Ποιος ξέρει τι μπορεί να γίνουν οι γυναίκες όταν τελικά αποκτήσουν την ελευθερία να είναι ο εαυτός τους; Η Betty Friedan, διάσημη συγγραφέας και ακτιβίστρια, έγραψε το συγκεκριμένο απόσπασμα στο βιβλίο της The Feminine Mystique, το οποίο πυροδότησε το φεμινιστικό κίνημα το 1963. Πάνω από πενήντα χρόνια μετά οι γυναίκες ζουν σαν πουλιά μέσα σε κλουβιά, η ελευθερία τους δίνεται με σταγονόμετρο και πορεύονται εγκλωβισμένες μέσα σε νόμους, αποφάσεις και σε μια καθημερινότητα… με γυάλινη οροφή.
Τι είναι η γυάλινη οροφή;
Η “γυάλινη οροφή” είναι μια μεταφορά που χρησιμοποιείται για να αντιπροσωπεύσει ένα αόρατο φράγμα που εμποδίζει τις γυναίκες να ανέβουν πάνω από ένα ορισμένο επίπεδο σε μια ιεραρχία, πιο συχνά στον εργασιακό χώρο. Το φαινόμενο της γυάλινης οροφής επινοήθηκε για πρώτη φορά από φεμινίστριες στις Ηνωμένες Πολιτείες χρονολογικά περίπου πάνω από διακόσια χρόνια πριν. Ωστόσο, το πρώτο πρόσωπο που χρησιμοποίησε τον όρο αυτό ήταν η Marilyn Loden, Αμερικανίδα συγγραφέας, κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας της το 1978.
Από την ιστορία στο σήμερα
Από την ιστορία και μέχρι σήμερα οι περισσότερες κοινωνίες, ακόμη και οι πιο σύγχρονες, είναι οργανωμένες πατριαρχικά. Η πατριαρχία κρατά στα χέρια της την εξουσία την οποία «γεύονται» οι άντρες κατά κύριο λόγο στην πολιτική, αλλά και στον εργασιακό χώρο. Ενώ λοιπόν η πατριαρχία «κατευθύνει», ο κόσμος των γυναικών καθώς περνούν τα χρόνια βράζει όλο και περισσότερο με κύριο στόχο να σπάσει επιτέλους αυτή η γυάλινη οροφή.
Πολλοί θα πίστευαν πως υπάρχει εξέλιξη, που όντως ως ένα βαθμό υπάρχει, αλλά και πάλι αυτή είναι ελάχιστη. Εν έτει 2021, οι γυναίκες φωνάζουν για τα δικαιώματα τους, για ισότητα και όσα τους αναλογούν αλλά και πάλι δεν ακούγονται. Δουλεύουν παραπάνω απ’ όσο πρέπει αλλά δεν «ανεβαίνουν» επαγγελματικά ούτε και πληρώνονται για όσο τους αναλογεί. Η πατριαρχία θέλει σώματα και όχι μυαλά κι εκεί ακριβώς είναι που το γυαλί ράγισε και η οροφή ετοιμάζεται να σπάσει. Όλα τα «κριτήρια» τα οποία αντιπροσωπεύει η γυάλινη οροφή από το φύλο, την εμφάνιση, τη φυλετική ταυτότητα, τη σεξουαλικότητα αλλά και τις ικανότητες μιας γυναίκας ήρθαν να σπάσουν εκατομμύρια γυναίκες αλλά και το κίνημα #MeToo.
Γυναίκες που έσπασαν τη γυάλινη οροφή στην πολιτική
Η πατριαρχία ωστόσο δεν είναι ανίκητη, σημαντικές γυναίκες έγραψαν ιστορία και τελικά διέλυσαν τα πιστεύω που ακολουθεί. Μια πενταετία πριν, λίγο πριν τις Αμερικάνικες εκλογές του 2016, το Δημοκρατικό Κόμμα κάλεσε την Hillary Clinton, την πρώτη γυναίκα στην ιστορία να είναι η υποψήφια ενός σημαντικού πολιτικού κόμματος για Πρόεδρος στις ΗΠΑ.
Στις αρχές του 2020, ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας πρότεινε την Κατερίνα Σακελλαροπούλου για τη θέση της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, η οποία και εκλέχθηκε με 261 ψήφους. Είναι η 13η Πρόεδρος από το 1924, η 8η Πρόεδρος από τη μεταπολίτευση το 1974 και η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην ιστορία της Ελλάδας.
Η Kamala Harris είναι Αμερικανίδα πολιτικός και δικηγόρος, η οποία υπηρετεί ως η 49η Αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών από τις αρχές του 2021. Είναι η πρώτη γυναίκα Αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, η υψηλότερη θέση που έχει αναλάβει γυναίκα στις ΗΠΑ, ενώ είναι και η πρώτη Αφροαμερικανίδα και η πρώτη Ινδοαμερικανή Αντιπρόεδρος.
Η εξέλιξη σταματά ή προχωρά;
Tα τελευταία δύο χρόνια το κίνημα #MeToo από παγκόσμιο επίπεδο πέρασε και σε μεγάλο βαθμό στη χώρα μας βάζοντας μια τελεία – ένα ισχυρό «όχι» σε όλα τα θέματα σεξουαλικής παρενόχλησης. Οι ηγέτες των επιχειρήσεων αντιμετωπίζουν πλέον μια νέα δύναμη. Η μεγαλύτερη αλλαγή που έκανε το #MeToo είναι ότι οι γυναίκες αισθάνονται πιο άνετα στο να αναφέρουν περιστατικά εκφοβισμού και σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας τους. Δεν υπάρχει πλέον τόση… σιωπή. Δεν υπάρχει φόβος αλλά φωνή!
Στη χώρα μας επίσης, τους τελευταίους μήνες, προβάλλεται ένα διαφημιστικό σποτάκι με θέμα τη γυναικεία επιχειρηματικότητα αλλά και ό,τι φορά έμμεσα τη “γυάλινη οροφή”. Η Vodafone Greece, με την πρωτοβουλία του WomenInBusiness.Connected, παρουσιάζει τέσσερις γυναίκες επιχειρηματίες οι οποίες παρόλο τις ικανότητες τους και την υψηλή θέση στον εργασιακό τους χώρο δεν πιστεύουν στον εαυτό τους. Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε για την δημιουργία του συγκεκριμένου σποτ, στην Ελλάδα, μόνο τέσσερις γυναίκες επιχειρηματίες στις δέκα πιστεύουν στις εργασιακές δυνατότητες τους.
Απομεινάρια της πατριαρχίας έκαναν τις γυναίκες να χάσουν ως ένα βαθμό τη λάμψη της αυτοπεποίθησης και της δύναμης τους. Η λάμψη όμως δεν χάθηκε παντελώς, συνέχισε να λάμπει και θα συνεχίσει πάντα. Συνεπώς, η εξέλιξη προχωρά και η συνεχή αλλαγή ήρθε για να μείνει. Όπως έχει αναφέρει και η Hillary Clinton, “Εάν υπάρχει ένα μήνυμα που πρέπει να μείνει, είναι ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι δικαιώματα των γυναικών και τα δικαιώματα των γυναικών είναι εξίσου ανθρώπινα δικαιώματα, μια για πάντα”.
