Όταν ξεκίνησα να γράφω για το “Cinema Paradiso”φοβόμουν αν θα καταφέρω να περιγράψω τα έντονα συναισθήματα που μου προκαλεί κάθε φορά που την παρακολουθώ. Συναισθήματα που αντί να μειώνονται πληθαίνουν και δυναμώνουν όλο και πιο πολύ.
Πρόκειται για μια ταινία που είναι σημαντική από όποια πλευρά και αν το δει κάποιος. Επηρέασε και συνεχίζει να επηρεάζει καλλιτεχνικά όσο λίγες το σύγχρονο σινεμά. Αναγνωρίστηκε σχεδόν καθολικά από κοινό και κριτικούς, άφησε το στίγμα της και συνεχίζει να το κάνει σε γενιές και γενιές θεατών. Ο βιρτουόζος του είδους Giuseppe Tornatore μπορεί να μην άγγιξε ξανά την τελειότητα όπως εδώ. Δημιούργησε, όμως, ένα οπτικοακουστικό αριστούργημα και έγραψε ιστορία. Δεν ήταν μόνος του βέβαια. Μεγάλο μερίδιο ανήκει στους ηθοποιούς, στον μοντέρ και στον Ennio Morricone για το εμβληματικό σάουντρακ.
Η ταινία εισάγει τον θεατή συστήνοντάς του τον διάσημο σκηνοθέτη Σαλβατόρε Ντι Βίτα ο οποίος βρίσκεται στην Ρώμη, στα μέσα της δεκαετίας του 80. Ακολουθούν πολλές αναδρομές στα παιδικά του χρόνια και την πορεία του προς την κυριολεκτική και μεταφορική του ενηλικίωση. Συνοδοιπόροι του σ’ αυτή την πορεία είναι αρκετοί. Ο Αλφρέντο, μηχανικός προβολών στο σινεμά του χωριού με τον οποίο έχει μια σχέση περισσότερο πατρική παρά φιλική. Η μητέρα του που ενώ βιώνει την δική της τραγωδία χάνοντας τον άνδρα της στον πόλεμο, προσπαθεί να ζήσει την οικογένειά της. Ειδική μνεία αξίζουν ο παππάς, ο επιστάτης του κινηματογράφου και ο μεταγενέστερος ιδιοκτήτης του. Όλοι αυτοί αποτελούν φαινομενικά κωμικές φιγούρες που επηρεάζουν με τον τρόπο τους τον πρωταγωνιστή και παράλληλα αντιπροσωπεύουν την κοινωνία του τότε σε αντιπαραβολή με την σημερινή. Φυσικά η ουσιαστική ολοκλήρωση του Σαλβατόρε έρχεται όταν θα ερωτευτεί την Έλενα. Γεγονός που θα τον στιγματίσει για πάντα.
Οι αναμφίβολα εξαιρετικές ερμηνείες καπελώνονται μερικώς από την ολοκλήρωση του οράματος του σκηνοθέτη/κινηματογραφιστή. Ο Guiseppe Tornatore δημιούργησε μια άκρως προσωπική ταινία για τον ίδιο. Με αριστοτεχνικές κινήσεις και μαεστρία χτίζει ένα κινηματογραφικό σύμπαν σχετικά μικρών διαστάσεων στο οποίο εγκλωβίζει τον θεατή.
Χωρίζει άτυπα την ταινία σε δύο μέρη. Στο πρώτο δείχνει την χαμένη αθωότητα που περιμένει πάντα στην γωνία και στιγμές ξεγνοιασιάς που δέχονται εν δυνάμει χτυπήματα. Το προσεγμένο σενάριο και η ρεαλιστική φωτογραφία δένουν με το σπαρακτικό σάουντρακ (για έμενα ένα από τα καλύτερα στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου) και την μαγευτική φωτογραφία. Έτσι η ταινία στο δεύτερο μέρος χαράζει εκ νέου πορεία. Ο θεατής ωριμάζει μαζί με τον πρωταγωνιστή και συμπάσχει μαζί του μέχρι τους τίτλους τέλους. Ο Tornatore χτίζει ένα καθηλωτικό αριστούργημα που κλέβει συναισθήματα από το κοινό σταδιακά μέχρι να φτάσει στον επίλογο και να λυγίσει τους πάντες. Τρία λεπτά και στοιχεία που είναι συναφή με τον κινηματογράφο αρκούν για να κλείσουν υποδειγματικά την ταινία.
Το “Cinema Paradiso” είναι μία από τις αγαπημένες μου ταινίες όλων των εποχών. Θεωρώ ότι είναι η ιδανική ταινία για όσους έχουν μικρή επαφή για το σινεμά, αλλά και για όλους όσους δεν την έχουν δει. Το 1990 τιμήθηκε με το βραβείο Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Επίσης αριθμεί δεκάδες βραβεία και αναγνωρίζεται από ειδικούς και μη. Όλα τα παραπάνω τα έχει κερδίσει απολύτως δίκαια, αφού καταφέρνει να ισορροπεί ιδανικά ανάμεσα στο συναίσθημα και την λογική, αποδίδοντας παράλληλα φόρο τιμής στην μοναδικότητα της κινηματογραφικής αίθουσας (πιο επίκαιρο από ποτέ) και στην έβδομη τέχνη.
