Η οικειότητα είναι από εκείνα τα στοιχεία που είναι συχνά στις ερωτικές, στις φιλικές και στις αδελφικές σχέσεις. Υποδηλώνει την αμοιβαία ευαλωτότητα των ατόμων και το να ανοίγονται ο ένας στον άλλον και να μοιράζονται διάφορα γεγονότα, συναισθήματα και εμπειρίες. Αυτός ο όρος κάποιες φορές αναφέρεται στις σεξουαλικές αλληλεπιδράσεις, χωρίς ωστόσο η οικειότητα να χρειάζεται να είναι σεξουαλική. Μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη ζωή μας, ως προς τη διατήρηση μιας υγιούς κοινωνικής ζωής. Αν αποφεύγουμε την οικειότητα, θα βρίσκουμε τον εαυτό μας απομονωμένο από τους υπόλοιπους. Μπορεί, ακόμη, να ερχόμαστε σε συνεχείς αντιπαραθέσεις μαζί τους. Αυτό το χαρακτηριστικό το έχουμε ανάγκη εκ φύσεως, καθώς είμαστε κοινωνικά πλάσματα. Ευημερούμε και εξελισσόμαστε μέσα από τις στενές προσωπικές σχέσεις με τους άλλους, τις οποίες επιζητούμε σε ικανοποιητικό -για μας- βαθμό. Η οικειότητα είναι ένας από τους λόγους που εν τέλει παραμένουμε σε μία σχέση. Με τον καιρό, όλο και περισσότερο θα διευρύνεται αυτή, αλλά και θα αναπτύσσεται η σχέση μας με το συγκεκριμένο άτομο, χάρη σε και εξαιτίας αυτής.
Τύποι οικειότητας:
Ενώ η οικειότητα προσδίδεται σε εικόνες ρομαντικών σχέσεων, μπορεί, επίσης, να συμβεί και σε άλλες σχέσεις, όπως στις σχέσεις γονέα-παιδιού. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν τέσσερεις διακριτοί τύποι. Πρώτα απ’ όλα, έχουμε τη βιωματική οικειότητα. Αυτή προκύπτει όταν συνδεόμαστε με τους άλλους κατά τη διάρκεια ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων. Εκείνη τη στιγμή, μπορεί να συγχρονίσουμε τις ενέργειές μας σε κάποια ομαδική εργασία. Για παράδειγμα, αυτό συμβαίνει σε έναν αγώνα ποδοσφαίρου, όπου οι αθλητές της μίας ομάδας σκοπεύουν να αποδώσουν καλύτερα από την άλλη. Ένας άλλος τύπος είναι η συναισθηματική οικειότητα. Σε αυτή την περίπτωση, νιώθουμε ασφάλεια να μοιραστούμε τα συναισθήματά μας με τους άλλους, όσο άβολα και να αισθανόμαστε. Μπορεί να εκμυστηρευτούμε προσωπικά μας θέματα σε έναν φίλο, ξέροντας ότι δε θα τα στρέψει εναντίον μας. Η πνευματική οικειότητα αναφέρεται όταν αισθανόμαστε άνετα να εκφράσουμε τις ιδέες και τις γνώμες μας για διάφορα θέματα σε κάποιον άλλο, ακόμα και αν διαφωνεί. Όλα αυτά, χωρίς κανενός την επιθυμία να “κερδίσει” το επιχείρημα. Τέλος, η σεξουαλική οικειότητα υποδηλώνει τη συμμετοχή των ανθρώπων σε αισθησιακές ή σεξουαλικές δραστηριότητες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι όταν δύο εραστές γνωρίζουν τις διάφορες προτιμήσεις του συντρόφου τους, αναφορικά με αυτές τις περιπτύξεις.
Γιατί υπάρχει ο φόβος της οικειότητας;
Η οικειότητα μάς βοηθάει να νιώθουμε περισσότερο ότι μας αγαπούν και λιγότερο μόνοι. Όμως, προϋποθέτει μεγάλη εμπιστοσύνη και ευαλωτότητα και ορισμένοι άνθρωποι μπορεί αυτό να το βρουν τρομακτικό. Υπάρχουν διάφορα σημάδια, τα οποία μαρτυρούν ότι κάποιος φοβάται την οικειότητα. Καταρχάς, απομακρύνεται σωματικά και συναισθηματικά. Αυτό συμβαίνει, ας πούμε, όταν μία γυναίκα περιγράφει τον σύντροφό της ως “απόμακρο”, “ξένο” ή “κρύο”. Επίσης, όπως είναι φυσικό, το άτομο αυτό δυσκολεύεται να εκφράσει τα συναισθήματά του. Κάποιοι άλλοι, ακόμη, μπορεί να εμπλακούν σε απιστίες και σε εξωσυζυγικές σχέσεις. Αυτές είναι πιο εύκολες όταν δεν υπάρχει συναισθηματική σύνδεση, παρά μόνο κάτι ευκαιριακό στο μυαλό τους. Ένα άλλο σημάδι θεωρείται όταν εθίζονται σε διάφορες ουσίες ή εργάζονται σκοπίμως πολλές ώρες. Κάνουν, δηλαδή, οτιδήποτε, προκειμένου να αποφύγουν να έρθουν σε επαφή με τα συναισθήματά τους.
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που οδηγούν έναν άνθρωπο στο φόβο της οικειότητας. Ένας από αυτούς είναι τυχόν θέματα εγκατάλειψης. Για παράδειγμα, μπορεί να φοβάται ότι μόλις συνδεθεί με ένα άτομο, αυτό θα φύγει. Εδώ, ίσως να συνέβη ένα ή περισσότερα παρόμοια περιστατικά στο παρελθόν, με αποτέλεσμα να τα γενικεύει σε κάθε νέα γνωριμία. Επίσης, και ο φόβος της απόρριψης παίζει το ρόλο του. Μπορεί να ανησυχεί ότι αν αποκαλύψει τυχόν αδύναμα σημεία του, το άλλο άτομο ίσως να μη θελήσει να είναι πια μαζί του. Ένας ακόμη παράγοντας είναι τα ζητήματα ελέγχου, επειδή πιστεύει ότι θα χάσει την ανεξαρτησία του, καθώς συνδέεται συναισθηματικά με τους άλλους. Εξίσου σημαντικός λόγος φόβου της οικειότητας είναι το παρελθόν κακοποίησης. Συγκεκριμένα, ένα ιστορικό παιδικής και -ειδικά- σεξουαλικής κακοποίησης ενδέχεται να τον δυσκολέψει στο να εμπιστευτεί τους άλλους.
Πώς χτίζουμε οικειότητα σε μία σχέση;
Για να αντιμετωπίσουμε το φόβο της οικειότητας, μπορούμε να ακολουθήσουμε τα εξής βήματα. Σε πρώτο επίπεδο, έχει σημασία να καταλάβουμε τους λόγους που δε μας επιτρέπουν να νιώσουμε οικεία με το άλλο άτομο και να καθορίσουμε τί θέλουμε από μία σχέση. Επίσης, οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι πιθανώς δεν ξέρουμε πώς να χειριστούμε τους φόβους μας. Αν κάποιος διακατέχεται από το φόβο της εγκατάλειψης, είναι ωφέλιμο να θυμάται ότι αυτός και μόνο καθορίζει την αξία του. Οι άλλοι άνθρωποι δεν έχουν καμία δύναμη πάνω του, αν αυτός -αυτοβούλως- δεν τους την “αναθέσει”. Ακόμη, είναι πολύ ωφέλιμο να ξεκαθαρίζουμε τις επιθυμίες μας και τα όριά μας στον/στην σύντροφό μας.
Η οικειότητα σε μία ερωτική σχέση συνήθως χτίζεται όσο περνάει ο καιρός. Η οικοδόμηση μακροχρόνιας οικειότητας είναι μία σταδιακή διαδικασία που απαιτεί υπομονή και επικοινωνία. Πολλοί άνθρωποι κρίνουν την ποιότητα των σχέσεών τους με βάση το βάθος της οικειότητας και το βαθμό στον οποίο νιώθουν κοντά με τον/την σύντροφό τους. Όπως και να ‘χει, η οικειότητα μπορεί να αναπτυχθεί με κάποιους τρόπους. Καταρχάς, είναι σημαντικό να είμαστε υπομονετικοί με αυτή τη διαδικασία. Θέλει το χρόνο της και καλώς πράττει, καθώς στην πορεία μπορεί να φανερωθούν πολλές καταστάσεις και το όλο πράγμα να σταματήσει. Μία άλλη καλή πρακτική είναι να μιλάμε για θέματα που νιώθουμε άνετα για αρχή και στην πορεία μπορούμε να μεταβούμε σε όλο και πιο δύσκολα, αν και όταν χρειαστεί. Ένας εξίσου ωφέλιμος τρόπος είναι να εκφράζουμε τις ανάγκες μας ανοιχτά στο άλλο άτομο, χωρίς να υποθέτουμε ότι οι επιθυμίες μας είναι “προφανείς”. Έτσι, αποφεύγονται πολλές παρεξηγήσεις. Τελευταίος, αλλά εξίσου σημαντικός -και άξιος αναφοράς- τρόπος είναι να σεβόμαστε τις διαφορές του άλλου. Δεν είναι προαπαιτούμενο να συμφωνούμε σε όλα, για να έχουμε μία καλή σύνδεση και σχέση με τον/την σύντροφό μας.
Πηγές:
- Σημάδια που δείχνουν ότι φοβάστε την οικειότητα. Ανακτήθηκε από https://www.therapia.gr/ (τελευταία πρόσβαση 15/03/2021 στις 00:00)
- Ο Φόβος της Οικειότητας και οι Τέσσερις Τύποι Δεσμού. Ανακτήθηκε από https://www.psychology.gr/ (τελευταία πρόσβαση 15/03/2021 στις 00:00)
- Intimacy. Ανακτήθηκε από https://www.goodtherapy.org/ (τελευταία πρόσβαση 15/03/2021 στις 00:00)
