Τι άλλαξε στην κινεζική ρύθμιση για τους ινφλουένσερς και γιατί
Τον Οκτώβριο-Νοέμβριο 2025 θεσπίστηκε νέος νόμος που απαγορεύει σε ινφλουένσερς, χωρίς παρεμφερές πτυχίο, να αναφέρονται σε σοβαρά/επιστημονικά θέματα, όπως ιατρικά, νομικά, οικονομικά ή θέματα που αφορούν την εκπαίδευση. Με αυτή τη νέα, αυστηρότερη νομοθεσία οι δημιουργοί περιεχομένου οφείλουν να διαθέτουν επαγγελματικά ή ακαδημαικά διεπιστευτήρια προτού να παρουσιάσουν συμβουλές στο κοινό τους. Αυτή η ρύθμιση έχει ως σκοπό τον μετριασμό της παραπληροφόρησης, με σκοπό την προστασία της δημόσιας υγείας και των οικονομικών συμφερόντων. Παράλληλα, οι αρχές τονίζουν ότι η αυξημένη πρόσβαση του κοινού σε ψηφιακές πλατφόρμες έχει πολλαπλασιάσει τις ανακριβείς πληροφορίες, κάτι που μπορεί να αποκτήσει πολύ σοβαρές προεκτάσεις, όπως την κατανάλωση επικίνδυνων θεραπειών ή την λήψη λανθασμένων οικονομικών αποφάσεων. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι πλέον η ανάγκη για έγκυρη ενημέρωση δεν είναι προαιρετική αλλά κρίνεται επιτακτική, ειδικά στα πλαίσια ενός ψηφιακού κόσμου όπου οι πληροφορίες διαδίδονται ταχύτατα και σε μεγάλο εύρος κοινού. Ο νέος κανονισμός στην Κίνα αποσκοπεί στη μεγαλύτερη αξιοπιστία προς τους ειδικούς και στη διαμόρφωση ενός ασφαλούς ψηφιακού περιβάλλοντος, όπου οι δημιουργοί που συμβουλεύουν έχουν μια κατάρτιση πάνω στο αντικείμενό τους και ενημερώνουν έγκυρα το κοινό που τους δείχνει εμπιστοσύνη, ώστε να αποφευχθούν σοβαρές συνέπειες.
Το εύρος των θεμάτων που επηρεάζονται και τι απαιτείται από τους δημιουργούς
Ο νέος νόμος στην Κίνα που απαγορεύει σε ινφλουένσερς χωρίς παρεμφερές πτυχίο να αναφέρονται σε σοβαρά/επιστημονικά θέματα, έχει φυσικά συνέπειες ως προς τα θέματα που μπορούν να θίξουν οι δημιουργοί περιεχομένου, αλλά δημιουργεί και νέες απαιτήσεις για αυτούς. Αναλυτικότερα, στα πεδία που περιλαμβάνουν πιο «ευαίσθητο» περιεχόμενο όπως είναι η ιατρική, η ψυχική υγεία, οι νομικές συμβουλές και οι επενδύσεις, αλλά και τα εκπαιδευτικά θέματα, αν ένας ψηφιακός δημιουργός δεν έχει την απαραίτητη γνώση και κατάρτιση μπορεί να προκαλέσει μοιραία λάθη στο κοινό που τον παρακολουθεί. Το περιεχόμενο αυτών των θεμάτων συχνά παρουσιάζεται ως συμβουλή, οδηγία ή θεραπεία, δηλαδή όχι ως κάτι γενικό αλλά ως μια συγκεκριμένη πρακτική ή κατευθυντήρια δήλωση, που έχει την δύναμη να επηρεάσει συμπεριφορές. Όπως είναι εμφανές αυτό επιφέρει αλλαγές και στον τρόπο που οι δημιουργοί παρουσιάζουν το περιεχόμενό τους. Πιο συγκεκριμένα, οι πλατφόρμες θα ζητούν από τους δημιουργούς να ανεβάζουν αποδεικτικά, όπως άδεια γιατρού, επαγγελματική άδεια, πτυχίο ή πιστοποίηση και να κάνουν επαλήθευση προφίλ πριν επιτρέψουν συγκεκριμένο περιεχόμενο. Ακόμη, γίνεται λόγος και για έλεγχο ταυτότητας και δυνατότητα αφαίρεσης περιεχομένου ή προσωρινής/μόνιμης απενεργοποίησης λογαριασμών που παραβιάζουν την νομοθεσία. Ωστόσο, κάτι που πρέπει να αναφερθεί είναι ότι δεν έχουν αποκλειστική ευθύνη οι δημιουργοί, αλλά και οι πλατφόρμες, καθώς αν δεν ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις επαλήθευσης μπορεί να υποστούν οικονομικές κυρώσεις όπως πρόστιμα.
Ινφλουένσερς χωρίς παρεμφερές πτυχίο: οι δύο όψεις του νομίσματος
Η νέα αυτή ρύθμιση στην Κίνα, που αφορά τους ινφλουένσερς χωρίς παρεμφερές πτυχίο, έχει τόσο τους υποστηρικτές της, όσο και τους αντιπάλους της. Οι πρώτοι υποστηρίζουν ότι η επαλήθευση των δημιουργών μπορεί να μειώσει την εξάπλωση επικίνδυνων ή παραπλανητικών ισχυρισμών, κάτι που αυξήθηκε δραματικά μετά την πανδημία και την συχνότερη χρήση των social media. Η παρουσία πιστοποιημένων ειδικών μπορεί να αυξήσει την αξιοπιστία προς τα πρόσωπα των ινφλουένσερ και να προστατευτούν οι πολίτες από την εφαρμογή λανθασμένων πρακτικών, που συχνά βλάπτουν και επιφέρουν άμεση ζημία. Από την άλλη πλευρά, κριτικοί επισημαίνουν κινδύνους για την ελευθερία του λόγου και τον περιορισμό της γνώσης που δεν προέρχεται από επίσημα πτυχία, αλλά από την εμπειρία. Τέτοιου είδους γνώσεις είναι τα διάφορα τιπς που συχνά προτείνονται στην αντιμετώπιση απλών ιατρικών ζητημάτων όπως ένας πονοκέφαλος ή κρυολόγημα, σε συνταγές μαγειρικής ή γενικότερα σε μικρότερης σοβαρότητας καταστάσεις της καθημερινότητας. Ακόμη, μια ανησυχία που υπάρχει είναι ότι η εφαρμογή των κανόνων θα γίνει υπερβολικά άνιση ή γραφειοκρατική, κάτι που περιθωριοποιεί μικρούς δημιουργούς. Εν τέλει όμως τι ισχύει; Η νέα αυτή ρύθμιση αποτελεί περιορισμό της ελεύθερης έκφρασης ή της παραπληροφόρησης; Στα διεθνή ρεπορτάζ αναφέρεται ως κάτι που ενισχύει την προσπάθεια μείωσης παραπληροφόρησης σε σημαντικά θέματα, αλλά δημιουργεί το ερώτημα για το ποιος ορίζεται ως ειδικός και ποιοι εξαιρούνται από αυτόν τον ορισμό. Έτσι, είναι πλέον αδιαμφισβήτητο ότι ο τρόπος που λαμβάνουμε πληροφορίες έχει αλλάξει ριζικά και μαζί του οφείλει να αλλάξει και το μερίδιο ευθύνης όσων επιλέγουν να μοιραστούν πληροφορίες ή συμβουλές δημόσια. Στόχος αυτής της νέας ρύθμισης δεν είναι να περιορίσει την ελεύθερη έκφραση και τον διαμοιρασμό απόψεων και πρακτικών, αλλά να καθιερώσει όρια που εξασφαλίζουν την ποιότητα της εκάστοτε πληροφορίας και την ασφάλεια του κοινού.
Πηγές
Danao, M. (2025). China Bans Influencers on “Sensitive Topics”. Moneywise. Ανακτήθηκε από: moneywise.com (τελευταία πρόσβαση: 3/12/25)
Liang, X. (2025). China cracks down on fake medical advice with new rules for health influencers. South China Morning Post. Ανακτήθηκε από: scmp.com (τελευταία πρόσβαση: 3/12/25)
No degree, no discussion? China tightens the grip on influencers and its new law has sparked massive debate online. (2025). The Economic Times. Ανακτήθηκε από: economictimes.indiatimes.com (τελευταία πρόσβαση: 3/12/25)
