Ο Φρανθίσκο Πιθάρρο Γκονθάλεθ ήταν Ισπανός εξερευνητής και κατακτητής (κονκισταδόρ). Έγινε ιδιαίτερα γνωστός ως ο κατακτητής της Αυτοκρατορίας των Ίνκας, ενός από τους πιο προηγμένους πολιτισμούς στην προκολομβιανή Αμερική, στην περιοχή του σημερινού Περού. Είναι επίσης ο ιδρυτής της πόλης της Λίμα.
Η καταγωγή του Φρανθίσκο Πιθάρρο
Ο Φρανθίσκο Πιθάρρο γεννήθηκε Τρουχίγιο της περιοχής Εξτρεμαδούρα στην Ισπανία. Οι πηγές της εποχής έχουν διαφωνία σχετικά με την ακριβή χρονολογία γέννησης του Πιθάρρο. Υπολογίζεται ότι γεννήθηκε στις 16 Μαρτίου μεταξύ των ετών 1741 και 1478. Ήταν νόθος γιος του Γκονζάλο Πιθάρρο Ροντρίγκεζ ντε Αγκιλάρ του πρεσβύτερου, Ισπανού συνταγματάρχη του πεζικού που υπηρέτησε στις ιταλικές εκστρατείες υπό τον Γκονζάλο Φερνάντες ντε Κόρδοβα και στη Ναβάρα, με κάποια διάκριση. Μητέρα του ήταν η Φρανσίσκα Γκονζάλες Ματέος, μια φτωχή γυναίκα από το Τρουχίγιο. Είχε άλλα τέσσερα αδέρφια, τον Γκονζάλο Πιθάρρο, τον Χερνάντο Πιθάρρο, τον Χουάν Πιθάρρο και τον Μαρτιν ντε Αλκαντάρα. Από την πλευρά του πατέρα του ήταν δεύτερος ξάδερφος του Ερνάν Κορτές, του κατακτητή της Αυτοκρατορίας των Αζτέκων του Μεξικού.
Μεγάλο μέρος της ζωής του ως παιδί ο Πιθάρρο το πέρασε στο σπίτι των παππούδων του, ασχολούμενος με τα συνηθισμένα πράγματα, με τα οποία ασχολούνται τα παιδιά της εποχής. Συμμετείχε σε διάφορους τοπικούς πολέμους και όταν τελείωσαν πολύ πιθανόν να πήγε να πολεμήσει στην Ιταλία.
Οι πρώτες αποικιακές εξορμήσεις
Στις 13 Φεβρουαρίου 1502, αφού συγκέντρωσε έναν στόλο 30 πλοίων και 2500 αποίκους και στράτευμα, απέπλευσε προς την Ισπανιόλα, μια ισπανική αποικία και λιμάνι στην Καραϊβική, τη σύγχρονη Αϊτή και Δομινικανή Δημοκρατία. Μαζί του ήταν και ο κυβερνήτης της αποικίας.
Ο Πιθάρρο αγαπούσε την εδραιωμένη ζωή του αποικιστή. Μαζί με τους δυο αδελφούς του, Χουάν και Γκονζάλο, συνέχισε να εξερευνά περιοχές κοντινές στον Παναμά και συμμετείχε σε εξερευνητικές αποστολές νότια της Διώρυγας του Παναμά στην Νότια Αμερική. Το 1510 ο Φρανθίσκο Πιθάρρο γράφτηκε σε μια αποστολή του εξερευνητή Αλόνσο ντε Οχέντα στην Ουράμπα στην Κολομβία. Φάνηκε ότι ήταν ένα σκληρός αλλά και σιωπηλός άνθρωπος, που θα μπορούσε τον εμπιστευτεί σε δύσκολες καταστάσεις. Τρία χρόνια μετά, το 1513, έγινε ο καπετάνιος και συμμετείχε στην αποστολή που είχε επικεφαλής τον εξερευνητή Βάσκο Νούνιεζ ντε Μπαλμπόα, που ανακάλυψε τον Ειρηνικό.
Από το 1519 μέχρι το 1523 ο Φρανθίσκο Πιθάρρο ήταν ο δήμαρχος αλλά και ο δικαστής της νεοσύστατης τότε πόλης τον Παναμά. Εκεί συγκέντρωσε μια μικρή περιουσία. Όσο ήταν εκεί στον Παναμά, το 1522, έμαθε από τους τοπικούς φυλάρχους ότι νοτιότερα του Παναμά υπάρχουν πολιτείες μυθικές με τεράστιες ποσότητες χρυσού, εννοώντας τις πόλεις των Ίνκας, που βρίσκονται στο σημερινό Περού.
Οι πρώτες καινούριες κατακτήσεις του Φρανθίσκο Πιθάρρο
Το 1523 ο 48χρονος πια Πιθάρρο ξεκινούσε για τις εκστρατείες που θα τον κάνανε πασίγνωστο. Ξεκίνησε λοιπόν τις προετοιμασίες για ένα ταξίδι, στο οποίο θα ανακάλυπτε και θα κατακτούσε την δυτική ακτή της Νότιας Αμερικής. Συνεργάτες του ήταν ο στρατιώτης Ντιέγκο ντε Αλμάγρο και ο ιερέας Ερνάντο ντε Λούκε.
Μεγάλες δυσκολίες συνάντησαν κατά μήκος της ακτής την Κολομβίας και στην πρώτη αποστολή του 1524 – 1525 αλλά και στην δεύτερη αποστολή του 1526 – 1528. Ο Μπαρτολομέ Ρουίζ έπλευσε μπροστά και πέρασε τον Ισημερινό, όπου συνάντησε πολλά εμπορικά μέρη, που εκτός των άλλων είχαν και πολύτιμα μέταλλα από το Περού. Μόλις επέστρεψε από εκεί ηγήθηκε της αποστολής στα νότια του Ισημερινού. Η ομάδα του Πιθάρρο όμως παρέμεινε στα παράκτια νησιά και ο Αλμάγρο στάλθηκε πίσω στον Παναμά για να φέρει ενισχύσεις. Ο καινούριος όμως κυβερνήτης του Παναμά είχε δώσει εντολές να εγκαταλειφθεί η αποστολή για να μην χαθούν περισσότερες ανθρώπινες ζωές.
Φημολογείται ότι τότε ο Πιθάρρο σχεδίασε στο έδαφος μια γραμμή με το σπαθί του και ύστερα προσκάλεσε να διασχίσουν την γραμμή όσοι ήθελαν να κατακτήσουν πλούτη κα δόξα. Δεκατρία άτομα πέρασαν την γραμμή του Πιθάρρο και ξεκίνησαν την εξερεύνηση της ακτής, λαμβάνοντας ο καθένας πολλούς θησαυρούς και αντικείμενα των Ίνκας.
Οι ισχυρές αντιρρήσεις του κυβερνήτη του Παναμά για την επερχόμενη επιχείρηση οδήγησαν τους εξερευνητές στην απόφαση να πάει ο Πιθάρρο στην Ισπανία για να ζητήσει από τον αυτοκράτορα Κάρολο Ε’ (Charles I της Ισπανίας) την άδεια να πραγματοποιήσει την αποστολή των κατακτήσεων. Την άνοιξη του 1528 ο Πιθάρρο βρισκόταν ήδη στην Σεβίλλη, όταν ο Ερνάν Κορτές, κατακτητής του Μεξικού, κέρδισε τον Κάρολο στο σχέδιό του. Έτσι ο Πιθάρρο ενισχύθηκε παίρνοντας και οικόσημο, κι επίσης έγινε κυβερνήτης και αρχηγός της επαρχίας, με την έγκριση του βασιλιά.
Η κατάκτηση του Περού
Τον Ιανουάριο του 1530 ο Φρανθίσκο Πιθάρρο ξεκίνησε τις προετοιμασίες για τον Παναμά μαζί με τέσσερα αδέρφια του και μέχρι τον Ιανουάριο του 1531 ήταν έτοιμος να ξεκινήσει για το Περού. Το 1532, μετά από μετά από δύο εξερευνητικές αποστολές στην βορειοδυτική Νότια Αμερική, ξεκίνησε η εκστρατεία για την κατάκτηση του Περού. Το πλοίο της αποστολής είχε 180 άντρες και 37 άλογα και αργότερα ενώθηκε με δύο ακόμη πλοία. Στις 15 Νοεμβρίου έφτασε ο Πιθάρρο και αμέσως δημιούργησε το πυροβολικό. Ύστερα έστειλε τον αδερφό του Χερνάντο μαζί με έναν άλλο Ισπανό να ζητήσουν συνάντηση με των αρχηγών των ντόπιων.
Την περίοδο εκείνη η Αυτοκρατορία των Ίνκας βρισκόταν σε εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των δύο αδερφών, Ουάσκαρ και Αταουάλπα, που διεκδικούσαν την εξουσία της Αυτοκρατορίας. Ο Αταουάλπα κέρδισε τον Ουάσκαρ και διέταξε την δολοφονία του. Οι Ισπανοί από την πλευρά τους εκμεταλλεύτηκαν τις διάφορες φατρίες μέσα στους Ίνκας. Ενίσχυσαν διάφορες συμμαχίες μεταξύ των ντόπιων και τελικά κατάφεραν να προωθήσουν την τελική επιτυχημένη επίθεση στην πρωτεύουσα τον Ίνκας, Κούσκο, τον Νοέμβριο του 1532. Ο Πιθάρρο στην συνέχεια ίδρυσε την πόλη Πιούρα.
Ο Αταουάλπα, που κατοικούσε κοντά στην πόλη Καχαμάρκα, είχε στρατό περίπου 80.000 ανδρών. Όταν έμαθε την μικρή δύναμη που διέθετε ο Πιθάρρο, ήταν κάπως περιφρονητικός. Ωστόσο δέχτηκε την πρόταση να συναντηθούν οι δυο τους στην πόλη του. Μετά από μια μέρα αναμονής ο Αταουάλπα, μπήκε στην πλατεία της Καχαμάρκα. Η συνοδεία ήταν 3.000 έως 4.000 άντρες, που είτε ήταν άοπλοι είτε είχαν κρυμμένες κάτω από τους χιτώνες του κοντές λόγχες και σφεντόνες.
Ο Πιθάρρο έστειλε στην συνάντηση τον Ερνάντο ντε Σότο και έναν ιερέα, τον τη Βισέντε της Βαλβέρδε, για να προτείνει και να προτρέψει τον Αταουάλπα και τον λαό του να δεχτούν τον Χριστιανισμό ως θρησκεία τους και τον Κάρολο Β ως τον αφέντη τους. Ο Αταουάλπα αμφισβήτησε τόσο την θρησκεία που του πρότειναν όσο και την κυριαρχία των Ισπανών. Μάλιστα, αφού εξέτασε μια Βίβλο που του έδωσε ο ιερέας, την πέταξε στο έδαφος. Όταν ο ιερέας Βαλβέρδε επέστρεψε και ανέφερε τα γεγονότα στον Πιθάρρο, εκείνος διέταξε αμέσως να γίνει επίθεση, παρά την μικρή δύναμη που διέθετε. Οι Ίνκας έμειναν έκπληκτοί όταν αποκόπηκαν από όλες τις πλευρές. Ο Πιθάρρο μάλιστα συνέλαβε ο ίδιος τον Αταουάλπα.
Ο Αταουάλπα κρατήθηκε ως όμηρος. Δεν κατάφερε να κερδίσει την απελευθέρωσή του ούτε όταν εκπλήρωσε την υπόσχεσή του να γεμίσει το θάλαμο που κρατήθηκε με χρυσό και δυο φορές την ίδια ποσότητα σε ασήμι. Αντίθετα, κατηγορήθηκε ως αιρετικός κι επίσης ότι σχεδίαζε να ανατρέψει τους Ισπανούς. Οι απελπισμένοι Ίνκας έτρεξαν να βρουν καταφύγιο στο Μάτσου Πίτσου. Ο Αταουάλπα εκτελέστηκε με στραγγαλισμό στις 29 Αυγούστου 1533. Η καινούρια χώρα βαφτίστηκε Περού. Το όνομα είναι ίσως μια διαφθορά του ονόματος του ποταμού Βιρού.
Το τέλος της ζωής του Φρανθίσκο Πιθάρρο
Για την προσωπική ζωή του Φρανθίσκο Πιθάρρο δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα. Γνωρίζουμε μόνο ότι σύζυγός του ήταν η Κίσπ Σίσα Άνιας Κόλκε και είχαν αποκτήσει μια κόρη, την Φρανθίσκα Πιθάρρο Ιουπανκί.
Μετά την κατάκτηση των εδαφών των Ίνκας και για το υπόλοιπο της ζωή τους ο Πιθάρρο ασχολήθηκε με την εδραίωση της ισπανικής κυριαρχίας στο Περού καθώς και με την υπεράσπιση του μεριδίου του στα λάφυρα αλλά και του μεριδίου των αδερφών του. Όμως μεταξύ του Φρανθίσκο Πιθάρρο και του συντρόφου του Ντιέγκο ντε Αλμάγρο αναπτύχθηκε μεγάλη εχθρότητα και αντιπαλότητα, γιατί ο Πιθάρρο είχε περισσότερα προνόμια και αρμοδιότητες σε σχέση με τους άλλους στις νέες περιοχές. Αυτό παραβίαζε μια αρχική συμφωνία που είχαν κάνει ότι τα λάφυρα από τις νέες κατακτήσεις θα μοιραζόταν εξίσου σε όλους.
Όταν ο Αλμάγρο κατέλαβε την πόλη Κούσκο, ο Πιθάρρο τον έπεισε να φύγει για την Χιλή, όπου θα είχε περισσότερες εξουσίες. Πηγαίνοντας εκεί όμως ο Αλμάγρο, απογοητεύτηκε από την φτώχεια της χώρας αυτής και επέστρεψε στο Περού. Εκεί ο Πιθάρρο τον έπιασε αιχμάλωτο κι αργότερα διέταξε την εκτέλεσή του, την οποία πραγματοποίησε ο Χερνάντο Πιθάρρο.
Ο Φρανθίσκο Πιθάρρο, εν τω μεταξύ, βρισκόταν στην Λίμα, μια πόλη που είχε ιδρύσει το 1535 και στην οποία έζησε τα τελευταία δυο χρόνια της ζωής του. Οι οπαδοί του νεκρού Αλμάγρο είχαν κάνει ομάδα γύρω από τον γιο του Αλμάγρο, Ντιέγκο «ελ Μόθο», και ήταν επίσης στην Λίμα, όπου ήταν περιορισμένοι και παρακολουθούσαν. Υποψιαζόμενοι οτι και αυτοί θα γίνουν στόχος και θα εξαλειφθούν, αποφάσισαν να κινηθούν πρώτοι και να επιτεθούν στο παλάτι του Πιθάρρο στις 26 Ιουνίου 1541. Ο Φρανθίσκο Πιθάρρο δολοφονήθηκε από τον Ντιέγκο «ελ Μόθο», ο οποίος ήθελε να εκδικηθεί για τον θάνατο του πατέρα του. Ο θάνατος του Φρανθίσκο Πιθάρρο ήταν παρατεταμένος, τραβώντας έναν σταυρό από αίμα στο έδαφος, φιλώντας τον και φωνάζοντας «Ιησούς» καθώς έπεσε.
Ακολουθεί ένα video με την ζωή του Φρανθίσκο Πιθάρρο από το History Channel.
Για το άρθρο χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από:
- Φρανθίσκο Πιθάρρο, Ανακτήθηκε από: https://el.wikipedia.org/ Τελευταία πρόσβαση: 1/6/21
- Φρανθίσκο Πιθάρρο: γνωστός ως κατακτητής της Αυτοκρατορία των Ίνκας. (2017). Ανακτήθηκε από: https://www.timesnews.gr/ Τελευταία πρόσβαση: 1/6/21
- Φρανθίσκο Πιθάρρο, Ανακτήθηκε από: https://www.elwiki.org/ Τελευταία πρόσβαση: 1/6/21
- Ballesteros-Gaibrois, M., Francisco Pizarro. Ανακτήθηκε από: https://www.britannica.com/ Τελευταία πρόσβαση: 1/6/21
- Αυτοκρατορία των Ίνκας, Ανακτήθηκε από: https://el.wikipedia.org/ Τελευταία πρόσβαση: 16/6/21
- Φρανθίσκο Πιθάρρο, Ανακτήθηκε από: https://el.alegsaonline.com/ Τελευταία πρόσβαση: 16/6/21
