Τι μοιραίο πράγμα ο θάνατος. Ίσως το μόνο βέβαιο σε αυτή τη ζωή. Και τόσο οξύμωρο ταυτόχρονα. Πώς, είναι δυνατόν, το πιο βέβαιο πράγμα στη ζωή να είναι ο θάνατος; Βέβαια, όλα κάποτε τελειώνουν, όλα έχουν την ημερομηνία λήξης τους. Έτσι και εμείς, οι άνθρωποι. Μία αρχή ένα τέλος και ό,τι ενδιάμεσα: Αυτό είμαστε. Αυτό και οι αναμνήσεις όσων μένουν πίσω. Γιατί παρά αναμνήσεις είμαστε. Γι’ αυτό μάλλον πασχίζουμε να αρέσουμε, να αγαπηθούμε.
Άραγε να είναι η υστεροφημία μας ο λόγος; Αγάπα για να έχεις μία καλύτερη ζωή; Θα ήταν υπερβολικό να έλεγε κανείς αγάπα για να αγαπηθείς, για να σε βρει ένας «καλός θάνατος»; Ίσως ναι, ίσως και όχι. Η μόνη αλήθεια είναι ότι ο θάνατος είναι ένα γεγονός που μετατρέπει τη φυσική μας υπόσταση σε αναμνήσεις, σκέψεις όσων μένουν πίσω.
Και άραγε ποιος υποφέρει περισσότερο, όταν συμβεί ένας θάνατος; Αυτός που πέθανε ή εκείνος που τον «έχασε». Αναντίρρητα ο τελευταίος. Εξακολουθώντας να ζεις, έχοντας τις αναμνήσεις στο νου, όταν χάνεις κάποιον δικό σου άνθρωπο επαναλαμβάνεις όλες εκείνες τις κοινές σας στιγμές στο μυαλό ξανά και ξανά. Και αυτό είναι το μεγάλο βασανιστήριο.
Γιατί απλώς κρατιέσαι από αναμνήσεις , δίχως να έχεις τη δυνατότητα να δημιουργήσεις νέες, δίχως καν να μπορείς να εγγυηθείς στον εαυτό σου, ότι οι αναμνήσεις αυτές θα παραμείνουν άθικτες στο πέρασμα του χρόνου. Μπορεί απλώς να αρχίσουν να φθίνουν και σιγά σιγά να εγκαταλείψουν το νου. Και έτσι ο θάνατος γίνεται πόνος όχι μόνο για έναν, αλλά για περισσότερους. Και στην πραγματικότητα μάλλον γι’ αυτόν τον έναν που πεθαίνει, σε πολλές περιπτώσεις ο θάνατος να αποτελεί γεγονός ανακούφισης.
Ίσως τα νεκροταφεία αντανακλούν αυτήν την ανακούφιση, την ηρεμία της «αιώνιας ανάπαυσης». Με έναν δικό τους ανατριχιαστικό τρόπο καμιά φορά σε κάνουν να καταλάβεις τι είναι πραγματικά ο θάνατος. Μήτε ενδιάμεσο πέρασμα, μήτε και κάτι τρομερό. Απλώς μία απέραντη σιωπή. Σιωπή εκκωφαντική. Τόσο ισχυρή που σου προκαλεί αυτήν την ανεξήγητη ανατριχίλα. Αυτόν τον φόβο. Που ίσως απλώς αποτελεί προέκταση του φόβου που έχουμε για το θάνατο.
Πόσα «δε θέλω να πεθάνω» άραγε έχουν ειπωθεί από ανθρώπους που ξέρουν ότι πλέον ο θάνατος είναι ένα γεγονός αναπόφευκτο; Και παρ’ όλα αυτά ο φόβος είναι εκεί σε πολλές περιπτώσεις. Μα δε τον φοβούνται μόνο οι ετοιμοθάνατοι. Και εμείς οι αμέριμνοι, οι χαμένοι μέσα στην καθημερινότητα, που απλώς ο θάνατος αποτελεί μία φευγαλέα σκέψη, αυτή είναι που μας προκαλεί συχνά περισσότερο φόβο από οποιαδήποτε άλλη.
Βέβαια ο θάνατος δεν μας φοβίζει όλους. Κάποιοι έχουμε αποδεχτεί αυτό που είναι, ένα μοιραίο γεγονός δηλαδή, μέρος αυτού που αποκαλούμε ζωή. Και ίσως τελικά ο θάνατος δεν είναι το αντίθετο της ζωής, αλλά μία άλλη όψη, τόσο όμοια, του ίδιου νομίσματος.
Και ποιος «καλύτερος οιωνός» για έναν θάνατο από τα νοσοκομεία. Τα νοσοκομεία, μέρη τόσο καθαρά, μα και τόσο βρώμικα την ίδια στιγμή, τόσο ήσυχα μα τόσο ηχηρά ταυτόχρονα. Κατακλύζονται από αυτήν την μυρωδιά του αντισηπτικού και συγχρόνως από τη «βρωμιά» της ασθένειας, και έτσι είναι καθαρά και βρώμικα την ίδια στιγμή· εξαρτάται από το τι επιλέγεις να δεις κάθε φορά. Ήσυχα, μα παράλληλα ηχηρά γιατί στην πραγματικότητα καταπνίγουν διακριτικά τα ουρλιαχτά του πόνου, πόνος άλλοτε «ελαφρύς», περαστικός, άλλοτε όμως αναπόφευκτος προοικονόμος του θανάτου.
Αν, λοιπόν, ο θάνατος είναι κάτι τόσο αναπόφευκτο, γιατί άραγε τον φοβόμαστε; Γιατί τα νεκροταφεία μας προκαλούν ανεξήγητες ανατριχίλες; Γιατί τα νοσοκομεία «προσποιούνται» πως ο θάνατος δεν είναι εκεί και αυτή η ηρεμία εξαπατά τον ερχομό του, πότε συχνά, πότε και περισσότερο;
