Η Σκύρος, ξεκομμένη από τις υπόλοιπες Σποράδες, βρίσκεται στην καρδιά του Αιγαίου πελάγους. Απέχει 35 χλμ. από την Εύβοια και φιλοξενεί 2.994 κατοίκους. Αγκαλιασμένη από τα γαλάζια νερά συνυπάρχει σε απόλυτη αρμονία με το πράσινο , δημιουργώντας τοπία και εικόνες μαγευτικής ομορφιάς. Η γραφική Χώρα της Σκύρου με τα λευκά σπιτάκια, που απλώνονται αμφιθεατρικά στην πλαγιές λόφου, μοιάζει με λευκοντυμένη βασίλισσα. Την ίδια στιγμή δεν είναι μόνο μεγαλόπρεπης, αλλά ήρεμη και γήινη.
Σκύρος, η μεγάλη ιστορία
Η Σκύρος κατοικήθηκε από τη νεολιθική περίοδο, όπως μαρτυρούν τα λείψανα που έχουν βρεθεί σε διάφορες περιοχές του νησιού. Έφτασε στο απόγειο της ακμής της κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο ενώ σημαντική παρουσία έχει στα γεωμετρικά και στα αρχαϊκά χρόνια. Η Σκύρος οφείλει το όνομά της, στη «Σκυρία ποικίλη λίθο» το περίφημο σκυριανό χρωματιστό μάρμαρο με το οποίο στόλιζαν τα αρχοντικά τους οι Ρωμαίοι. Έκτοτε στη πορεία των αιώνων είχε ποικίλες ονομασίες. Ονομάστηκε Αιγίβοτος ( αυτή που τρέφει αίγες) και Ανεμόεσσα ( λόγω των ανέμων της). Ένα ακόμα όνομα που επικράτησε ήταν το Πελασγία, καθώς κατοικήθηκε από τους Πελασγούς.
Σύμφωνα με ένα μετα-Ομηρικό μύθο, η Θέτις έκρυψε στην Σκύρο τον γιο της Αχιλλέα, για να τον εμποδίσει να πάει να πολεμήσει στην Τροία. Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση, ο Αχιλλέας λεηλάτησε το νησί για να τιμωρήσει τον Λυκομήδη για τη δολοφονία του Θησέα.
Το 475 π.Χ., ο Κίμων κατέλαβε το νησί και έτσι εντάχθηκε στη συμμαχία της Δήλου. Η Σκύρος παρέμεινε Αθηναϊκή ηγεμονία για 389 χρόνια. Σε αυτό το διάστημα οι κατακτητές εναλλάσσονταν από Αθηναίους, Πέρσες και Μακεδόνες, μέχρι το 197 π.Χ. όπου και έγινε Ρωμαϊκή κτήση. Τη Ρωμαϊκή κυριαρχία διαδέχτηκε το Βυζάντιο οπότε και η Σκύρος υπήχθη στο θέμα του Αιγαίου Πελάγους. Έτσι επικράτησε στο νησί η Χριστιανική θρησκεία. Το 1204 η Κωνσταντινούπολη κατελήφθη από τους Σταυροφόρους και μαζί με τις υπόλοιπες Σποράδες, πέρασε στην κατοχή των αδελφών Γκίζη.
Το 1538 κατελήφθη από το Χαϊρεντίν Μπαρμπαροσα και έγινε τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Σκύρος απέκτησε προνόμια και ενώ δεν είχε τουρκική φρουρά, υπέφερε από τις επιδρομές πειρατών. Στον αγώνα της εθνικής ανεξαρτησίας του 1821, η Σκύρος πρόσφερε πολλά τόσο σε οικονομική, όσο και σε έμψυχη βοήθεια. Έστειλε πολλούς ναύτες στον εθνικό στόλο, πρόσφερε καταφύγιο σε οπλαρχηγούς, ανέδειξε αρκετούς Φιλικούς και περιέθαλψε χιλιάδες πρόσφυγες από διάφορες πόλεις της Ελλάδας.
Το Σκυριανό Καρναβάλι
Ο εορτασμός της Αποκριάς στο νησί είναι μοναδικός. Η Σκύρος, τις απόκριες έχει μία Διονυσιακή ατμόσφαιρα. Τα σοκάκια του Χωριού «γεμίζουν» από τους ήχους των κουδουνιών και το θέαμα είναι πράγματι εντυπωσιακό. Από την αρχή του τριωδίου, κάθε Σαββατοκύριακο κατά τη διάρκεια καρναβαλιού, το έθιμο του νησιού απαιτεί το “Γέρο” και τη “Κορέλα”.
Ο “Γέρος” φορά την τσοπάνικη κάπα, μαύρου χρώματος, γυρισμένη ανάποδα για να είναι απέξω το μαλλιαρό μέρος. Στη ράχη παραχώνει κουρέλια ή μαξιλάρια για να σχηματιστεί καμπούρα. Κάτω φοράει άσπρο μάλλινο κοντοβράκι των τσοπάνηδων, άσπρες υφαντές κάλτσες χωρίς πέλμα και πέτσινα σανδάλια. Το πρόσωπο κρύβεται με μάσκα από προβιά μικρού γιδιού, με δύο τρύπες για τα μάτια. Στη μέση ζώνεται τσοπάνικα κουδούνια (τα οποία μπορεί μαζί να ζυγίζουν μέχρι 50 κιλά) που στερεώνονται από τους ώμους. Στο χέρι του κρατάει το τσοπάνικο στραβοράβδι στολισμένο στη λαβή με αγριολούλουδα. Ο Γέρος προχωράει με ρυθμικούς βηματισμούς κουνώντας την μέση έτσι ώστε τα κουδούνια που είναι περασμένα στην μέση να δίνουν ήχους φοβερούς, αλλά ρυθμικούς και εναλλασσόμενους.
Τον “Γέρο” τον συνοδεύουν “η Κορέλα” και “ο Φράγκος”. Η Κορέλα είναι άντρας και φοράει παραδοσιακή γυναικεία στολή, ενώ κρύβει το πρόσωπο του με μάσκα. Ο Φράγκος φοράει ένα Ευρωπαϊκό παντελόνι και έχει κρεμασμένο πίσω του ένα μεγάλο κουδούνι. Αυτή η μεταμφίεση είχε την πρόθεση να γελοιοποιήσει όλους εκείνους από το νησί που εγκατέλειψαν την παραδοσιακή ενδυμασία και προτίμησαν το δυτικό παντελόνι (τα Φράγκικα). Η προέλευση αυτού το εθίμου χάνεται στα βάθη του χρόνου και πολλοί μελετητές θεωρούν ότι έχει διονυσιακές ρίζες. Κάποιοι πιστεύουν ότι ο Γέρος και η Κορέλα έρχονται κάθε χρόνο να υπενθυμίσουν στους Σκυριανούς μια φυσική καταστροφή που κατέστρεψε όλα τα κοπάδια του νησιού. Σύμφωνα με την παράδοση ο τσοπάνης πήγε στο χωριό μαζί με την σύζυγο του για να προειδοποιήσει τους άλλους για τη καταστροφή.
Τα σκυριανά αλογάκια
Η μικρόσωμη φυλή αλόγων Σκύρου είναι σήμερα μία από τις σπάνιες φυλές αλόγων που υπάρχουν στον κόσμο. Πρόκειται για μία από τις αυτόχθονες φυλές αλόγων της Ελλάδας που υπήρχε στην αρχαιότητα σε όλη την Ελλάδα. Θεωρείται ότι είναι απόγονος των αλόγων που ο Αχιλλέας είχε μαζί του όταν πήγε στην Τροία. Είναι συνδεδεμένο με τα άλογα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενώ κάποιοι υποστηρίζουν ότι είναι αυτής της φυλής τα άλογα που απεικονίζονται στην ζωφόρο του Παρθενώνα. Κατάφερε να επιβιώσει στο νησί εξ’ου και η ονομασία. Σήμερα η Σκύρος φιλοξενεί 187 αξιαγάπητα αλογάκια ενώ αποτελούν προστατευόμενο είδος.
Πολύ σημαντική στην διάσωση του είδους, είναι η συμβολή της Ένωσης Μικρόσωμης Φυλής Αλόγων Σκύρου. Η Ένωση χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για να καταγράφει και να τηρεί γενεαλογικό βιβλίο για όλα τα σκυριανά αλογάκια της Ελλάδας. Ένα ακόμα σημαντικό κομμάτι στο έργο τους, είναι η περίθαλψη άρρωστων και τραυματισμένων από διάφορες αιτίες αλόγων.
Πηγές:
