Το διαχρονικό μυθιστόρημα του Καρόλου Ντίκενς «Μια χριστουγεννιάτικη ιστορία» συντρόφευε και εξακολουθεί να συντροφεύει γενιές παιδιών και μεγάλων. Δε συνιστά μόνο μια απλή χριστουγεννιάτικη ιστορία αλλά και μια κατακραυγή αναφορικά με τις συνθήκες που επικρατούσαν στην βικτωριανή Αγγλία. Τέτοιες γιορτινές μέρες η νουβέλα του Ντίκενς κατέχει μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά των ανθρώπων, μεταδίδοντας πληθώρα σημαντικών μηνυμάτων.
Υπόθεση
Ο Κάρολος Ντίκενς στόχευε μέσω της ιστορίας του να γνωστοποιήσει τις άθλιες συνθήκες υπό τις οποίες διαβιούσαν τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης. Όλη η ιστορία περιστρέφεται γύρω από το πρόσωπο του ηλικιωμένου τσιγκούνη Εμπενίζερ Σκρούτζ την γιορτινή περίοδο των Χριστουγέννων. Δια μέσου του Σκρούτζ απεικονίζεται ανάγλυφα η ψυχρή λογική και ο αυτοσκοπός της απόκτησης χρημάτων των ανθρώπων που τους απομακρύνει από τα συναισθήματα της αγάπης και της συμπόνιας. Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων επισκέπτεται τον Σκρούτζ ο πεθαμένος συνέταιρός του Τζέικομπ Μάρλεϊ. Απώτερος στόχος του είναι μέσω της εμπειρίας που απέκτησε να τον πείσει να οδηγηθεί στη μεταμέλεια και την αλλαγή της συμπεριφοράς του. Στη συνέχεια, την παρουσία τους στο ψυχρό δωμάτιο του Σκρούτζ δίνουν τα φαντάσματα του Παρελθόντος, του Παρόντος και του Μέλλοντος. Στόχος τους είναι η υπόδειξη των προγενέστερων λαθών του Σκρούτζ και η κατάληξή του στο μέλλον.
Τα παιδικά χρόνια του συγγραφέα και οι σκληρές καταστάσεις που βίωσε
Είναι γνωστό πως ο Ντίκενς γράφει από προσωπική εμπειρία, με βάση ανθρώπους πραγματικούς και όχι αποκυήματα της φαντασίας του. Ο διάσημος συγγραφέας βίωσε δύσκολα παιδικά χρόνια που χαρακτηρίζονταν από πολλές στερήσεις. Στην παιδική του ηλικία ήταν από τους λίγους τυχερούς της εποχής του, καθώς είχε τη δυνατότητα να πηγαίνει σχολείο. Όμως, στην ηλικία των δώδεκα ετών, ο πατέρας του μικρού Καρόλου οδηγήθηκε στην φυλακή εξαιτίας των χρεών που αδυνατούσε να εξοφλήσει. Το αποτέλεσμα ήταν ο Κάρολος να μείνει μόνος του, να αφήσει το σχολείο και από αυτή την τρυφερή ηλικία να ξεκινήσει την χειρωνακτική εργασία. Λίγα χρόνια αργότερα, όταν ο πατέρας του βγήκε από την φυλακή, αρνήθηκε να τον πάρει πίσω. Η απάνθρωπη συμπεριφορά του πατέρα πλήγωσε βαθιά τον Κάρολο, ο οποίος εξακολουθούσε να εργάζεται κάτω από άθλιες συνθήκες μαζί με χιλιάδες ακόμη ανθρώπους.
Δεν αποθαρρύνθηκε ποτέ όμως. Στην ηλικία των δέκα-πέντε ετών, και παρά το γεγονός πως δεν είχε σπουδάσει, κατόρθωσε να εργαστεί σε ένα δικηγορικό γραφείο. Δεν τον κέρδισε όμως η δικηγορία, για αυτό στράφηκε στην λογοτεχνία και την στενογραφία. Το ταλέντο του στην λογοτεχνία του έδωσε την ευκαιρία να εργαστεί ως δημοσιογράφος και ρεπόρτερ, γράφοντας παράλληλα πολλές νουβέλες. Πολύ σύντομα διακρίθηκε για τις ικανότητές του, αποτελώντας σήμερα έναν από τους σημαντικότερους και επιφανέστερους συγγραφείς όλων των εποχών. Η «χριστουγεννιάτικη ιστορία» του δημοσιεύτηκε στις 19 Δεκεμβρίου 1843 και μέσα σε μία ημέρα πούλησε έξι χιλιάδες αντίτυπα, ένα τρελό νούμερο για την εποχή.
Η έμπνευση για τον Εμπενίζερ Σκρούτζ
Ο Κάρολος Ντίκενς χαρακτηριζόταν από εξαιρετική παρατηρητικότητα και την ιδιότητα να «διαβάζει» τους ανθρώπους. Το γεγονός αυτό αποτυπώνεται εύληπτα στα κείμενά του, τα οποία διακρίνονται από ζωντάνια και αμεσότητα. Οι πλειονότητα των ηρώων που συγγράφει είναι εμπνευσμένοι από την πραγματική ζωή. Το ίδιο συμβαίνει και με τον πρωταγωνιστή του, Εμπενίζερ Σκρούτζ, στην χριστουγεννιάτικη ιστορία.
Τον 17ο αιώνα φαίνεται να έζησε ένας άνθρωπος, ονόματι Τζον Μέγκοτ, ο οποίος παρουσιάζει σημαντική ομοιότητα με τον Σκρούτζ που περιγράφει ο Ντίκενς στην ιστορία του. Ήταν γόνος πλούσιας οικογένειας. Από πολύ μικρός έχασε τους γονείς του, οι οποίοι ωστόσο του άφησαν αρκετή περιουσία προκειμένου να ζήσει πλουσιοπάροχα. Φοίτησε σε ιδιωτικό σχολείο, διέμεινε για ένα μεγάλο διάστημα στην Ελβετία και δεν φοβόταν να ξοδέψει τα χρήματά του σε ακριβά ρούχα και δεξιώσεις. Μεγαλώνοντας, όμως, η συμπεριφορά του άλλαξε ριζικά. Πλέον σπαταλούσε χρήματα μόνο για το μεσημεριανό του, τα ακριβά ρούχα του αντικαταστάθηκαν από κουρέλια, δεν παντρεύτηκε ποτέ καθώς θεωρούσε πως ο γάμος κοστίζει πολλά χρήματα, απέκτησε όμως δύο γιους εκτός γάμου και αρνήθηκε μάλιστα να πληρώσει για την εκπαίδευσή τους. Τον παγερό μήνα Νοέμβριο του έτους 1789 ο Τζον διαγνώσθηκε με μια βαριά ασθένεια, γεγονός που τον οδήγησε στον θάνατο.
Η ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο
Ο Ντίκενς, όμως, δεν επέλεξε αυτό το τέλος για τον ήρωα της χριστουγεννιάτικης ιστορίας του. Επιθυμώντας να περάσει ένα ηθικό δίδαγμα μέσω του βιβλίου του, οδήγησε τον Σκρούτζ στην μεταμέλεια, την φιλανθρωπία και την πραγματική ανακάλυψη της ουσίας των Χριστουγέννων. Την δύσκολη περίοδο που ο Ντίκενς συγγράφει την νουβέλα του, οι άνθρωποι δεν γιόρταζαν τα Χριστούγεννα και κυριαρχούσε ένα δυσοίωνο κλίμα, κάτι που προέκυπτε από την βαθύτατα πουριτανική αντίληψη της εποχής του. Με τον μοναδικό τρόπο γραφής του, γεμίζει τους ανθρώπους ελπίδα για το μέλλον και απεικονίζει με τρόπο παραστατικό το παραδοσιακό και γιορτινό κλίμα των Χριστουγέννων.
Μέσα από το έργο του, ο Ντίκενς στηλιτεύει με περίτεχνο τρόπο τις άθλιες συνθήκες υπό τις οποίες διαβιούσε η εργατική τάξη της Αγγλίας την περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης. Δημιουργεί μια ζεστασιά στις καρδίες των ανθρώπων της εποχής και τους ωθεί στο να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα με αγάπη και ενθουσιασμό.
Επίκεντρο της σκέψης του αποτελεί η πεποίθηση πως οι άνθρωποι πρέπει να διαπνεόμαστε από το πνεύμα των Χριστουγέννων όλο τον χρόνο. Η αγάπη προς τον συνάνθρωπο δεν συνιστά μια τάση στην μόδα που έρχεται μόνο τα Χριστούγεννα. Κάθε μέρα, σε κάθε γωνιά του πλανήτη υπάρχουν άνθρωποι που χρειάζονται την βοήθειά μας. Το μόνο που μας απομένει, λοιπόν, είναι να εμπνευστούμε και εμείς από τον Σκρούτζ. Να προσφέρουμε απλόχερα την βοήθειά μας σε ανθρώπους που την έχουν ανάγκη και να αποτελέσει ο καθένας από εμάς εφαλτήριο για έναν καλύτερο κόσμο.
Τότε, «από αυτή τη μέρα, δε θα υπάρχει άνθρωπος που να γιορτάζει τα Χριστούγεννα καλύτερα από εμάς».
Πηγές:
- https://www.agon.gr/istories/26807/o-karolos-ntikens-to-pneyma-ton-christoygennon-ki/ (Απόστολος Κατσίκης)
- https://www.iefimerida.gr/stories/pragmatikos-skroytz-poy-enepneyse-ntikens-tsigkoyni-iroa
- https://www.mixanitouxronou.gr/tag/empenizer-skroutz/
