Τα τελευταία χρόνια ακούμε συνεχώς για την τεχνητή νοημοσύνη – γνωστή και ως AI. Πολλοί τη χρησιμοποιούν για να γράψουν κείμενα, στίχους, ακόμα και σενάρια. Μπορεί να γράψει σωστά, γρήγορα και να μιμείται τον τρόπο που γράφουμε εμείς οι άνθρωποι. Κάπου εδώ όμως, δημιουργείται μια απορία: μπορεί στ’ αλήθεια το AI να γράψει ένα σενάριο τόσο καλό, ώστε να βραβευτεί με Όσκαρ;
Η απάντησή μου είναι: όχι. Γιατί το AI δεν είναι δημιουργός. Δημιουργός είναι ο άνθρωπος.
Ένα σενάριο δεν είναι απλά μερικές σκηνές και διαλόγοι. Είναι σκέψεις, αναμνήσεις, συναισθήματα. Είναι κομμάτι του ανθρώπου που το γράφει. Ένας σεναριογράφος δεν γράφει μόνο με το μυαλό του – γράφει με την ψυχή του. Βάζει στις λέξεις του αυτά που έχει ζήσει. Την απώλεια, την αγάπη, την αλήθεια του. Το AI, όσο “έξυπνο” κι αν είναι, δεν έχει ζήσει τίποτα. Δεν έχει αισθήματα. Δεν έχει μνήμες. Δεν έχει παιδικά χρόνια, ούτε αγαπημένα πρόσωπα. Οπότε δεν μπορεί να γράψει κάτι που να κουβαλάει ουσία και βάθος.
Το AI μπορεί να βοηθήσει έναν άνθρωπο να βρει ιδέες ή να διορθώσει ένα κείμενο. Μπορεί να δώσει ένα πρώτο σχέδιο ή να προτείνει κάτι τεχνικά σωστό. Αλλά το συναίσθημα, η έμπνευση, το “κάτι δικό μου”, αυτά ανήκουν μόνο στον άνθρωπο. Εμείς είμαστε οι μόνοι που μπορούμε να γράψουμε κάτι που να ακουμπήσει τις καρδιές των άλλων. Γιατί εμείς έχουμε καρδιά.
Οι ταινίες που βραβεύονται με Όσκαρ, δεν είναι απλώς καλές. Είναι εκείνες που συγκινούν. Που μας θυμίζουν κάτι από εμάς. Που μας κάνουν να γελάσουμε ή να δακρύσουμε. Κανένα πρόγραμμα, καμία μηχανή, δεν μπορεί να νιώσει τη συγκίνηση. Ούτε να την προσφέρει στ’ αλήθεια. Μπορεί να την “μιμηθεί”. Αλλά δεν είναι το ίδιο.
Η τεχνολογία είναι χρήσιμη – και αυτό δεν το αρνείται κανείς. Μπορεί να κάνει τη δουλειά μας πιο εύκολη, πιο γρήγορη, πιο οργανωμένη. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι εργαλείο. Όχι δημιουργός. Όπως ένα πινέλο δεν είναι ο ζωγράφος, έτσι και το AI δεν είναι ο συγγραφέας. Το εργαλείο δεν έχει όνειρα. Εμείς έχουμε. Και είναι τα όνειρά μας που γίνονται ιστορίες.
Αν ένα σενάριο θέλουμε να το πούμε “καλό”, δεν αρκεί να έχει καλή δομή ή ωραίους διαλόγους. Πρέπει να είναι αληθινό. Πρέπει να λέει κάτι. Πρέπει να έχει ψυχή. Και αυτή την ψυχή δεν μπορεί να τη φτιάξει κανένα μηχάνημα.
Άρα, όχι. Το AI δεν μπορεί να γράψει σενάριο που να αξίζει Όσκαρ. Γιατί το βραβείο αυτό, ανήκει στον άνθρωπο που είχε κάτι να πει – και το είπε με τον δικό του τρόπο. Ανήκει σε εκείνον που πήρε τις σκέψεις του, τις έγραψε, και τις έκανε ιστορία.
Όσο υπάρχουμε, όσο νιώθουμε, όσο σκεφτόμαστε, εμείς θα είμαστε οι δημιουργοί. Το AI μπορεί να μας ακολουθεί, να μας βοηθά. Αλλά δεν μπορεί να μας αντικαταστήσει. Γιατί δεν είναι αυτό που είμαστε: άνθρωποι. Και αυτό δεν μπορεί να το μάθει. Μπορεί να διαβάσει χιλιάδες σενάρια, αλλά δεν θα νιώσει ποτέ την ανάγκη να γράψει ένα.
Στο τέλος της ημέρας, οι ιστορίες που θυμόμαστε, είναι εκείνες που γεννήθηκαν από την ψυχή κάποιου ανθρώπου. Και αυτές είναι που αξίζουν – όχι μόνο Όσκαρ, αλλά και κάτι πιο σημαντικό: την καρδιά του κοινού.
