Ο εφηβικός ύπνος είναι ένα δύσκολα κατανοητό φαινόμενο, διότι διαφέρει ως προς την μορφή του τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά από αυτόν στους ενήλικες και τα παιδιά. Η προσοχή όμως που χρειάζεται να του δίνουν οι έφηβοι και οι γονείς τους επιβάλλεται να είναι μεγαλύτερη, ειδικά στην εποχή μας.
Το μόνο σίγουρο όμως είναι ότι διαθέτει αρκετούς περιορισμούς, αλλά αντίστοιχα θετικές και αρνητικές συνέπειες που μπορεί να αποδειχθούν ιδιαίτερες για την υγεία.
Εφηβεία
Η εφηβεία θεωρητικά είναι η περίοδος από την ηλικία των 13 ετών μέχρι και τα 18. Είναι μια πολύ δραστήρια φάση στη ζωή των παιδιών, διότι αρχίζουν να μεγαλώνουν και οι απαιτήσεις αυξάνονται.
Σχολείο, αθλητισμός, εκδρομές, συναυλίες, εξωσχολικές δραστηριότητες και πρώτα ξενύχτια είναι μόνο λίγα από αυτά που συνθέτουν την όμορφη αυτή ηλικία.
Όμως, είναι πρέπον οι έφηβοι να ξενυχτούν και κατά συνέπεια να χάνουν ύπνο;
Πόσο σημαντικός είναι ο ύπνος στους εφήβους
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό έρχεται να δοθεί μέσα από τις μελέτες της επιστήμης.
Σύμφωνα πάντα με τα όσα υποστηρίζουν οι επιστήμονες, ο ύπνος στους εφήβους διαφέρει και είναι πιο σημαντικός από τον ύπνο των ενηλίκων ή των μικρότερων παιδιών και νηπίων.
Οι έφηβοι όταν μπαίνουν στην όμορφη αυτή ηλικία αρχίζουν να αλλάζουν αισθητά, διότι το βιολογικό τους ρολόι παύει να λειτουργεί όπως πριν.
Αντιθέτως, αρχίζει να παράγεται μελατονίνη, η ορμόνη που απελευθερώνεται από τον οργανισμό και τα επίπεδα της μένουν αρκετά υψηλά από τις 11 το βράδυ έως και μετά τις 10 το πρωί.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι έφηβοι να αδυνατούν να κοιμηθούν μέσα στην νύχτα, αλλά και να ξυπνήσουν στην ώρα τους το πρωί.
Με ποιες συνέπεις έρχονται αντιμέτωποι οι έφηβοι λόγω της στέρησης ύπνου
Η στέρηση του ύπνου στους εφήβους μπορεί να αποδειχθεί αρκετά επιβλαβής για την υγεία τους.
Ώρες ύπνου
Αυτό διαφαίνεται από το γεγονός ότι όταν ο έφηβος κοιμάται στις 12 τη νύχτα και πρέπει να σηκωθεί στις 7 για το σχολείο, τότε δεν έχει συμπληρώσει το απαιτούμενο 8ωρο ύπνου, ώστε ο εγκέφαλος να λειτουργεί κανονικά από την αρχή της ημέρας και καθ’όλη τη διάρκειά της.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τους επιστήμονες ο εγκέφαλος τείνει να αναπτύσσεται ακόμη κατά την περίοδο της εφηβείας.
Άρα, η κόπωση, η κούραση και ο ύπνος διάρκειας μικρότερης των 10 ωρών ημερησίως μπορεί να αποδειχθεί αρκετά επιβλαβής για έναν έφηβο.
Μελέτες στις ΗΠΑ
Ιδιαίτερα, σύμφωνα με μελέτες στις ΗΠΑ οι έφηβοι στην εποχή μας κοιμούνται πολύ λιγότερο σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές.
Αυτό συμβαίνει κατά κύριο λόγο διότι οι έφηβοι πλέον έχουν φορτωμένο πρόγραμμα, γεμάτο με υποχρεώσεις για το σχολείο, την εκμάθηση ξένων γλωσσών και τις εξωσχολικές αθλητικές δραστηριότητες. Αυτό καθιστά αδύνατον το να μπορούν να κοιμούνται περισσότερες από 6 ώρες ημερησίως.
Μάλιστα, το Εθνικό Ίδρυμα Ύπνου των ΗΠΑ υποστηρίζει ότι στην ηλικία των 14-17 ετών, οι έφηβοι θα έπρεπε να κοιμούνται τουλάχιστον 8 με 10 ώρες.
Παθήσεις
Επιπλέον, μια ακόμη συνέπεια της στέρησης ύπνου στους εφήβους είναι η αύξηση κινδύνου εμφάνισης καρδιοπαθειών, διαβήτη καθώς και αρνητικών μεταβολών στη μεταβολική υγεία.
Μελέτη στο περιοδικό Pediatrics, η οποία πραγματοποιήθηκε σε 800 εφήβους, έδειξε ότι όσοι κοιμόντουσαν λιγότερο από 8 ώρες, εμφάνιζαν τις παραπάνω παθήσεις όπως καρδιοπάθεια.
Κατάθλιψη
Ακόμη μια πολύ σοβαρή συνέπεια της έλλειψης ύπνου στους εφήβους είναι η κατάθλιψη.
Οι έφηβοι που κοιμούνται λιγότερο από 6 ώρες ημερησίως διότι παρακολουθούν πολλές ώρες τηλεόραση ή βλέπουν πολλές ταινίες στον υπολογιστή, έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν κατάθλιψη.
Κακή λειτουργία εγκεφάλου
Επιπροσθέτως, όταν οι έφηβοι δεν κοιμούνται επαρκώς, τότε μπορεί να εμφανίσουν τόσο ψυχιατρικές διαταραχές, όσο και σωματικές και εγκεφαλικές.
Κυρίως στην περίπτωση των εγκεφαλικών, παύουν να έχουν καλή γνωστική λειτουργία, οπότε δεν μπορούν να αποδώσουν εξίσου καλά στο σχολείο, αλλά και μπορεί να γίνουν πιο επιρρεπείς σε ατυχήματα.
Επιπλέον, μπορεί να εμφανίσουν παχυσαρκία, άλγη και υπέρταση.
Τρόποι αντιμετώπισης
Οι τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου αυτού στους εφήβους δεν είναι τόσο εύκολο να εφαρμοστούν και κατά συνέπεια να είναι αποτελεσματικοί.
Θέτοντας όρια
Ένας τρόπος είναι οι γονείς να απαγορεύσουν στα παιδιά τους να παραμένουν ξύπνια ως το πρωί.
Αντ’ αυτού, μπορούν να θέσουν όρια ξεκινώντας με διακοπή της χρήσης οποιασδήποτε οθόνης 15-30 λεπτά πριν τον ύπνο.
Εναλλακτικές μέθοδοι
Επιπλέον, μπορούν να τους υποδείξουν πιο ευχάριστους τρόπους για να έρθουν όλο και πιο κοντά στον πολυπόθητο ύπνο από το να κάθονται «κολλημένοι» σε μία οθόνη.
Λίγη τηλεόραση σε σχέση με τις εφαρμογές (Instagram, Tik Tok) είναι προτιμότερη, όπως και το να ακούσουν χαλαρωτική μουσική όσο είναι ξαπλωμένοι.
Επίσης, μπορούν να τους μάθουν να αφήνουν τις συσκευές έξω από το δωμάτιο, όπως και το να φορτίζουν το κινητό έξω από αυτό.
Τέλος, μια πολύ καλή πρόταση για την αντιμετώπιση του φαινομένου αυτού θα ήταν να ξεκινούν τα σχολεία στις 9.
Έτσι, οι έφηβοι θα μπορούν να αναπληρώνουν περισσότερο ύπνο και κατά συνέπεια, θα έχουν πολύ καλύτερες επιδόσεις στην τάξη.
Επειδή όμως αυτή είναι μια λύση που φαντάζει σχεδόν αδύνατον να υπάρξει, οι γονείς θα πρέπει να ελέγξουν τη συμπεριφορά και τις συνήθειες των παιδιών τους.
Εάν διαπιστώσουν ότι μετά από όσα μέτρα έλαβαν δεν άλλαξε τίποτα, τότε να μην διστάσουν να ζητήσουν τη βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας.
Πηγές
Τα μυστήρια του εφηβικού ύπνου ~ Χ. Νικόπουλος ~ ygeia mou ~ 24.1.2019 ~ Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση: ygeiamou.gr (Τελευταία τροποποίηση: 23.11.2025)
Ο ύπνος και οι διαταραχές του στα παιδιά και στους εφήβους ~ Α. Παπαβασιλείου ~ ΙΑΣΩ ~ Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση: iaso.gr (Τελευταία τροποποίηση: 23.11.2025)
Έφηβοι και ύπνος: Ο ρόλος της οθόνης και οι επιπτώσεις στην ψυχολογία τους ~ Ε. Μπογδάνου ~ Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση: se-therapeia.gr (Τελευταία τροποποίηση: 23.11.2025
