Πρωτοχρονιά σήμερα και ενώ όλοι είμαστε έτοιμοι να υποδεχτούμε το νέο έτος, ας θυμηθούμε ποιοι αγαπημένοι μας συγγραφείς γεννήθηκαν σαν σήμερα.
1. Νικηφόρος Βρεττάκος: 1912-1991.
Ήταν ποιητής, πεζογράφος, μεταφραστής και δοκιμιογράφος. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ποιητές, ο «ποιητής της ειρήνης και της αγάπης». Πολέμησε στην Αλβανία το 1940-1942, καθώς υπήρξε μέλος και της Εθνικής Αντίστασης. Το 1967, αυτοεξορίστηκε εξαιτίας του χουντικού καθεστώτος της χώρας. Επιστρέφοντας το 1974, εγκαταστάθηκε με την οικογένεια του στην Αθήνα και σε μια επίσκεψη του στο χωριό που μεγάλωσε, άφησε και την τελευταία του πνοή (Πλουμίτσα, Λακωνίας).
Η ποιητική εργογραφία του χωρίζεται σε τέσσερις περιόδους:
- 1929-1938: Τα ποιήματά του διακρίνονται από πεσιμισμό και συμβολισμό, επηρεασμένος από προσωπικά βιώματά του. Συγκρούεται με τη φύση και την κοινωνία, περιθωριοποιείται.
- 1939-1950: Αυτή τη χρονική περίοδο, ο ποιητής εκφράζει αισιοδοξία σε αντίθεση με την προηγούμενη και αγωνιστικότητα. Συμφιλιώνεται με το θάνατο, το φως και χαίρεται τον ήλιο.
- 1961-1974: Τα ποιήματα του αφορούν ακόμη εντονότερα το φως, τη φύση, την αγάπη και την αγνότητα.
- 1975-1990: Τα ποιήματά του χαρακτηρίζονται ξανά από την αισιοδοξία του ποιητή για ζωή, καθώς κι από μία εγρήγορση με επαναστατικές προεκτάσεις.
Info: Προτάθηκε 4 φορές για το Νόμπελ Λογοτεχνίας μεταξύ των άλλων του βραβείων και υπήρξε επίτιμος πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων λογοτεχνίας μαζί με Γιάννη Ρίτσο και Βαλέτα, όπως κι επίτιμος πρόεδρος της Εταιρείας Γραμμάτων και Τέχνης του Πειραιά.
Προτάσεις: Δυο άνθρωποι μιλούν για την Ειρήνη του Κόσμου (διήγημα), Η Εκλογή μου (ποιήματα), Ενώπιος Ενωπίω (Ημερολογιακές σημειώσεις), η Οδύνη (αυτοβιογραφικό χρονικό).
2. Παντελής Χορν: 1881-1941.
Υπήρξε δημοσιογράφος, χρονογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Στη δημοσιογραφική καριέρα του, έγραψε στον Ελεύθερο Λόγο, στο Ελεύθερο Βήμα, στην Εσπερινή, στη Βραδυνή, στην Εμπρός και σε άλλες πολλές. Στο θέατρο, πρωτοεμφανίστηκε το 1908 με τους Πετροχάρηδες κι έπειτα, με το Ανεχτίμητο που ήταν πρόκληση για την εποχή. Στα έργα του, έπαιξαν η Κατίνα Παξινού, η Μαρίκα Κοτοπούλη κ.α.
Με το έργο του στο χώρο του ελληνικού νεορεαλισμού, επηρέασε τη σύγχρονη δραματουργία, καλύπτοντας πολλά δημιουργικά είδη: συμβολισμό, νατουραλισμό, ψυχόδραμα και φυσικά, την ελληνική παράδοση.
Info: Είναι πατέρας του διάσημου ηθοποιού του ελληνικού κινηματογράφου, Δημήτρη Χορν.
Προτάσεις: Φυντανάκι, Μελτεμάκι
3. Έντουαρτ Μόργκαν Φόρτσερ: 1879-1970.
Ένας από τους πιο σημαντικούς Βρετανούς συγγραφείς: μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος και συγγραφέας διηγημάτων, για τα οποία κι έγινε γνωστός. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από τα θέματα των έντονων ταξικών διαφορών, της σεξουαλικότητας, καθώς και έχει χαρακτηριστεί μυστικιστής, εξαιτίας του έντονου συμβολισμού που κυριαρχεί στα κείμενα του. Έγινε διάσημος με το Επιστροφή στο Χάουαρντς Εντ (1910), καθώς εκείνο που υπήρξε το πιο καθοριστικό για τη συγγραφική του πορεία ήταν το Ταξίδι στην Ινδία.
Στα κείμενα του, παρατηρείται και έντονη στροφή από τον ετερόφυλο έρωτα προς τον ομοφυλόφιλο, όπως διαφαίνεται ξεκάθαρα και στο Μωρίς και στη Ζωή Έρχεται, τα οποία δημοσιεύτηκαν μετά θάνατον. Μετά το Ταξίδι στην Ινδία, δεν συνέχισε να γράφει, αγνώστου λόγου, γεγονός που υπήρξε λόγος αντιπαράθεσης στον κύκλο του. Μερικά από τα έργα του μεταφέρθηκαν και στον κινηματογράφο: Χάουαρντς Εντ (1992), Μωρίς (1982) και Δωμάτιο με θέα (1985) με σκηνοθεσία Τζέιμς Αϊβορί, καθώς το 1984 το Ταξίδι στην Ινδία από τον Ντέιβιντ Λην και το Εκεί που οι Άγγελοι φοβούνται να διαβούν από τον Τσαρλς Στάριτζ (1991).
Info: Ήταν εκείνος που σύστησε τον Καβάφη στο Αγγλικό κοινό (1919).
Προτάσεις: Ταξίδι στην Ινδία, Εκεί που οι άγγελοι φοβούνται να διαβούν, Μωρίς
4. Ζακ Λε Γκοφ: 1924-2014
Ήταν σημαντικός εκπρόσωπος της σχολής της Νέας Ιστορίας ως περίφημος Γάλλος ιστοριογράφος, ειδικευμένος στη μελέτη του Μεσαίωνα. Το 1964, εμφανίζεται με μια μεγαλειώδη σύνθεση για τον πολιτισμό της μεσαιωνικής Δύσης με το ομότιτλο βιβλίο. Το 1975-1977, γίνεται πρόεδρος της Ανώτατης Σχολής Κοινωνικών Επιστημών και σηματοδοτεί έτσι την επιθυμία του να ανανεώσει τη μεσαιωνική ιστορία των κοινωνικών επιστημών. Η συμβολή του ήταν δίπλευρη για τη μεσαιωνική ιστορία: πρώτα, ανέδειξε την κοινωνική ιστορία της μεσαιωνικής πόλης, αν και αφορά την αγροτική ιστορία’ και δεύτερον, την ιστορία των μεσαιωνικών νοοτροπιών, συνδυάζοντας πεδία που ως τότε ήταν αμετακλήτως ξεχωριστά, αυτά της ανθρωπολογίας, της θεολογίας, της λογοτεχνίας κ.ο.κ.
Ο Ζακ Λε Γκοφ θεωρούσε το Μεσαίωνα «Μητέρα της Ευρώπης». Το καταληκτήριο συμπέρασμα του έργου του είναι ότι κάθε ιστορικό γεγονός συλλαμβάνεται στο επίπεδο των γεγονότων στην κοινωνία και πως η ίδια η κοινωνία τα διαμορφώνουν πρισματικά από τις ευαισθησίες, τα πάθη, τις νοοτροπίες και τα συναισθήματα της. Έχοντας φρονήματα αριστερά, ασχολήθηκε και με την εκλαίκευση της ιστορικής γνώσης μέσω της τηλεόρασης και του ραδιόφωνου, καθώς και με τον τρόπο διδασκαλίας της στα σχολεία.
Info: Επηρέασε την κοινωνιολογία του Ντυρκέμ και του Βέμπερ, τη ψυχολογία του Φρόυντ, την ανθρωπολογία του Λεβί-Στρως και την ιστορία του Μπλοκ και Ντιμπί.
Προτάσεις: Για έναν άλλον Μεσαίωνα, Το φαντασιακό στο Μεσαίωνα, Το πουγκί και η ζωή
5. Βασίλης Ραφαηλίδης: 1934-2000.
Ήταν δημοσιογράφος, συγγραφέας, δοκιμιογράφος και κριτικός κινηματογράφου. Αν και σπούδασε κινηματογράφο (1959), κάνοντας το πρώτο του βήμα με το ντοκυμαντέρ μικρού μήκους Βυζαντνό Μνημόσυνο, το θεώρησε αισθητικά απαράδεκτο κι αποφάσισε να εγκαταλείψει την προοπτική αυτή, παρόλο που αργότερα η ταινία βραβεύτηκε από διεθνές φεστιβάλ. Έτσι, πρωτο-ασχολήθηκε με την κριτική κινηματογράφου (1963).
Από το 1965 μέχρι το 1985, διδάσκει στην Επαγγελματική Σχολή Κινηματογράφου (Σταυράκου). Διδάσκει επίσης, σε πολλά κινηματογραφικά σεμινάρια στην «Ωρα», στο Γαλλικό Ινστιτούτο, στο Ινστιτούτο Γκαίτε, στην «Τέχνη» Θεσσαλονίκης και στη Σχολή Θεάτρου Τέχνης. Το σεμινάριο στην «Ωρα» εκδίδεται, το 1970, σε βιβλίο με τον τίτλο 12 μαθήματα για τον κινηματογράφο από τον Ασαντούρ Μπαχαριάν.
Λόγω της αριστερής ιδεολογίας του, βασανίστηκε από τους Χουντικούς και εξορίστηκε στην Αίγινα. Μετά την μεταπολίτευση, εξέδιδε άρθρα του σε αριστερές εφημερίδες, στο Βήμα (1974-1983), στο Έθνος (1983-1998) και στην Ελευθεροτυπία (1998 ως το θάνατό του το 2000). Έγραφε όχι μόνο κριτική κινηματογράφου, αλλά και σχόλια και επιφυλλίδες που άπτονταν ευρύτερων πολιτικών και κοινωνικών θεμάτων. Ακόμη, όμως, και την εποχή που δεν παρακολουθούσε σε τακτική βάση την ελληνική κινηματογραφική παραγωγή, αφιέρωνε πολλές φορές ολόκληρη τη σελίδα του σε πρωτοεμφανιζόμενους Έλληνες σκηνοθέτες.
Info: Παρέα με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο εξέδιδε το περιοδικό «Σύγχρονος Κινηματογράφος», ένα περιοδικό που έμελλε να συνδεθεί, να προκαλέσει, αλλά και να στηρίξει τον λεγόμενο Νέο Ελληνικό Κινηματογράφο.
Προτάσεις: Ιστορία κινηματογραφική του νεολληνικού κράτους, Θερμοί και ψυχροί πόλεμοι, Φιλμοκατασκευή
6. Πέτρος Μάρκαρης: Γεννήθηκε το 1937.
Είναι συγγραφέας ελληνικών αστυνομικών μυθιστορημάτων, μεταφραστής, καθώς και σεναριογράφος. Ασχολήθηκε με τη συγγραφή θεατρικών έργων, κινηματογραφικών σεναρίων, αλλά και τηλεοπτικών σειρών. Εμφανίζεται το 1965 για πρώτη φορά με το θεατρικό έργο Η ιστορία του Αλή Ρέτζο. Γίνεται γνωστός με τα αστυνομικά του έργα και τον σταθερό πρωταγωνιστή τους Κώστα Χαρίτο στα Νυχτερινό δελτίο, Άμυνα ζωής κι ο Τσε Αυτοκτόνησε. Ο Κώστας Χαρίτος θεωρείται ο πιο γνωστός έλληνας λογοτεχνικός ήρωας. Τελικά, διάλεξε αυτό το λογοτεχνικό είδος μέσω του οποίου μπορεί να σχολιάσει την ελληνική επίκαιρη πραγματικότητα.
Έχει εξομολογηθεί πως δένεται με μια ιδιαίτερη προσωπική σχέση με τους ήρωες των βιβλίων του: γι’ αυτό επέλεξε να γράφει στα ελληνικά, θεωρώντας την μητρική του γλώσσα, καθώς η γυναίκα του Χαρίτου και η κόρη του συμβολίζουν τις προσωπικότητες της μητέρας και της κόρης αντίστοιχα του συγγραφέα.
Όντας τρίγλωσσος -τούρκικα (γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη), γερμανικά και ελληνικά, έκανε πολλές μεταφράσεις, καθώς και τα δικά του βιβλία μεταφράστηκαν σε πολλές άλλες χώρες. Ιδιαίτερο ρόλο έπαιξε στη γερμανική λογοτεχνία. Το 2008, έγινε πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Το 2013, βραβεύτηκε με το Μετάλλιο Γκαίτε από το γερμανικό κράτος για τη συμβολή στη γερμανική γλώσσα και στις διεθνές πολιτιστικές σχέσεις. Το 2014 ακολούθησε το βραβείο του Σταυρού του Τάγματος της Αξίας της Γερμανίας στην πρεσβεία της χώρας στην Αθήνα (1ος Έλληνας που το δέχεται).
Info: Η ελληνική σειρά Ανατομία ενός Εγκλήματος αποτελεί έργο του, όπως η ταινία Μια αιωνιότητα και μια ημέρα με Αγγελόπουλο, Τονίνο Γκουέρα και Τζόρτζιο Σιλβάνι (Χρυσός Φοίνικας), όπως και η Τριλογία 1: το Λιβάδι που Δακρύζει (Υποψηφιότητα Βραβείου Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου Καλύτερου Σκηνοθέτη) και το Βλέμμα του Οδυσσέα (Υποψηφιότητα Βραβείο Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου Καλύτερης Ταινίας) με τους ίδιους.
Προτάσεις: Νυχτερινό δελτίο, Άμυνα ζωής, ο Τσε Αυτοκτόνησε, Offshore
7. Αλέξανδρος Ασωνίτης: Γεννήθηκε το 1959.
Είναι Έλληνας συγγραφέας, δοκιμιογράφος και αποδίδει αρχαία κείμενα στα νεοελληνικά. Την πρώτη του εμφάνιση έκανε το 1995. Δυο έργα του, το Λάλον Ύδωρ και το η Συνείδηση της Αιωνιότητας έγιναν bestseller, καθώς το τελευταίο θεωρήθηκε το καλύτερο βιβλίο του 1990. Ακόμη, ασχολήθηκε με τη μετάφραση αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, όπως το Αλεξάνδρου Βίος, του Ψευδακαλλισθένη και του Πολυαίνου τα Στρατηγήματα, α και β τόμος, αλλά και με τη μελέτη του λαϊκού τραγουδιού. Αρθρογραφεί περιοδικά στη Βιβλιοθήκη και στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, καθώς και δίνει μαθήματα δημιουργικής γραφής.
Info: Ιδρυτής του εγχειρήματος «Ανοιχτή Τέχνη» για μαθήματα δημιουργικής γραφής σε νεοερχομένους συγγραφείς.
Προτάσεις: Λάλον Ύδωρ, Η Συνείδηση της Αιωνιότητας, Το Μνημειώδες Σχέδιο του σερ Ουίνστον Τσώρτσιλ, Γειά σου Τηλεόραση!