Τα Χριστούγεννα στη Γκάνα της Αφρικής είναι μια σημαντική γιορτή, καθώς το 70% του πληθυσμού ασπάζεται τον Χριστιανισμό. Όμως τα Χριστούγεννα στη χώρα του κακάο, είναι μοναδικά και αλλιώτικα από αυτά που γνωρίζουμε. Στη δημοκρατία της Γκάνας οι κάτοικοι μιλούν πάνω από 66 διαφορετικές γλώσσες και οι χριστουγεννιάτικες παραδόσεις διαφέρουν ακόμα και μες την ίδια τη χώρα.
Το κακάο και το γιορτινό φαγητό
Τα Χριστούγεννα στη Γκάνα αρχίζουν στις 20 Δεκέμβρη και διαρκούν μέχρι και την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου. Η περίοδος συμπίπτει με τη συγκομιδή κακάο που γίνεται στο τέλος του χρόνου. Η Γκάνα είναι η δεύτερη χώρα σε παραγωγή και εξαγωγή κακάο στον κόσμο μετά την Ακτή Ελεφαντοστού. Το κακάο λοιπόν παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή τους και πόσο μάλλον στα Χριστούγεννα τους, αφού έχει εξέχουσα θέση στις οικογενειακές τους συγκεντρώσεις. Οι Γκανέζοι συχνά φτιάχνουν ζεστό ρόφημα από κακάο, διάφορα παραδοσιακά γλυκά, ενώ συνηθίζεται σε πολλές περιοχές να δίνεται κάποια σοκολάτα ή προϊόντα κακάο ως δώρο σε παιδιά και καλεσμένους. Έτσι, αποτελεί μέρος της χαράς και της γιορτινής ατμόσφαιρας στη Γκάνα. Τα χριστουγεννιάτικα δέντρα τα συναντάμε συνήθως σε ξενοδοχεία και εμπορικά κέντρα ή στην πλατεία κάποιας κοινότητας, αλλά όχι μέσα στα σπίτια. Τα δικά μας Χριστούγεννα είναι γεμάτα με στολισμούς, φωτάκια και μια υπερβολή. Στην καλοκαιρινή, φτωχή Γκάνα προτιμούν να ξοδεύουν στο φαγητό, παρά στα στολίδια. Το πνεύμα των γιορτών συνδέεται περισσότερο με τη χαρά και όχι με τα υλικά αγαθά. Σε κάθε σπίτι υπάρχει όμως η φάτνη που την φτιάχνουν μόνοι τους από ξύλο και άλλα υλικά. Την περίοδο αυτή, τα φαγητά που κυριαρχούν στα οικογενειακά τραπέζια είναι το φούφου και το jollof rice.
Το φούφου είναι το εθνικό φαγητό της Γκάνας. Είναι μια πυκνή, κολλώδης μάζα σαν ζύμη από βρασμένη μανιόκα, πλατανίνα ή καλαμπόκι. Σερβίρεται συνήθως με σούπες ή σάλτσες. Από την άλλη το jollof rice αποτελείται από ρύζι και πελτέ ντομάτας και συνοδεύεται με κρέας ή ψάρι. Οι Γκανέζοι συνήθως τρώνε όλοι μαζί από μια κατσαρόλα και με τα χέρια. Το ξεχωριστό στα Χριστούγεννα στη Γκάνα είναι ότι τρώνε όλη την ημέρα και έχουν τουλάχιστον 4-5 γεύματα και πολλά ενδιάμεσα σνακ.
Παραμονή και Χριστούγεννα
Οι πραγματικοί εορτασμοί στη Γκάνα ξεκινούν την Παραμονή των Χριστουγέννων με εκκλησιαστικές λειτουργίες με τύμπανα και χορό. Οι χορωδίες τραγουδούν και οι υπόλοιποι πιστοί χορεύουν πολλές φορές κατά τη διάρκεια όλης της νύχτας. Τα παιδιά συχνά ανεβάζουν θεατρικά με τη φάτνη, απεικονίζοντας το ταξίδι της Μαρίας και του Ιωσήφ στη Βηθλεέμ, τη γέννηση του Ιησού και την ιστορία των Τριών Μάγων.
Γίνονται επίσης και υπαίθριες παρελάσεις με μουσικούς και πολλά πυροτεχνήματα. Η γκανέζικη παρέλαση της Παραμονής είναι αγαπημένο έθιμο για τους πιστούς, οι οποίοι γιορτάζουν την κουλτούρα τους φορώντας μάσκες και γεμάτοι χαρά και κέφι χορεύουν και παρελαύνουν στους δρόμους. Το άναμμα πυροτεχνημάτων είναι μια πρόκληση για τα παιδιά των Γκανέζων, που διαγωνίζονται για το ποιο θα φτάσει πιο ψηλά στον ουρανό.
Ανήμερα των Χριστουγέννων οι εκκλησίες γεμίζουν με πιστούς ντυμένους με πολύχρωμα παραδοσιακά ρούχα. Μετά τη λειτουργία, επιστρέφουν στα σπίτια τους για να ανταλλάξουν δώρα και να απολαύσουν το παραδοσιακό τους γεύμα, το Braai. Το Braai θυμίζει το αμερικάνικο μπάρμπεκιου και είναι ανεπίσημο γεύμα, με την οικογένεια, τους φίλους και τους γείτονες. Ψήνουν ψάρι, κρέας και λαχανικά, πίνουν μπύρα και κουβεντιάζουν.
Από τις 27 έως και τις 30 Δεκέμβρη, οι οικογένειες περνούν χρόνο μαζί κάνοντας οτιδήποτε διασκεδαστικό. Ψώνια και μπάνιο στη θάλασσα είναι τα πιο συνηθισμένα. Η τελευταία μέρα του χρόνου είναι συνήθως μια ήσυχη μέρα αυτοαξιολόγησης, αλλά και λήψης αποφάσεων για τη νέα χρονιά. Οι δρόμοι είναι άδειοι, τα μαγαζιά κλειστά και σχεδόν όλοι βρίσκονται στην εκκλησία. Η πρώτη μέρα του χρόνου θεωρείται ευλογημένη. Κάθε σπίτι μαγειρεύει και μοιράζεται με την κοινότητά του φαγητά και δώρα. Οι εορτασμοί τελειώνουν μετά από 7 ημέρες με την επιστροφή στην κανονικότητα.
Papa Bronya ή αλλιώς Άγιος Βασίλης
Στη Γκάνα ο Άγιος Βασίλης ονομάζεται Papa Bronya. Είναι πιο νέος και πιο λεπτός από τον Αμερικάνο. Ντυμένος με μια κόκκινη ρόμπα διακοσμημένη με χρυσές λεπτομέρειες, παραδοσιακή ζώνη και λευκό μανδύα με κουκούλα, ο Papa Bronya είναι ο μόνος Άγιος Βασίλης που φοράει σανδάλια! Δεν έχει έλκηθρο και ταράνδους αφού είναι καλοκαίρι, ούτε κατεβαίνει από το τζάκι, αφού οι Γκανέζοι δεν έχουν τζάκι! Αντί για παιχνίδια αφήνει γλυκά στα παιδιά, πολλά από τα οποία δεν πιστεύουν στην ύπαρξή του και δεν συνδέουν τα Χριστούγεννα με δώρα.
Fancy Dress Festival
Από την ημέρα των Χριστουγέννων μέχρι και την 1η του νέου χρόνου λαμβάνει χώρα το Fancy Dress Festival, στην κεντρική περιοχή της Γκάνας, στο Winneba. Πρόκειται για ένα πολύχρωμο φεστιβάλ με μουσική από χάλκινα πνευστά, γνωστό και ως Kakamotobi, που σημαίνει τρομακτική μάσκα. Κατά τον 18ο αιώνα, Ολλανδοί και Βρετανοί έμποροι που βρίσκονταν στο λιμάνι του Winneba κατά την περίοδο των Χριστουγέννων, γιόρταζαν φορώντας μάσκες και χόρευαν και έπιναν στα μπαρ της περιοχής. Έτσι ξεκίνησε αυτή η παράδοση, όταν ο Janka Abraham που εργαζόταν σε ένα από αυτά τα μπαρ, μαζί με τον φίλο του A. K. Yamoah αποφάσισαν να ενσωματώσουν την παράδοση της μεταμφίεσης και του φεστιβάλ στα τοπικά έθιμα. Ίδρυσαν λοιπόν την ομάδα Nobles περίπου το 1923. Τα μέλη της ομάδας έκαναν παρέλαση ανήμερα των Χριστουγέννων φορώντας διάφορες στολές επαγγελμάτων, θυμίζοντας το δικό μας καρναβάλι. Το 1957, θεσμοθετήθηκε επίσημα ο θεσμός από τον πρώτο Πρόεδρο της Γκάνας, Δρ. Kwame Nkrumah. Το φεστιβάλ απευθυνόταν αρχικά μόνο στους άντρες και αποτελεί πια μέρος της κουλτούρας του λαού. Κάθε χρόνο συγκεντρώνονται πέντε ομάδες μασκαράδων με πολύχρωμα κοστούμια και παρελαύνουν υπό τους ήχους χάλκινων οργάνων. Μετά τον χορό και την παρέλαση βραβεύονται οι καλύτερες ομάδες, στην πιο διάσημη γιορτή στη Γκάνα.
Καλά Χριστούγεννα
«Afishapa» σημαίνει «Καλά Χριστούγεννα και ευτυχισμένο το νέο έτος». Αυτή είναι η πιο διαδεδομένη ευχή των Γκανέζων αυτές τις μέρες και προέρχεται από την γλώσσα Ακάν. Την Παραμονή και Ανήμερα των Χριστουγέννων λένε: «Egbona hee, egogo vo», που σημαίνει: «Ο Χριστός έρχεται, είναι κοντά».
Πηγές άρθρου:
Zaytoen, D. (2022) How Christmas is celebrated in Ghana. Ανακτήθηκε από gvi.co.uk. (τελευταία πρόσβαση 17/12/2025)
Joyful Christmas in Ghana: Celebrations. Ανακτήθηκε από houseofkringle.com. (τελευταία πρόσβαση 17/12/2025)
Spending Christmas in Ghana? Here’s What You Need To Know (2022). Ανακτήθηκε από akkakappaghana.com. (τελευταία πρόσβαση 17/12/2025)
Speaking of Africa – How Christmas is celebrated in Ghana (2024). Ανακτήθηκε από ewiainvestments.com. (τελευταία πρόσβαση 17/12/2025)
Morrow, C. (2025). Christmas in Ghana. Ανακτήθηκε από outlinist.com. (τελευταία πρόσβαση 17/12/2025)
Douglas ,A. (2022). ‘Kaakaamotobi’: Fancy Dress and Masqueraders Festival. Ανακτήθηκε από graphic.com.gh. (τελευταία πρόσβαση 17/12/2025)
Fancy Dress Festival. Ανακτήθηκε από en.wikipedia.org. (τελευταία πρόσβαση 17/12/2025)
