Τι είναι το Kukur Tihar, πότε και γιατί γιορτάζεται;
Το φεστιβάλ σκύλων Νεπάλ ή αλλιώς Kukur Tihar, είναι μια ετήσια γιορτή στο Νεπάλ αφιερωμένη στους σκύλους και γίνεται την δεύτερη μέρα του πενταήμερου πανηγυριού Tihar. Εκείνη τη μέρα οι άνθρωποι τιμούν την πίστη και την αφοσίωση τόσο των κατοικίδιων σκύλων όσο και των αδέσποτων, μέσω τελετουργιών. Το φεστιβάλ σκύλων Νεπάλ γίνεται στον ιερό μήνα Κάρτικα, δηλαδή μεταξύ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου, ανάλογα με το σεληνιακό ημερολόγιο και συνδέεται με θρησκευτικές αντιλήψεις της ινδουιστικής παράδοσης. Κατά τη μυθολογία οι σκύλοι θεωρούνταν αγγελιοφόροι του Yama, δηλαδή του θεού του θανάτου και προστάτες των πυλών του κάτω κόσμου, γι’ αυτό και η τιμή προς τους σκύλους θεωρείται πράξη σεβασμού και ευλογία.
Τελετουργίες και έθιμα
Την ημέρα του φεστιβάλ οι ιδιοκτήτες των σκύλων αλλά και οι κοινοτικές ομάδες λούζουν τους σκύλους ώστε να είναι έτοιμοι για τις τελετουργίες καθώς η καθαρότητα αποτελεί ένδειξη σεβασμού. Έπειτα, οι σκύλοι στολίζονται με γιρλάντες από μαργαρίτες (marigold), οι οποίες τοποθετούνται γύρω από τον λαιμό τους ως ένδειξη τιμής και ευγνωμοσύνης για την προσφορά τους. Ακόμη, το επόμενο στάδιο της τελετουργίας είναι να τους βάζουν κόκκινες τελείες στο μέτωπο (tika), φτιαγμένες από κόκκινη σκόνη, ρύζι και γιαούρτι. Η «tika» τοποθετείται πάνω από τα μάτια ή το μέτωπό τους συμβολίζοντας την ευλογία, την προστασία και την ιερή θέση που κατέχουν οι σκύλοι εκείνη την μέρα. Επιπλέον, τους προσφέρουν φαγητό, όπως ρύζι, αυγά, γάλα και κρέας ή ειδικές τροφές για σκύλους. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως δεν τιμώνται μόνο τα οικόσιτα σκυλιά, αλλά και τα αδέσποτα και τα αστυνομικά και σωστικά σκυλιά, τα οποία αναγνωρίζονται για τις υπηρεσίες τους. Τέλος, μέρος των τελετουργιών αποτελούν και οι προσευχές των οικογενειών για την υγεία και την μακροζωία των σκύλων, αλλά και για την ευημερία των σπιτιών τους καθώς ο σκύλος θεωρείται φύλακας του σπιτιού. Μέσω των τελετουργιών εκφράζεται ο σεβασμός προς το υπερφυσικό καθώς οι σκύλοι θεωρούνται φρουροί του θεού του θανάτου και τονίζεται η θρησκευτική και κοινωνική σημασία των σκύλων στη ζωή της Νεπάλ.
Κοινωνική σημασία και σύγχρονες προκλήσεις
Το φεστιβάλ αποτελεί μια ευκαιρία ενδυνάμωσης της σχέσης μεταξύ ανθρώπου και ζώου, αλλά και μια ευκαιρία για να αναδειχθεί η αφοσίωση, η προστασία και η συντροφικότητα που προσφέρουν ανιδιοτελώς οι σκύλοι. Τα τελευταία χρόνια, παρά την έντονη θετική προβολή του Kukur Tihar, υπάρχουν και κριτικές που διαφωνούν με τον θετικό χαρακτήρα του. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν παράπονα για προβλήματα δημόσιας υγείας, όπως η λύσσα και για περιστατικά κακοποίησης και παραμέλησης των ζώων εκτός των ημερών του φεστιβάλ. Έτσι, πλέον κεντρικό θέμα συζήτησης στο Νεπάλ αποτελούν τα προγράμματα εμβολιασμού και στειρώσεων, αλλά και οι πολιτικές πρόληψης ώστε το φεστιβάλ να γίνεται σε πιο ασφαλές πλαίσιο, τόσο για τα ζώα, όσο και για τους ανθρώπους.
Γιατί αξίζει να γνωρίσουμε το Kukur Tihar;
Το φεστιβάλ σκύλων Νεπάλ ξεχωρίζει διεθνώς ως ένα ζεστό και ανθρώπινο έθιμο, που δείχνει πως η ανθρωπότητα εκδηλώνει την ευγνωμοσύνη της προς τα ζώα και ιδιαίτερα τα σκυλιά. Οι μικρές τελετουργίες και ο στολισμός των σκύλων κρατούν ζωντανή την αντίληψη ότι ο σεβασμός προς τα ζώα είναι πολιτιστικό αγαθό. Ακόμη, τα φεστιβάλ αυτά μας υπενθυμίζουν ότι η φροντίδα προς τα ζώα θα έπρεπε να είναι καθημερινή και όχι μόνο χάριν των γιορτών.
Πηγές
Nepal Tourism Board. «Kukur Tihar: Nepal’s Festival Honoring Dogs». (ανακτήθηκε από: ntb.gov.nb) (τελευταία πρόσβαση: 9/11/2025)
AP News (2024). «Garlands and treats for beloved dogs in Nepal’s annual Kukur Puja festival». (ανακτήθηκε από: apnews.com) (τελευταία πρόσβαση: 9/11/2025)
The Times. Σύγχρονες προκλήσεις γύρω από το Kukur Tihar.
