ντύνει τις λέξεις πότε με σαρκασμό και πότε με ρεαλισμό!
Βρετανικό φλέγμα
Στη «Βόλτα στο κέντρο της Αθήνας» το βρετανικό φλέγμα, οξύ και καυστικά ειρωνικό δηλώνει την βαθιά επιρροή της συγγραφέως από την αγγλική λογοτεχνία. Μας θυμίζει κατά πολύ τον ρεαλισμό και την αλήθεια του Άντονυ Τρόλοπ , ο οποίος στο μυθιστορηματικό κατά βάση έργο του, με τους ήρωες του αντιπροσωπεύει τον δίκαιο άνθρωπο που εμπλέκεται σε ένα άδικο σύστημα. Ο ρεαλισμός της Σωτηρίας Τσέλιου συσχετίζεται άμεσα με την ηθική της. Φαίνεται ολοκάθαρα ότι η συγγραφέας επιδιώκει να παρουσιάσει την αλήθεια στην απόλυτη μορφή της απαλλάσσοντας την από τις όποιες υπερβολές.
Στη Μετακόμιση, η συγγραφέας Σωτηρία Τσέλιου δεν παραλείπει να υπογραμμίσει πώς η επιβίωση είναι επιτεύξιμη αρκεί να έχει ως βάσεις την αλληλεγγύη και την αγάπη. Στο κεφάλαιο Απόλυση το πιάτο της εκδίκησης είναι παγωμένο. Ως και το όνομα, κύριος Αμοιρά (εκ του άμοιρος!) δεν είναι τυχαίο.
Αυτή η συγκινητική και σαγηνευτική επιλογή των ονομάτων από τη συγγραφέα μας, Σωτηρία Τσέλιου, δίνει από μόνη της το σημάδι, που κάνει τη διαφορά στο βιβλίο της, καθώς ήρωες και αντιήρωες ταυτίζονται με τα ονόματα τους. Τα ονόματα προοικονομούν την προσωπική τους ιστορία και μας προετοιμάζουν έξυπνα για αυτό που θα ακολουθήσει!
Αντί επιλόγου
Το βιβλίο χτυπά την κοινωνική μάστιγα, καταδεικνύει τα κακώς κείμενα, υπογραμμίζει τα μαύρα σημεία, άλλοτε λειαίνοντας και άλλοτε οδηγώντας τα στην φυσική τους ροή. Η αφήγηση είναι ρεαλιστική με ποιητικές εξάρσεις, όπου απαιτούνται και κοφτούς διαλόγους.
Στα περισσότερα κεφάλαια η κάθαρση και η ανατροπή καθηλώνουν τον αναγνώστη, σε συνδυασμό πάντα με την θεατρικότητα της αφήγησης. Ο μπρεχτικός ρυθμός σχηματίζει ένα ανάλαφρο χαμόγελο στο τέλος του εκάστοτε διηγήματος.
Κάθε διήγημα, αυτοτελές μα αλληλένδετο με τα υπόλοιπα, μοιράζεται μαζί τους κάτι το μοναδικό, ένα ξεχωριστό σημάδι αδυναμίας, πού σηματοδοτεί την ένωση τους, σαν μια μεγάλη αλυσίδα από κοινωνικές αδυναμίες ενός αρρωστημένου γενετικού κώδικα. Σε αυτό το κοινωνικά αρρωστημένο dna, η συγγραφέας προσυπογράφει την ανθρώπινη φθαρτότητα, που είναι υποκείμενη στη ροπή στο κακό.
Εξαγγελτική διάθεση
Απιστία, ζήλεια, ενοχές, οδηγούν στην παράνοια. Λεπτές κλωστές που αφήνουν ανεξίτηλα σημάδια στην ψυχή. Υπόκοσμος, ναρκωτικά, εμπόριο λευκής σαρκός, όλα μπαίνουν στο μίξερ της διαφθοράς υποδεικνύοντας την κατάπτωση των αξιών. Την απομάκρυνση του ανθρώπου από το θεϊκό του στοιχείο. Όλα τα στοιχεία πού σκιαγραφούνται είναι απότοκα της ματαιοδοξίας της ανθρώπινης ύπαρξης. Όπως συμβαίνει στα περισσότερα μυθιστορήματα του κλασσικού ρεαλισμού, έτσι κι εδώ, στο Σημάδι Αδυναμίας της Σωτηρίας Τσέλιου, ο αναγνώστης παρακολουθεί τη ζωή και την τύχη των ηρώων του ως το τέλος. Η συγγραφέας μας κερδίζει το στοίχημα, που δεν είναι άλλο από το να κερδίσει το χαμόγελο του αναγνώστη, καθώς αυτός γελά με τη σκοτεινή πλευρά της ζωής που καταδεικνύει τις σαθρές φιλοδοξίες και συναφείς ματαιότητες.
Η Σωτηρία Τσέλιου Παππά επαναστατικά, με διάθεση εξαγγελτική επιδιώκει την ατομική μας αφύπνιση που θα οδηγήσει στη συλλογική μας συνείδηση. Η αλλοτρίωση του εγώ οδηγεί στην αμαύρωση του εμείς. Και η Σωτηρία Τσέλιου επιθυμεί στα κατάβαθα της γραφής της την σωτηρία της ψυχής, έχοντας ως αφετηρία την μαύρη κηλίδα που ενυπάρχει στον καθένα μας, που μπορεί να σβηστεί από την ανθρωπογεωγραφία της ψυχής. Αρκεί η μυρωδιά από εκείνες τις «ανθισμένες πορτοκαλιές» πριν τις κάψει ο χειμωνιάτικος παγετός της θλίψης.
