Η εκκένωση της Δουνκέρκης είναι ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα κατά τον πρώτο χρόνο του Β’ Παγκοσμίου. Στα μέσα Μαΐου του 1940, οι Γερμανοί ξεκινούν επίθεση εναντίον της Γαλλίας δια μέσω του δάσους των Αρδεννών και του Λουξεμβούργου. Η παραπλανητική αυτή κίνηση έπιασε σχεδόν απροετοίμαστους τους Γάλλους, οι οποίοι είχαν συγκεντρώσει τις πιο επίλεκτες δυνάμεις τους πίσω από την Γραμμή Μαζινό.
Το γερμανικό σχέδιο «Fall Gelb[1]» (Επιχείρηση Κίτρινο) προέβλεπε επίθεση από τις Αρδέννες και στη συνέχεια επίθεση κατά μήκος της κοιλάδας του Σομ. Με τον τρόπο αυτό οι γαλλικές δυνάμεις θα κόβονταν στη μέση. Οι Γερμανοί για ακόμα μια φορά χρησιμοποίησαν τον Κεραυνοβόλο Πόλεμο (Blitzkrieg) και επέτυχαν το σχέδιό τους, αποκόβοντας τον γαλλικό στρατό και τις αγγλικές δυνάμεις, που είχαν μεταφερθεί στην περιοχή.
Οι Άγγλοι αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν προς την μόνη δίοδο που οδηγούσε στην Αγγλία: την Δουνκέρκη. Η Luftwaffe βλέποντας την υποχώρηση, ξεκίνησε τον βομβαρδισμό της Δουνκέρκης, με σκοπό την κατάληψη της πόλης και τον εκμηδενισμό των αγγλικών και γαλλικών στρατευμάτων.
Ο νέος πρωθυπουργός της Αγγλίας, Ουίνστων Τσόρτσιλ, με τη συνδρομή του Βρετανικού Ναυαρχείου έστησε την «Επιχείρηση Δυναμό» (Operation Dynamo). Με τεράστιες προσπάθειες και την αποστολή κάθε διαθέσιμου πλοίου από την Αγγλία και με την υποστήριξη της αγγλικής αεροπορίας (RAF), ο μεγαλύτερος όγκος του εκστρατευτικού σώματος διεκπεραιώθηκε στην Αγγλία (112.000 Γάλλοι στρατιώτες και 240.000 Βρετανοί [2]) και η εκκένωση της Δουνκέρκης στέφθηκε με επιτυχία.
Η Κινηματογραφική Απόδοση του γεγονότος
Στο σημείο αυτό αφήνουμε το νήμα της ιστορίας και μεταβαίνουμε στον χώρο του κινηματογράφου. Για το ιστορικό γεγονός της εκκένωσης της Δουνκέρκης παρουσιάζονται δυο σχετικά σύγχρονες ταινίες: το Darkest Hour του 2017 και το Dunkirk του 2017.
Darkest Hour 2017
Είναι μια δραματική ταινία σε σκηνοθεσία του Joe Wright και σενάριο του Anthony McCarten. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο της ταινίας είχε ο Gary Oldman. Η ταινία πραγματεύεται την ανάρρηση του Τσόρτσιλ στην πρωθυπουργία της Αγγλίας. Ο Τσόρτσιλ ανέλαβε την εξουσία την ίδια μέρα που οι Γερμανοί εξαπέλυαν επίθεση στις Κάτω Χώρες (Ολλανδία, Βέλγιο). Ενώ λίγες μέρες αργότερα οι Γερμανοί επιτίθενται στην Γαλλία και ο ίδιος μεταβαίνει εκεί για να συζητήσει με τον Γάλλο πρόεδρο.
Πάντως η δυσπιστία προς το πρόσωπό του ήταν δεδομένη. Στον πρώτο λόγο που βγάζει ως πρωθυπουργός υπόσχεται μάχη μέχρις εσχάτων. Το πιο σημαντικό ζήτημα που είχε να αντιμετωπίσει τις πρώτες μέρες της πρωθυπουργίας του ήταν η εκκένωση της Δουνκέρκης, από τα συμμαχικά στρατεύματα. Ο ίδιος ο Τσόρτσιλ βλέπουμε να βρίσκεται σε δίλημμα. Μάλιστα κάποιοι μιλάνε και για συνθήκη ειρήνης. Μέσα σε αυτή την κατάσταση οι πολιτικοί του αντίπαλοι θέτουν ψηφοφορία μη εμπιστοσύνης.
Η επίσκεψη του Βασιλιά, η μαχητικότητα του λαού και η επιτυχία της εκκένωσης της Δουνκέρκης πείθουν τον ίδιο να συνεχίσει τον πόλεμο ως το τέλος. Στην τελική σκήνη βλέπουμε τον διάσημο λόγο του Τσόρτσιλ στο κοινοβούλιο που προτρέπει τους Άγγλους για μάχη ως εσχάτων. Ο λόγος αυτός έχει μείνει στην ιστορία με τον γενικό τίτλο «We shall fight on the beaches».
Dunkirk 2017
Ο Nolan στο Dunkirk, που πραγματεύεται την εκκένωση της Δουνκέρκης, δεν θέτει ως πρωταγωνιστή έναν ήρωα, αλλά το σύνολο. Ο χρόνος δεν είναι γραμμικός. Βλέπουμε την ιστορία να εξελίσσεται σε ουρανό, γη και θάλασσα. Βλέπουμε την αγωνία του απλού στρατιώτη, ο οποίος είναι αντιμέτωπος με τον θάνατο.
Κύριο θέμα της ταινίας είναι η προσπάθεια εκκένωσης της Δουνκέρκης από τα στρατεύματα των Άγγλων και των Γάλλων. Οι προσπάθειες των Άγγλων αξιωματικών δείχνουν μάταιες, αφού δεν υπήρχε ο απαιτούμενος αριθμός μεταγωγικών πλοίων. Οι υπεύθυνοι του Βρετανικού Ναυαρχείου αποφασίζουν να διαθέσουν όλα τα πλοία που είχαν στη διάθεσή τους, ακόμα και ψαροκάικα, για την μεταφορά των στρατιωτών στην Αγγλία.
Παράλληλα με τα όσα συνέβαιναν σε θάλασσα και στεριά μεγάλες μάχες διεξάγονταν και στους αιθέρες. Η αγγλική αεροπορία, η RAF, προσπαθούσε με όλες της τις δυνάμεις να προστατεύσει τους εγκλωβισμένους στρατιώτες. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι Σύμμαχοι, η εκκένωση της Δουνκερκης επέτυχε και έτσι οι Αγγλογαλλικές δυνάμεις συνέχισαν να μάχονται ως το τέλος του πολέμου.
[1] John MacDonald, Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος: Οι Μεγάλες Μάχες. Αθήνα 2005, σελ. 8-9
[2] David Irving, Ο Πόλεμος των Στρατηγών, τομ. 1, Αθήνα 2007, σελ. 19
