Ο Στίβεν Σόντερμπεργκ είναι ένας σκηνοθέτης που δεν σταματά να πειραματίζεται. Από blockbusters μέχρι ανεξάρτητες παραγωγές, η φιλμογραφία του χαρακτηρίζεται από τη διάθεσή του να παίζει με την κινηματογραφική φόρμα και να δοκιμάζει τα όρια του αφηγηματικού σινεμά. Με την ταινία “Presence”, ο Σόντερμπεργκ δεν αρκείται στη δημιουργία μιας ακόμη ταινίας με στοιχειωμένα σπίτια, αλλά υιοθετεί μια ασυνήθιστη προσέγγιση, αφηγούμενος την ιστορία μέσα από την οπτική ενός αόρατου πνεύματος. Το αποτέλεσμα είναι ένα φιλμ που ισορροπεί ανάμεσα στο ψυχολογικό δράμα και το υπαρξιακό θρίλερ, αφήνοντας μια ιδιαίτερη αίσθηση στον θεατή.
Μια οικογένεια σε κρίση
Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από μια τετραμελή οικογένεια που μετακομίζει σε ένα νέο σπίτι, προσπαθώντας να αφήσει πίσω της το παρελθόν. Η μητέρα, μια επιτυχημένη, αλλά ψυχρή επιχειρηματίας, επικεντρώνεται στις επαγγελματικές της υποχρεώσεις, αδιαφορώντας για τα συναισθηματικά ζητήματα των παιδιών της. Ο σύζυγός της βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο της ζωής του, διχασμένος ανάμεσα στην οικογενειακή του ευθύνη και σε μια δικαστική διαμάχη. Ο έφηβος γιος τους είναι αλαζονικός και καλομαθημένος, ενώ η κόρη τους βιώνει έντονα την απώλεια της καλύτερής της φίλης, βυθισμένη σε μια εσωτερική μοναξιά που κανείς δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται.
Η διαφορά με άλλες ταινίες του είδους είναι ότι εδώ, η «παρουσία» του τίτλου δεν είναι απλά ένα στοιχείο τρόμου που τρομοκρατεί τους χαρακτήρες. Αντίθετα, γίνεται ένας σιωπηλός μάρτυρας της ζωής τους, παρακολουθώντας τους και αναδεικνύοντας την αποξένωση και τα άλυτα συναισθηματικά τους τραύματα. Μέσα από την αθέατη παρουσία του πνεύματος, η ταινία σχολιάζει το πώς οι άνθρωποι συχνά ζουν ο ένας δίπλα στον άλλο χωρίς πραγματική επικοινωνία, εγκλωβισμένοι στις δικές τους σκέψεις και προβλήματα.
Μια τολμηρή σκηνοθετική προσέγγιση
Αυτό που κάνει το “Presence” να ξεχωρίζει σαν ταινία είναι ο τρόπος με τον οποίο ο Σόντερμπεργκ επιλέγει να κινηματογραφήσει την ιστορία. Η κάμερα λειτουργεί σαν το ίδιο το πνεύμα, ακολουθώντας τους χαρακτήρες, παρατηρώντας τους χωρίς να παρεμβαίνει, δίνοντας στην ταινία μια σχεδόν ντοκιμαντερίστικη αίσθηση. Με ελάχιστα μονταρισμένα κοψίματα και γυρίσματα που περιορίζονται σε λίγες μόνο ημέρες, η ταινία καταφέρνει να δημιουργήσει μια υποβλητική ατμόσφαιρα που δίνει έμφαση στην παρατήρηση παρά στη δράση.
Ο Σόντερμπεργκ, που έχει αναλάβει και τη διεύθυνση φωτογραφίας , χρησιμοποιεί έναν μινιμαλιστικό φωτισμό και φυσικούς χώρους για να κάνει το περιβάλλον του φιλμ να μοιάζει ακόμη πιο ρεαλιστικό. Αυτό ενισχύει την αίσθηση ότι το σπίτι δεν είναι απλά ένα στοιχειωμένο μέρος, αλλά ένας χώρος γεμάτος αναμνήσεις, εντάσεις και ανείπωτα συναισθήματα.
Η αφήγηση και οι αδυναμίες της
Ενώ το “Presence” ξεκινά ως μια υπόσχεση για μια πρωτότυπη κινηματογραφική εμπειρία, το σενάριο του Ντέιβιντ Κεπ δεν καταφέρνει πάντα να στηρίξει το σκηνοθετικό όραμα του Σόντερμπεργκ. Η ανάπτυξη των χαρακτήρων είναι άνιση, με τη μητέρα να παραμένει μονοδιάστατη και τις οικογενειακές συγκρούσεις να μην κορυφώνονται με τον δραματικό αντίκτυπο που θα περίμενε κανείς. Παράλληλα, το μυστήριο γύρω από την παρουσία του πνεύματος είναι περισσότερο αφαιρετικό παρά συναρπαστικό, με αποτέλεσμα το φιλμ να χάνει μέρος της συναισθηματικής του έντασης.
Παρόλα αυτά, το τελευταίο μέρος της ταινίας είναι αναμφίβολα το πιο δυνατό. Καθώς οι αλήθειες αρχίζουν να ξεδιπλώνονται και οι χαρακτήρες έρχονται αντιμέτωποι με τους φόβους και τις ανασφάλειές τους, το φιλμ αποκτά ένα υπαρξιακό βάθος που το διαφοροποιεί από τις συμβατικές ταινίες τρόμου. Το φινάλε αφήνει ερωτήματα ανοιχτά, ενισχύοντας την αίσθηση ότι το “Presence” δεν είναι μια ταινία που προσπαθεί να δώσει απαντήσεις, αλλά να προκαλέσει σκέψεις.
Συμπέρασμα
Το “Presence” δεν είναι ένα παραδοσιακό θρίλερ τρόμου και σίγουρα δεν είναι μια ταινία που απευθύνεται σε όσους αναζητούν γρήγορες συγκινήσεις και jump scares. Είναι περισσότερο ένα κινηματογραφικό πείραμα που εξερευνά τη μοναξιά, την απώλεια και τη δυσκολία της ανθρώπινης επικοινωνίας μέσα από ένα πρωτότυπο σκηνοθετικό πρίσμα.
Αν και το σενάριο δεν αξιοποιεί πλήρως τις δυνατότητες της ιστορίας, η σκηνοθεσία του Σόντερμπεργκ και η ιδιαίτερη κινηματογραφική του γλώσσα καθιστούν την ταινία μια ενδιαφέρουσα εμπειρία. Είναι ένα φιλμ που πιθανώς θα εκτιμηθεί περισσότερο από όσους αναζητούν κάτι διαφορετικό στο είδος του ψυχολογικού θρίλερ, παρά από εκείνους που περιμένουν μια κλασική ιστορία τρόμου.
Αν το δείτε, το πιθανότερο είναι ότι θα θελήσετε να το ξαναδείτε, όχι τόσο για τις ανατροπές του, αλλά για να ανακαλύψετε τις λεπτομέρειες που μπορεί να σας ξέφυγαν την πρώτη φορά. Και αυτό, από μόνο του, είναι μια επιτυχία.
