Μπορεί η ειλικρίνεια να θεωρείται προτέρημα, όμως πόσοι από εμάς θα αντέχαμε να ακούμε συνεχώς την αλήθεια; Τα ψέματα, καλώς ή κακώς αποτελούν κομμάτι της ανθρώπινης φύσης μας. Ακόμη και οι υπέρμαχοι της ωμής αλήθειας έχουν παρεκκλίνει από τις θέσεις τους. Οι λόγοι για τους οποίους το άτομο οδηγείται στο ψέμα είναι διαφορετικοί. Για αυτό και στο παρόν κείμενο θα αναλύσουμε τους βασικότερους λόγους που μας ωθούν να λέμε ψέματα. Όχι μόνο στους ανθρώπους του κοντινού μας περιβάλλοντος αλλά ακόμη και στον ίδιο μας τον εαυτό.
1. Κολακεία :
Βρίσκεται στην πρώτη θέση επειδή πρόκειται για το συνηθέστερο λόγο που οι άνθρωποι τείνουν να λένε ψέματα. Είναι πολύ εύκολο να πούμε κάτι το οποίο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα για να μην πληγώσουμε κάποιο που αγαπάμε. Το εν λόγω ψέμα ανήκει στην κατηγορία, προστατευτικά ψέματα. Για αυτό και δεν είναι λίγες οι φορές που τα συγκεκριμένα ψέματα συγχέονται με την ευγένεια. Αποκρύπτουμε την ειλικρινή μας άποψη για να φανούμε καλοπροαίρετοι και ευγενικοί. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ της πραγματικής εικόνας και αυτής που έχουμε δημιουργήσει εμείς οι ίδιοι στον άλλο. Θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στην έκταση των προστατευτικών ψεμάτων καθώς μπορούν εύκολα να οδηγήσουν στην υιοθέτηση μιας επίπλαστης εικόνας για το αγαπημένο μας πρόσωπο.
2. Προσωπική ωφέλεια :19
Δεν είναι λίγες οι φορές που κάποιος μπορεί να πει ψέματα προκειμένου να πετύχει τον στόχο του. Από την ψευδή προσθήκη στο βιογραφικό έως την ανακριβή δήλωση στις δημόσιες υπηρεσίες οι άνθρωποι λένε ψέματα με σκοπό να κερδίσουν κάτι. Αγνοώντας, πως ό,τι είναι ψεύτικο δεν μπορεί να διαρκέσει για πάντα. Αργά ή γρήγορα η αλήθεια θα αποκαλυφθεί, σε έναν έκτακτο έλεγχο, σε μια απρόοπτη σύσκεψη, κάπου που δεν θα έχουν προλάβει να προετοιμάσουν καλά το ψέμα τους. Η προσωπική ωφέλεια είναι ένας από τους λόγους που το ψέμα έχει διαβρώσει τα θεμέλια της κοινωνίας μας. Οι άνθρωποι, βασίζουν ολόκληρη τη ζωή τους σε ψέματα, σε μια προσπάθεια να αποδείξουν πως είναι οι έξυπνοι που κατάφεραν να ξεγελάσουν τους άλλους.
3. Επίδραση :
Στη συγκεκριμένη κατηγορία οι άνθρωποι λένε ψέματα για να επηρεάσουν τους άλλους. Είτε διαμορφώνοντας τη γνώμη οι άλλοι για αυτούς είτε για να καθορίσουν τις προτιμήσεις τους. Συχνά, για να αυξήσουν την αποτελεσματικότητά τους καταφεύγουν σε εξόφθαλμες υπερβολές που συχνά αγγίζουν τα όρια του μύθου. Οι επιστήμονες, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως οι άνθρωποι αυτοί έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση. Στην προσπάθειά τους να χαίρουν της αποδοχής και της επιδοκιμασίας των υπολοίπων, καταφεύγουν στα ψέματα. Κερδίζουν τις εντυπώσεις και μονοπωλούν το ενδιαφέρον. Όμως, ταυτόχρονα χάνουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Καλλιεργούν ένα είδωλο που τους μοιάζει, χωρίς να ανταποκρίνεται εκατό τοις εκατό σε αυτούς. Η παραμορφωμένη εικόνα που έχουν δημιουργήσει οι ίδιοι για αυτούς τους οδηγεί μοιραία και στην επόμενη κατηγορία.
4. Ψέμα στο ψέμα:
Προκειμένου να διατηρήσουν το φαινομενικά μικρό ψέμα που είπαν στην αρχή, αναγκάζονται να σκαρφιστούν το αμέσως επόμενο. Δεν είναι πάρα ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο στο οποίο το άτομο έχει παγιδευτεί. Για να διατηρήσει όλα όσα κατέκτησε μέσω του ψέματος πρέπει να συνεχίσει με την ίδια τακτική. Με τον καιρό, η κατάσταση γίνεται ασφυκτική και το άτομο αισθάνεται πιεσμένο. Η μοναδική λύση είναι να αποδεχτεί την κατάσταση. Έπειτα, να κάνει αυτό που συνειδητά παραμέριζε τόσο καιρό, δηλαδή να πει την αλήθεια. Η ειλικρίνεια είναι ο τρόπος ώστε το άτομο να βρει έξοδο διαφυγής από αυτόν τον ατέρμονο κύκλο όπου το ένα ψέμα διαδέχεται με μαθητική ακρίβεια το άλλο.
Κλείνοντας :
Όλοι οι άνθρωποι λέμε ψέματα. Άλλοι περισσότερα, άλλοι λιγότερα. Μερικοί σημαντικότερα ψέματα, άλλοι φαινομενικά ασήμαντα και μικρά. Κάποιοι καταφεύγουν σε ένοχα ψέματα, άλλοι σε αθώα. Ανεξάρτητα από τις διαφορές που έχει το κάθε ψέμα, δεν παύει να είναι εν μέρει κοινωνικά αποδεκτά. Τα πρότυπα της κοινωνίας μας αναγνωρίζει πως υπάρχουν κατά συνθήκη ψεύδη. Σε καμία περίπτωση, δεν θα πρέπει να αποτελεί κάλυμμα για όλα μας τα ψέματα. Οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο, με έσχατη λύση το ψέμα. Ας εξαντλήσουμε όλες τις υπόλοιπες πρακτικές και ας αφήσουμε το ψέμα, σαν λύση έκτακτης ανάγκης.
