Έπαυλη Μοδιάνο: Η ιστορία απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης

Ένα από τα πιο ιστορικά κτίρια που μπορεί να συναντήσει κανείς στην Θεσσαλονίκη, είναι η Έπαυλη Μοδιάνο και βρίσκεται στην περιοχή της Γέφυρας, μιας κωμόπολης του νομού Θεσσαλονίκης. Χτισμένη μέσα στο ομώνυμο αγρόκτημα Μοδιάνο, η συγκεκριμένη έπαυλη διηγείται τη μοναδική ιστορία της. Στους τοίχους του αρχοντικού, κλείστηκαν οι μεγαλύτερες συμφωνίες για την πόλη της Θεσσαλονίκης, συμφωνίες καθοριστικές που συνέβαλαν στην συνέχιση της παράδοσης αλλά και της ίδιας της ύπαρξής της. Η εν λόγω βίλα ήταν γνωστή ως Έπαυλη Μοδιάνο ή Τοψίν και αποτελούσε ιδιοκτησία ενός Ισραηλίτη τραπεζίτη, ονόματι Γιακό Μοδιάνο.

Ποια ήταν όμως η οικογένεια Μοδιάνο;

Το γενεαλογικό δένδρο της οικογένειας Μοδιάνο είναι μεγάλο και χάνεται στα βάθη των αιώνων. Η παρουσία τους εντοπίζεται ήδη από τον 15^ο αιώνα και συνεχίζεται για αρκετούς ακόμα. Η οικογένεια Μοδιάνο που είναι συνυφασμένη με την ομώνυμη έπαυλη, φαίνεται ότι εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη στα μέσα του 16^ου αιώνα, όταν ο ραβίνος Μοντιλάνο (ονομασία που στη συνέχεια απλοποιήθηκε και προέκυψε το Μοδιάνο) ήρθε στην πόλη. Το γεγονός αυτό εξηγεί και το ότι πολλοί απόγονοι του προαναφερθέντος ραβίνου, ήταν επίσης ραβίνοι ή συγγραφείς θρησκευτικών βιβλίων. Η οικογένεια Μοδιάνο συνδέθηκε και με άλλα κτίρια της Θεσσαλονίκης, πέραν της περίφημης έπαυλης, όπως είναι η Αγορά Μοδιάνο και το Γηροκομείο Σαούλ Μοδιάνο.

Η ιστορία της έπαυλης Μοδιάνο

Η έπαυλη Μοδιάνο χτίστηκε στα 1905-1906 και τα αρχιτεκτονικά της σχέδια προέρχονται από τον Πιέτρο Αρριγκόνι. Εκτός από την ονομασία Μοδιάνο, έχει μείνει γνωστή και ως έπαυλη Τοψίν, όπως προαναφέρθηκε, καθώς στη διάρκεια της τουρκοκρατίας, η περιοχή της Γέφυρας Θεσσαλονίκης, στην οποία έχει κτισθεί η έπαυλη, ονομαζόταν Τοψίν. Σκοπός της δημιουργίας της εν λόγω έπαυλης, ήταν να χρησιμοποιηθεί ως εξοχική κατοικία του Γιακό Μοδιάνο. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως ο Γιακό Μοδιάνο ήταν ένας εκ των τριών γιών του Σαούλ Μοδιάνο, ο οποίος θεωρούνταν ως ένας από τους δύο πλουσιότερους ανθρώπους της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Διαβάστε επίσης Η εβραϊκή κοινότητα της Κομοτηνής

Η ιδιοκτησία της μοναδικής αυτής έπαυλης πέρασε από διάφορα χέρια και πολλές χρήσεις. Μέχρι το έτος 1911, ανήκε στην οικογένεια Μοδιάνο. Στη συνέχεια όμως πέρασε στον έλεγχο της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Κατά τη χρονιά εκείνη παραμελείται και σημειώνονται στην ιστορική βίλα, υλικές ζημιές σημαντικού μεγέθους. Ο Οκτώβριος του 1912 όμως, έμελλε να είναι ο μήνας κατά τον οποίον η έπαυλη Μοδιάνο θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας της Θεσσαλονίκης και πιο συγκεκριμένα της απελευθέρωσης της. Στις 19 και 20 Οκτωβρίου, ο ελληνικός στρατός εισέρχεται στην Θεσσαλονίκη, έχοντας καταφέρει να κατατροπώσει μεγάλο αριθμό τουρκικών στρατευμάτων. Αυτή η μεγαλειώδης είσοδος στην πόλη, προοικονομεί και την οριστική απελευθέρωση της. Στην έπαυλη Μοδιάνο εγκαθίστανται εκπρόσωποι των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων, και από το σημείο αυτό ξεκινάν οι διαπραγματεύσεις για την παράδοση της πόλης. Στο διάστημα μεταξύ 24-27 Οκτωβρίου, λαμβάνουν χώρα όλες οι επίσημες διαπραγματεύσεις σχετικά με το μέλλον της Θεσσαλονίκης. Μετά από τρεις επισκέψεις της τουρκικής πλευράς στην έπαυλη Μοδιάνο, στις 26 Οκτωβρίου 1912, με εντολή του Ταξίν Πασά, η Θεσσαλονίκη περνάει σε ελληνικά χέρια και το βράδυ της ίδιας μέρας υπογράφεται και το σχετικό πρωτόκολλο, στο Διοικητήριο της πόλης.

Advertising

Η Έπαυλη Μοδιάνο σήμερα

Όπως προαναφέρθηκε, η έπαυλη Μοδιάνο μετατράπηκε σε ένα μουσείο αφιερωμένο στους Βαλκανικούς Πολέμους. Άλλωστε ο ιστορικός αυτός χώρος ευνοούσε για την παρουσίαση τέτοιων γεγονότων, μιας και σημαντικό μέρος της ιστορίας διαδραματίστηκε μέσα στην ίδια την έπαυλη. Ο επισκέπτης του μουσείου έχει την μοναδική ευκαιρία να γνωρίσει όπλα, στολές, πίνακες, μετάλλια, ανυπολόγιστης αξίας, τα οποία φέρουν ένα τεράστιο ιστορικό βάρος. Επίσης στο Μουσείο Βαλκανικών Πολέμων, φιλοξενείται μια ιδιόχειρη κάρτα του Ελευθερίου Βενιζέλου, καθώς και κειμήλια προερχόμενα από Έλληνες, Βούλγαρους, Ρουμάνους, Σέρβους κλπ.. Η επίπλωση που θα συναντήσει κανείς κατά την παραμονή του στην έπαυλη Μοδιάνο, ανήκει, κατά κύριο λόγο, στην εποχή της δημιουργίας της, με ένα μέρος αυτής να προστίθεται μεταγενέστερα. Καταλήγοντας, ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα να παρατηρήσει και τον τάφο του Χασάν Ταχσίν Πασά, μιας προσωπικότητας που απασχόλησε ιστορικούς και ερευνητές, καθώς και του γιού του, ο οποίος βρίσκεται στον προαύλιο χώρο της έπαυλης Μοδιάνο. Ο κάθε πολίτης που επιθυμεί να μάθει την ιστορία της Θεσσαλονίκης, θα πρέπει να συμπεριλάβει στην έρευνα του, μια επίσκεψη στον αγρόκτημα και την έπαυλη Μοδιάνο, η οποία αποτέλεσε σημαντικό κομμάτι της νεότερης ιστορίας της Θεσσαλονίκης.