Καρύδας: Μια οικογένεια με ιστορία στο παπούτσι
Η επωνυμία Καρύδας μετρά πάνω έναν αιώνα στον χώρο του υποδήματος. Η αρχή γίνεται το 1912 όταν ο Κωνσταντίνος Καρύδας ανοίγει στη Νιγρίτα Σερρών ένα μικρό εργαστήρι κατασκευής υποδημάτων. 30 χρόνια μετά, το 1942, εν μέσω πολέμου, ο γιος του Γρηγόρης Καρύδας ανοίγει το πρώτο κατάστημα στη Θεσσαλονίκη, στον αριθμό 49 της Εγνατίας. Στο κατάστημα της Εγνατίας 52 ανοίγει η νέα γενιά ένα τετραώροφο κατάστημα με παπούτσια για όλη την ελληνική οικογένεια. Με δημιουργίες από ελληνικά εργοστάσια ντύνουν τα πόδια των Θεσσαλονικέων -και όχι- μόνο για δεκαετίες.
Το 2001 διαβλέποντας τις κινήσεις της αγοράς η φίρμα επανασχεδιάζεται και υιοθετεί διαφορετική προσέγγιση, στρεφόμενη σε ιταλικά υποδήματα. Είναι τότε που το κατάστημα κατηφορίζει προς τον εμπορικότερο δρόμο της Θεσσαλονίκης, την Τσιμισκή. Η επιτυχία του επανασχεδιασμού της φίρμας επισφραγίζεται με το άνοιγμα παραρτημάτων στη νότια Ελλάδα, με ένα κατάστημα στη Λάρισα και δύο στην Αθήνα. Η είσοδος στη διαδικτυακή αγορά είναι άλλος ένας σταθμός που δείχνει την προσαρμοστικότητα της επωνυμίας Καρύδας.
Το γοβάκι του Καρύδα: η έμπνευση εξ Αμερικής
Ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα σημεία της Θεσσαλονίκης είναι το γοβάκι του Καρύδα που κοσμεί το γείσο του καταστήματος στον αριθμό 52 της Εγνατίας. Η έμπνευση ήρθε εξ Αμερικής, σε ένα ταξίδι του Γρηγόρη Καρύδα στο Λας Βέγκας. Όταν επισκέφτηκε την πόλη των καζίνο, ο Γρηγόρης Καρύδας είδε το τεράστιο γοβάκι που κοσμούσε το καζίνο Silver Sleeper.
Το γοβάκι ήταν το σήμα κατατεθέν του καζίνο. Πρόκειται για ένα γοβάκι ύψους λίγο περισσότερο από 3,5 m., με 900 λαμπιόνια και άλλα 80 επιπλέον στην περιοχή του φιόγκου που κοσμεί το μπροστινό μέρος του παπουτσιού. Σχεδιάστηκε από τον Jack Larsen Sr. και κατασκευάστηκε από την εταιρεί YESCO. Το γοβάκι τοποθετήθηκε αρχικά στην οροφή του καζίνο, το 1954 ή το 1955. Το 1965 μετακινήθηκε στη μαρκίζα, κοντά στην επιγραφή. Όταν το καζίνο έκλεισε, το γοβάκι βρέθηκε σε μια μάντρα για πούλημα. Αργότερα πέρασε στην ιδιοκτησία του Μουσείου Νέον, αποκαταστάθηκε στην αρχική του μορφή, ενώ το 2009 τοποθετήθηκε στη Βόρεια Λεωφόρο του Λας Βέγκας.
Από το Λας Βέγκας στη Θεσσαλονίκη
Ο Γρηγόρης Καρύδας εντυπωσιάστηκε από το γοβάκι του Silver Sleeper και παρήγγειλε ένα ολόιδιο αλλά λίγο μικρότερο για να κοσμήσει το κατάστημά του. Το γοβάκι του Καρύδα στη Θεσσαλονίκη έχει 2 m. ύψος, 2,5 m. μήκος, με τακούνι ύψους 1,5 m. 780 λαμπιόνια φώτιζαν κάποτε πάνω στο γοβάκι, ενώ -όπως το πρωτότυπο- περιστρεφόταν πάνω σε μια βάση.
Η YESCO, η εταιρεία που κατασκεύασε το γοβάκι του Silver Sleeper, κατασκεύασε και το γοβάκι του Καρύδα. Η άφιξη του στη Θεσσαλονίκη έγινε από αέρος και ξηράς. Ταξίδεψε, δηλαδή, με αεροπλάνο από το Λας Βέγκας μέχρι την Αθήνα και από εκεί με τρένο ως τον τελικό του σταθμό, στη Θεσσαλονίκη, στο νούμερο 52 της Εγνατίας.
Τα φώτα σβήνουν, το γοβάκι μένει
Το γοβάκι του Καρύδα φώτιζε για δεκατίες τον πολυσύχναστο εμπορικό δρόμο της Θεσσαλονίκης. Ακόμη και όταν το κατάστημα άλλαξε στέγη, συνέχισε να φωτίζει στο ίδιο σημείο, το κατάστημα της Fena που νοίκιασε το οίκημα. Το 1975, ο Γάλλος πρόεδρος Valéry Giscard d’Estaing επισκέφτηκε τη Θεσσαλονίκη και εντυπωσιάστηκε από το γοβάκι του Καρύδα. Ζήτησε μάλιστα να φωτογραφηθεί μαζί του. Το 1997, ο Οργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας το ανακήρυξε Νεώτερο μνημείο, απαγορεύοντας την απομάκρυνσή του από το σημείο. Είναι μια εξασφάλιση αυτή, ότι δεν θα καταλήξει σαν το πρώτο αδερφάκι του σε κάποια μάντρα για μεταχειρισμένα υλικά.
Τα λαμπιόνια της θρυλικής γόβας σβήνουν οριστικά το 2010, όταν η Fena χρεωκοπεί. Παροπλισμένο, σκονισμένο και σκοτεινό συνεχίζει να κοσμεί την πρόσοψη του οικήματος, στο οποίο σήμερα λειτουργεί κατάστημα ενδυμάτων.
Μπορεί να είναι κιτς, αλλά πολλοί θα συμφωνήσουν ότι τα φωτεινά λαμπιόνια έδιναν μια άλλη νότα στα ομιχλώδη απογεύματα της Θεσσαλονίκης. Και όσοι το προλάβαμε φωτισμένο, ασυναίσθητα υψώνουμε τα μάτια προς το μέρος του, κάθε φορά που περνούμε από το νούμερο 52 της Εγνατίας.
Πηγές:
Δαϊρούση, Δ. (2020). Το γοβάκι του Καρύδα. TheLIFEmaniacs. Ανακτήθηκε από: www.thelifemaniacs.gr (τελευταία πρόσβαση: 15/10/2024)
Καλφοπούλου, Γ. (2023). Streets of SKG: Το περίφημο «Γοβάκι του Καρύδα» που φώτιζε την Εγνατία Οδό. karfitsa. Ανακτήθηκε από: www.karfitsa.gr (τελευταία πρόσβαση: 15/10/2024)
Τζήμου, Κ. (2014). Το Παπούτσι Σταρ Γοβάκι. parallaxi. Ανακτήθηκε από: www.parallaxi.gr (τελευταία πρόσβαση: 15/10/2024)
«Το παπούτσι του Καρύδα»: Πώς από το Λας Βέγκας προσγειώθηκε στη Θεσσαλονίκη και έγινε σύμβολο. seleo. Ανακτήθηκε από: www.seleo.gr (τελευταία πρόσβαση: 15/10/2024)
Πληροφορίες για την εταιρεία Καρύδας από την ιστοσελίδα της: www.karida-shoes.gr (τελευταία πρόσβαση: 15/10/2024)
Πληροφορίες για το γοβάκι του Silver Sleeper από την σελίδα της wikipedia: wikipedia.org (τελευταία πρόσβαση: 15/10/2024)
