Κοίταξε, το τραγούδισμά μου είναι τροπικό. Ούτως ή άλλως.
Αυτό είχε πει -μεταξύ άλλων- ο Νίκος Παπάζογλου σε κάποια από τις συνεντεύξεις του. Παπαζόγλιος λυγμός, τροπικότητα και αυτή η ελπιδοφόρος μελαγχολία συνθέτουν τα τραγούδια του ερμηνευτή που σημάδεψε τη σύγχρονη ελληνική μουσική.
Η πορεία του
Ο Νίκος Παπάζογλου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 20 Μαρτίου του 1948.
Ξεκινά να γράφει τα πρώτα του τραγούδια και κάποια από αυτά ερμηνεύει ο Πασχάλης, τον οποίο θα αντικατασήσει στους Olympians. Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 προσπαθεί να προωθήσει τη δουλειά του στην Ευρώπη ηχογραφώντας κομμάτια στο Μιλάνο και περιοδεύοντας στη Γερμανία με το αμιγώς θεσσαλονικιώτικο συγκρότημα Zealot(Ζηλωτής).
Ο Νίκος Παπάζογλου επιστρέφει στην Ελλάδα το 1976 και την επόμενη χρονιά συμμετέχει στην παράσταση “Αχαρνής: ο Αριστοφάνης που γύρισε από τα θυμαράκια”. Η συμμετοχή αυτή επιφέρει τα εξής αποτελέσματα: κυκλοφορεί ο ομότιτλος δίσκος, στον οποίο συμμετείχε και έρχεται σε επαφή με τον Διονύση Σαββόπουλο και τον Μανώλη Ρασούλη. Η θρυλική Εκδίκηση της Γυφτιάς έρχεται δύο χρόνια μετά τη συνάντηση αυτή με τραγούδια που αγαπήθηκαν και τον Νίκο Παπάζογλου σε τρομερές ερμηνείες που σημάδεψαν το ελληνικό ρεπερτόριο. Διατηρεί ήδη στην Κάτω Τούμπα το προσωπικό του στούντιο, το Αγροτικόν, στο οποίο έμελλε να ηχογραφηθούν κάποια από τα καλύτερα κομμάτια της ελληνικής μουσικής. Το 1979 έρχεται ο δίσκος “Τα Δήθεν” των Ξυδάκη-Ρασούλη. Το 1983 κατεβαίνει στην Αθήνα για να πραγματοποίησει εμφανίσεις στο Zoom με την “Ταχεία Θεσσαλονίκης”, το κοινό όμως δεν ανταποκρίθηκε θερμά. Την ίδια χρονιά έρχεται ο αριστουργιματικός δίσκος “Χαράτσι”, με τον οποίο ο Νίκος Παπάζογλου αφήνει ανεξίτηλο το όνομά του στη δημιουργία της σύγχρονης ελληνικής μουσικής. Αποτέλεσμα του δίσκου η δημιουργία της Σχολής της Σαλονίκης: νεότεροι τραγουδοποιοί και ερμηνευτές επηρεάζονται από το έργο του και διδάσκονται από την τεχνική και το ύφος του. Στο χαράτσι βλέπουμε το πάντρεμα του ροκ με το λαϊκό και την παράδοση: μπαγλαμάς συνηχεί με τσέλο και μπουζούκι με ηλεκτρική κιθάρα.
Στο εσωτερικό του δίσκου ο ίδιος σημειώνει το εξής:
Η μουσική μας παιδεία, αν μπορεί να ονομαστεί έτσι, είναι ένας κυκεώνας και φαίνεται αυτό στη μουσική που συνθέτουμε, φαίνεται και στις επιλογές μας όταν η ανάγκη και η ευκολία μας θέτουν μπροστά σε εκβιαστικά διλήμματα, οπόταν και αναγκαζόμαστε να πάρουμε θέση. Πάντως όποια απόφαση και να πάρουμε, προδίδουμε ένα κομμάτι του εαυτού μας, γιατί τα ετερόκλητα μας συνιστούν. Η αγάπη είναι ισχυρότερο πράγμα από τη διαφορά, το ζήτημα είναι να συγκεράσουμε τις μουσικές μας αντιθέσεις, που είναι και οι δικές μας αντιθέσεις, σ’ ένα μεικτό και νόμιμο μουσικό είδος.
Εκτός όμως από τις προσωπικές του δουλειές, τον συναντάμε στη “Ρεζέρβα”(1984) και στο “Ζήτω το ελληνικό τραγούδι” (1986) του Σαββόπουλου. Επίσης, στο κομμάτι “Πότε Βούδας, πότε Κούδας” (δίσκος του Μ. Ρασούλη) (1986), όπου τραγουδά το ομότιτλο κομμάτι, ακόμη “Στο Σείριο υπάρχουνε παιδιά” του Χατζιδάκι το 1988. Στο δίσκο Όλοι δικοί μας είμαστε με τους Μ. Ρασούλη, Χ. Νικολόπουλο και Π. Τερζή και στο Σκόρπια 1 του Μ. Ρασούλη με τη Γλυκερία. Παράλληλα κυκλοφορούν και οι δικοί του δίσκοι “Μέσω Νεφών” το 1986 και “Σύνεργα” το 1991. Την ίδια χρονιά και συγκεκριμένα στις 30 Σεπτέμβρη 1991 ηχογραφεί και κυκλοφορεί το δίσκο “Επιτόπιος Ηχογράφησις” από το θέατρο του Λυκαβηττού. Το 1995 κυκλοφορεί το “Όταν κινδυνεύεις παίξε την πουρούδα”. Το 2005 κυκλοφόρησε ο τελευταίος του δίσκος με τίτλο “Μάισα Σελήνη”. Την ημέρα της κυκλοφορίας του δίσκου αυτού κερδίζει στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το βραβείο μουσικής για την μουσική που έγραψε στην ταινία Νοσταλγός
Ο Νίκος Παπάζογλου έφυγε στις 17 Απριλίου 2011 από καρκίνο. Σημαδιακή ημερομηνία για τον μουσικό χώρο, καθώς, στις 17 Απριλίου του επόμενου χρόνου, απεβίωσε και ο Δημήτρης Μητροπάνος.
Η Εκδίκηση της Γυφτιάς
Τον Μάρτιο του 1978 έρχεται ο δίσκος-ορόσημο για την καριέρα του Νίκου Παπάζογλου, αλλά και για την ελληνική μουσική. Κυκλοφορεί “Η εκδίκηση της Γυφτιάς” με τραγούδια του Νίκου Ξυδάκη και Μανώλη Ρασούλη. Σε δύο κομμάτια η μουσική είναι του Παπάζογλου, ενώ τους στίχους στο Μπαγλαμαδάκι (Κανείς εδώ δεν τραγουδά) υπογράφει ο Τάκης Σιμώτας. Ο Διονύσης Σαββόπουλος ανέλαβε την παραγωγή του δίσκου. Οι περισσότεροι μουσικοί που έπαιξαν προέρχονται από τα λαϊκά μαγαζιά της Θεσσαλονίκης, ενώ κάποιοι από αυτούς παίζουν για πρώτη φορά σε ηχογράφηση δίσκου: Δ. Γεωργόπουλος (μπουζούκι), Ν. Παππάς (μπουζούκι), Αργ. Χαραλάμπους (κιθάρα), Στ. Γκέτης (κρουστά), Γ. Κολοβός (μπάσο), Γ. Κοντογιάννης (μπαγλαμά), Στ. Σιδηρόπουλος (ντραμς) και Β. Ανουσάκης.
Η αρχική αντιμετώπιση του δίσκου δεν ήταν αυτό που περίμεναν, αφού κοινό και κριτικοί δεν τον δέχονται με ενθουσιασμό. Με το πέρασμα του χρόνου “Η Εκδίκηση της Γυφτιάς” δικαιώνεται και ξεπερνά τις 200.000 πωλήσεις. Ο συνδυασμός της φρεσκάδας με το καθαρό λαϊκό που αποπνέει ο δίσκος γίνεται γρήγορα αποδεκτός και εμπνέει.
Το στούντιο Αγροτικόν
Με μεράκι ο Νίκος Παπάζογλου έστησε το δικό του στούντιο στην Κάτω Τούμπα, το Αγροτικόν. Δεν ήταν ένας απλός ερμηνευτής και τραγουδοποιός, ήταν ένας τεχνίτης της μουσικής. Σύνθεση, στιχουργία αλλά και παραγωγή μουσικής σε κάθε της στάδιο: οργανοπαίχτης, ηχολήπτης και κάθε τι που χρειάζεται ένα κομμάτι μέχρι να γίνει ένα με το σύνολο και να δοθεί στο κοινό. Στο στούντιο αυτό ηχογραφήθηκε και “Η Εκδίκηση της Γυφτιάς”. Εκεί έχουν ηχογραφήσει μεγάλοι καλλιτέχνες πλέον όπως οι Σωκράτης Μάλαμας, Θανάσης Παπακωνσταντίνου, Μελίνα Κανά, Αργύρης Μπακιρτζής, Θωμάς Κοροβίνης και άλλοι.
Ο Νίκος Παπάζογλου σε συνέντευξη του στην Κρυσταλία Πατούλη στο περιοδικό “Thessaloniki Confidential”, δήλωνε ότι το “στούντιο αποτέλεσε έναν πυρήνα όπου μαζεύονταν όλοι και πρόσφεραν ιδέες και παιξίματα”. Μία από τις αναμνήσεις του στο “Αγροτικόν” είναι όταν ηχογραφούσε ο Μάνος Χατζιδάκις για το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Μετά από 30 χρόνια λειτουργίας το Αγροτικόν έκλεισε και ο Νίκος Παπάζογλου θέλησε τα φτιάξει στο σπίτι του στη Νίσυρο ένα νέο στούντιο με το όνομα “Νησιωτικόν”. Επιθυμία του ήταν να ηχογραφήσουν οι “Μικρές Περιπλανήσεις” πρώτοι δίσκο εκεί, η οποία πραγματοποιήθηκε όμως μετά τον θάνατό του.
Πίσω από χιλιοτραγουδισμένο και πάντα αγαπημένο “Αύγουστο”
Ο σεισμός του 1978 στην Θεσσαλονίκη είχε αρνητικές συνέπειες, έφερε τον θάνατο πολλών και χιλιάδες έμειναν άστεγοι. Ο Νίκος Παπάζογλου προκειμένου να προστατέψει την γυναίκα και τη νεογέννητη κόρη του τις στέλνει σε ταξίδι στην Αμερική σε συγγενικά πρόσωπα. Τον Αύγουστο ο Διονύσης Σαββόπουλος τον καλεί για παραθέριση στο Πήλιο, όπου περνούσε τις διακοπές του με την οικογένειά του και φιλικά πρόσωπα. Ανάμεσα στα πρόσωπα αυτά και ένα νεαρό κορίτσι για το οποίο ο Παπάζογλου νιώθει ακατανίκητη έλξη και γεννιέται μέσα τους ένας έρωτας εφάμιλλος του καλοκαιριού και του ερωτικού μήνα Αυγούστου. Επρόκειτο για έναν ανικανοποίητο έρωτα και ένα πάθος που έμεινε μετέωρο, καθώς αποφάσισε να επιστρέψει στη Θεσσαλονίκη για να “γλιτώσει” το μαρτύριο αυτού του έρωτα και να μην υποκύψει προδίδοντας τη γυναίκα του. Έτσι, συνέθεσε τον Αύγουστο, το τραγούδι ύμνο για τον έρωτα.
Παρατίθεται το κομμάτι “Φύσηξε ο Βαρδάρης” σε μουσική και στίχους δικούς του. Για όσους δε χορτάσανε τα μάτια μας, δεν έμειναν αρκετά στη ζωή μας.
Πληροφορίες:
-Περιοδικό THESSALONIKI CONFIDENTIAL 2010, Εκδ. Λυμπέρη
– Περιοδικό «Μετρονόμος» (τεύχος 61, Iούλιος – Σεπτέμβριος 2016)
