Το ταξίδι της ψυχοθεραπείας δεν είναι ούτε απλή ούτε εύκολη πάντα διαδικασία. Απαιτεί από το άτομο να καταθέσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του, τα βιώματα και τις εμπειρίες του, τις προσωπικές του σκέψεις και τα πιστεύω του. Με λίγα λόγια, ο θεραπευόμενος στη ψυχοθεραπεία καταθέτει το «είναι» του. Στο ταξίδι αυτό όμως δεν είναι μόνος του. Δίπλα του έχει τον ψυχολόγο (ή θεραπευτή) του, με τον οποίο αναπτύσσει μια σχέση, τη θεραπευτική σχέση.
Πολλοί άνθρωποι διστάζουν όμως να ξεκινήσουν θεραπεία. Συγκεκριμένα, θεωρούν δύσκολο να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους σε ένα άτομο, που δεν γνωρίζουν. Αντίθετα, κάποιοι δεν θεωρούν σημαντικό να δώσουν σημασία στην επιλογή ψυχολόγου, καθώς όλοι οι ψυχολόγοι ασκούν το ίδιο επάγγελμα.
Η επιλογή ψυχολόγου είναι όμως πολύ σημαντική. Ακόμα πιο σημαντική είναι η θεραπευτική σχέση, που αναπτύσσεται. Η θεραπευτική σχέση ορίζεται ως τα προσωπικά χαρακτηριστικά και πεποιθήσεις του θεραπευόμενου, τα προσωπικά χαρακτηριστικά και πεποιθήσεις του θεραπευτή και η αλληλεπίδραση, που αναπτύσσεται μεταξύ τους. Η θεραπευτική σχέση μπορεί να επιτευχθεί, αν ο θεραπευτής διαθέτει μερικά χαρακτηριστικά. Αρχικά, πρέπει να διαθέτει ενσυναίσθηση, δηλαδή να αισθάνεται και να κατανοεί τον θεραπευόμενο, χωρίς όμως να ταυτίζεται μαζί του. Επίσης, θα πρέπει να διαθέτει αυθεντικότητα/γνησιότητα, δηλαδή να είναι ειλικρινής απέναντι στον θεραπευόμενο και να μην προσποιείται. Τέλος, θα πρέπει να αποδέχεται άνευ όρων τον θεραπευόμενο, δηλαδή να μην τον κρίνει, χωρίς όμως να συμφωνεί πάντα μαζί του.
Η θεραπευτική σχέση έχει ουσιώδη ρόλο στη ψυχοθεραπεία, ανεξαρτήτου προσέγγισης που ακολουθεί ο θεραπευτής. Η θεραπευτική σχέση και οι θεραπευτικές τεχνικές συμβάλλουν στο θεραπευτικό αποτέλεσμα. Παρ’ όλα αυτά, η θεραπευτική σχέση θεωρείται πιο σημαντική από τις θεραπευτικές τεχνικές, καθώς συνεισφέρει σε μεγαλύτερο βαθμό στη θεραπευτική διαδικασία και το θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Για ποιο λόγο όμως η θεραπευτική σχέση έχει τόσο μεγάλη σημασία;
- όταν ο θεραπευτής έχει με το θεραπευόμενο καλή θεραπευτική σχέση, τότε ο δεύτερος δεσμεύεται σε μεγαλύτερο βαθμό στη διαδικασία της ψυχοθεραπείας. Δεσμεύεται στην εφαρμογή των τεχνικών και την τήρηση των ορίων.
- ο θεραπευτής λειτουργεί ως πρότυπο προς μίμηση. Επομένως, όταν ο θεραπευόμενος εκτιμά τον θεραπευτή του, τότε θα προσπαθήσει να τον μιμηθεί και να συμμετέχει ενεργά στη θεραπευτική διαδικασία.
- η θεραπευτική σχέση λειτουργεί ενισχυτικά και ενθαρρυντικά απέναντι στον θεραπευόμενο. Επομένως, ο θεραπευόμενος επιμένει και προσπαθεί περισσότερο.
- όταν ο θεραπευόμενος έχει καλή θεραπευτική σχέση με τον θεραπευτή του και νιώθει, ότι ο θεραπευτής του τόν αποδέχεται, τότε θα μπορέσει να είναι περισσότερο ειλικρινής μαζί του και να του εκφράζει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Μειώνεται η αντίσταση (η απόκρυψη πληροφοριών, η μη δέσμευση), η οποία σαμποτάρει τη θεραπευτική διαδικασία.
- Τέλος, η θεραπευτική σχέση συμβάλλει στην ομαλή πορεία της διαδικασίας της ψυχοθεραπείας και εν τέλει στο θεραπευτικό αποτέλεσμα.
